polder werd gewonnen. Met den Stoofpolder werd de gomeente in 1621 I
vergroot. De schorren van Rumoird en Kieke, die vroeger tot Bruinisse I
behoorden, werden in 1847 bij den Anna-Jacobapolder ingedijkt, en deze I
grond bij de wet van 12 Aug. 1857 bij st.-Philipsland ingelijfd. In 1822 I
had Bruinisse 1041, in 1840 1430, in 1870 1803 inw., in laatstgenoemd I
ja a r onderscheiden in 1476 Xed .-llerv ., 309 Chr.-Geref., 6 Luth. en 12 I
R.-Kath. Nevens visscherij, scheepvaart en arbeid in de meestoven, maakt I
de landbouw eene der voornaamste bronnen van welvaart uit. De grootste I
verbouw is van tarwe, aardappelen, erwten, boonen en vlas, vorder van I
haver, gerst, rogge, meekrap, enz. De gem. bevat het d. Bruinisse en I
het geh. Zijpe.
Het groote, sehoone dorp Bruinisse of Oost-Duiveland, is in de ge- I
schiedenis bekend door de landing der Spanjaarden op 28 September I
1571, die hier, na het doorwaden van het Keeten, op Duiveland aan wal I
kwamen. De Herv. kerk, de kerk der Chr.-Geref. en het dorpshuis zijn I
de voornaamste gebouwen. In de nabuurschap zijn 2 meestoven en oes- I
terputten. Van Bruinisse bestaan verschillende overzetveeren naar nabu* I
rige plaatsen op Schouwen, Goedereede-en-Overflakkee, den Noord-Bra- I
bantschen wal, st.-Philipsland, Tholen en Zuid-Beveland.
B ru in is s ep o ld e r , pold. in de Zeeuwsche gem. Bruinisse, in 1467 I
bedijkt, 792 bund. groot.
B ru in sp an , duinvallei in de Z.-Holl. gem. Katwijk.
B ru in tje sk r e ek , kreek in de Zeeuwsche gem. st.-Philipsland, ten I
deele in 1847 binnen de nieuwe bedijkingen op de westzijde van dit I
eiland gebracht.
B ru k , geh. in de N.-Brab. gem. Drongelen.
B ru l (de), bosch in de Drenthsche gem. Norg.
B r u r n h o l t , buurt in de Limb. gem. Neer, in 1840 met 159, in 1860 I
met 171 inw.
B rum m en , gem. in Geld., ingesloten door Apeldoorn, Voorst, Zut- I
phen en Rheden. Sedert zij in 1863 eenige perceelen in de Hoven aan I
Zutphen verloor, beslaat hare oppervlakte 8463 bunders. Het geheele westen I
en midden bestaat uit diluvisch zand. In het oosten zijn de gemengde I
gronden längs den IJssel meest uit klei gevormd, en hier en daar met alluvisch I
zand vermengd. Over het geheel zijn de akkers uitmuntend vruchtbaar, terwijl I
de menigvuldige buitens een pracht van hoogopgaand geboomte vertoonen. I
Heidegronden vindt men nog alleen ten westen van Empe en Tonden, I
ten noorden van Eerbeek en ten zuiden van Coldenhave. In 1822 had I
deze gem. 3523, in 1840 5548, in 1870 6447 inw. Bij de volkstelling I
van 1860 onderscheidden de ingezetenen zieh in 6412 Ned.-Herv., 6 I
Waalsch-Herv., 5 Rem., 8 Chr.-Afg. (Chr.-Ger.), 23 Doopsgez., 33 Ev.- I
L u th ., 1 Herst.-Luth., 1 H e rm h ., 757 R.-Kath., 42 Isr. en 1 ongen.
Eenige inw. bestaan door den arbeid op de papierfabrieken, die längs I
eenige beken zijn opgericht, anderen door het klompen maken. De lan • I
bouw is hier echter de hoofdbron van welvaart. De gem. bevat de dorpen
Brummen, Hall en Eerbeek, benevens de buurten Rhienderen, Empe,
Oeken, Leuvenheim, Voorstonden, Tonden en Cortenoever.
Het d. Brummen, in 1840 met 995, in 1860 met 1221 inw. (t. w. 807
binnen de kom en 414 daarbuiten), is een der schoonste en welvarendste
plaatsen van de Veluwe, en te midden van een allerbevalligst landschap
gelegen. Het heeft een Herv. en een R.-Kath. kerk. Keizer Otto I besliste
in 997, dat de helft van Brummen, die vroeger door Graaf Wichman
aan het Stift te Elten was geschonken, daaraan zou blijven toebehooren.
Brummensche-Beek, beek, uit 2 Veluwspranken gevormd. Zij om-
kronkelt het zuiden en oosten van het d. Brummen en valt iets lager in
den IJssel.
B rum m en sch e -Uite rw a a rd en , uiterwaarden längs den IJssel in
de gem. Brummen, 315 bund. groot.
Brunkum, geh. in de N.-Brab. gem. Beers.
B runnepe , buurt in de Overijsselsche gem. Kämpen. Zij maakt een
voorstad van Kämpen uit, van welke stad zij zieh landwaarts in noord-
westelijke richting uitbreidt. In 1840 had zij 431, in 1860 1106 inw. Men
vindt er steen- en kalkovens.
Brunssem, gem. in Limb., ingesloten door Schinveld, Merkelbeek,
Amstenrade, Heerlen, Nieuwenhagen, Ubach-over-Worms en Kimburg,
benevens door het Pruissisch grondgebied van Teveren. De geheele oppervlakte
beloopt 1245 bund. en bestaat bijna geheel uit Limburgsche
klei. Alleen aan eene beek, die in het midden der gem. van het
zuiden naar het noorden vloeit, vindt men beekklei. Behalve het d.
Brunssem bevat de gem. nog de buurt Rumpen, benevens de geh. Kling
en Bouwberg. Zij had in 1822 922, in 1840 1025, in 1870 1021 inw.,
die, op geringe uitzondering na, meest in den landbouw hun bestaan
vinden. Nabij Bouwberg is een pannenbakkerij. Al de ingezetenen be-
;■ lijden den R.-Kath. godsdienst.
Het d. Brunssem had in 1840 713, in 1860 679 inw. Het bezit eene
R.-Kath. kerk en een kasteel.
B r u n s tin g e , geh. in de Drenthsche gem. Beilen, in 1840 met 72, in
1860 met 98 inw.
Brunsveld, geh. in de Geld. gem. Zelhem.
Bruntinge, geh. in de Drenthsche gem. Westerbork.
Bruuk, of Bruk, buurt in de Geld. gem. Groesbeek, in 1840 met
I 212, in 1860 met 278 inw.
Buchten, d. in de Limb. gem. Born, aan den weg van Susteren naar
I Grevenbicht. Het had in 1840 288, in 1860 289 inw., allen R.-Kath.
| Be dorpskerk, aan st.-Catharina gewijd, Staat aan de noordzijde der in
§ de lengte gebouwde plaats.