onderseheiden in: 8494 Herv., 537 Chr.-Geref., 47 Doopsgez., 3 Herst.-
Luth., 42 R.-Kath., 16 Isr. en 38 ongenoemden. De landbouw maakt
nevens de veenderij de hoofdbron der welvaart uit. De snelle ontwik-
keling dezer gem. is vooral bet gevolg, dat zij door de Compagnonsvaart
eene goede gemeenschap met het oyerige Friesland verkregen beeft. Komt
daarbij eerlang eene verbinding met de Drenthsche kanalen, zoo zal die
bloei nog veel toenemen.
De gem. had vroeger tot hoofdplaats het d. Oldeberkoop, doch in de
plaats daaryan is Makkinga, ten jare 1852, getreden. De gem. wordt in
10 dorpen verdeeld, t. w. Appelscha, Donkerbroek, Elsloo, Hanle, Lange-
dijke, Makkinga, Nijeberkoop, Oldeberkoop, Oosterwolde en Vochtalo.
Doch Langedijke en Vochtelo zijn in geographischen zin geen dorpen
meèr. Daarentegen zijn 2 nieuwe dorpen ontstaan : Nieuw-Appelscha en
Haulerwijk.
Onder het Fransch bestnnr was Oost-Stellingwerf, met toevoeging van
Boyl, gesplitst in 2 mairiën : Oldeberkoop en Oosterwolde.
Oost-Terschelling, de oost. helft van het N.-Holl. eil. Terschelling,
met de d. Midsland en Hoorn.
Oostum, d. met eene Herv. kerk in de Gron. gem. Ezinge, op eene
wierde. Het telde in 1840 121, in 1870 128 inw.
Oostveensehe-Landen, landstreek in Utr., thans de gem. Maar-
tensdijk nitmakende.
Oost-Vlieland, d. op het N.-Holl. eiland Vlieland, met eene haven,
eene Herv. kerk en het Raadhuis der gem. Yroeger was h e t veel grooter,
want den 20 Augustus 1575 brandden de Spanjaarden er 450 huizen af.
Oostvliet, b. in de Friesche gem. Franeker, aan de Harlingervaart.
Oostvliet, voorn. d. in Staatsch-Vlaanderen, bij Nieuwvliet.
Oostvliet-polder, pold. van 144 bund, in de Z.-Holl. gem. Zoeter-
woude.
Oost-Voorland, polderl. ter grootte van 45 bund, in de N.-Brab.
gem. Capelle.
Oostvoorne, gem. in Z.-Holl., in het noordw. door de Noordzee
bespoeld en verder ingesloten door de gem. Rockanje, Nieuwenhoorn,
Brielle en Rozenburg, 2517 bund., groot. De grond bestaat uit zand
(alluvium) en zeeklei. In 1822 had deze gem. 796, in 1840 1105, in
1875 1494' inw. Bij de telling voor 1870 vond men e r: 1370 Herv. en
41 R.-Kath. De inw. bestaan meest van den landbouw. De gem. is
saamgesteld uit de heerl. Oostvoorne, Rugge, Oosterland en Oud- en Nieuw-
Kleiburg. Behalve het d. Oostvoorne, vindt men er de b. de Tinte.
Het d. Oostvoorne of Oost-Voorne telde in 1870 binnen de kom 307
inw. De kerk der Herv. is een merkwaardig gebouw. Ook is er een
vuurtoren. Vroeger vond men er den burg en den hof van Oostvoorne,
waarschijnlijk eene sticbting van Pelgrim, een zoon van den Holl. Graaf
Dirk IV.
Oostvoornsch.e-poIder, pold. in Z.-H0II., deels in de gem. Oostvoorne,
deels in Brielle, bijna 1229 bund, groot.
Oost-Vrÿbergsehe-polder, pold. van 22 bund, in de N.-Brab. gem.
Oud-Vossemeer.
Oostwaard, of Oostweerd, geh. in de Utr. gem. Zuylen, in 1840
met 97, in 1870 met 72 inw. Vroeger was het eene afzonderlijke heerl.
met een ridderhofstad.
Oostwatering, noordoost. deel van de Zeeuwsche landstr. Walcheren.
Oostwatering, oostel. deel van de Zeeuwsche landstr. Zuid-Beveland,
in 1530 door overstrooming grootendeels onder de Ooster-Schelde geraakt,
Oostwold, d. met eene Herv. kerk in de Gron. gem. Midwolde. Nog
in het begin der 16de eeuw lag Oostwold aan den Dollard, doch door
indijkingen is het thans ruim een uur daarvan verwijderd. In 1840 had
Oostwold 605, in 187Ò 850 inw.
Oostwold, d. met eene Herv. kerk in de Gron. gem. de Leek. Het
telde in 1840 254, in 1870 255 inw.
Oostwold, geh. in de Gron. gem. Slòchteren, ònder Siddeburen,
vroeger een d. Het had in 1840 nog slechts 30 inw. Overblijfselen der
grondslagen van gebouwen bewijzen dat het vroeger eene belangrijke plaats
is geweest. In 1831 zijn de grondslagen der voorm. kerk uitgegraven.
Oostwolder-Hamrik, b. in de Gron. gem. Nieuwolda, in 1840 met
140, in 1870 met 155 inw.
Oostwolder-polder, pold. van 1190 bund, in Gron., deels gem.
Midwolde, deels gem. Nieuwolda, deels gem. Finsterwolde. De pold. is in
1769 ingedijkt, bij den storm van 1 Dec. 1833 overstroomd, doch sederi
herdijkt. In 1840 woonden onder Midwolde 115 en onder Nieuwolda 60 inw.
Oostwoud, d. met eene Herv. kerk in de N.-Holl. gem. Midwoud,
meest door veehouders bewoond, In 1840 had het 310, in 1870 486
inw. Den 3 Ju n i 1710 werd het ten gevolge van een brand, door een
misdadiger gesticht, grootendeels vernield.
Oostwoude, geh. in de N.-Holl. gem. Akersloot.
Oostwoude, geh. onder Driezum in de Friesche gem. Dantumadeel.
Oostwouder-polder, pold. van 44 bund, in de N.-Holl. gem.
Akersloot.
Oostzaan, of Oost-Zaan,' gem. in N.-Holl., in het zuiden door het
thans ingedÿkt wordende I J bepaald en naar de landzijde ingesloten door
60