de mislukte aanslag der Spanjaarden onder Claude la Barlotte, in 1599;
de vereeniging van Woudriehem met Noord-Brabant in Eebruari 1815.
Woudriehem is klein. Het telde binnen zijne vesten in 1870 248 huizen
(71 schüren, stallen enz. niet medegerekend). De bev. beliep in 1840
997, in 1870 1200 inw. Men vindt er een Raadhuis, eene kazerne, eene
merkwaardige Herv. kerk en een in 1836 gestichte R.-Kath. kerk.
Woud r ich em -en -O u d en d ijk , gem. in N.Brab., die, in het noorden
door de Merwede en in het noordooSten door de Maas bespoeld, omringd
wordt door de gem. Rijswijk, de Werken-en-Sleeuwijk, Gorinchem (Z.-Holl.),
Vufen (Geld.) en Pouderoijen (Geld.). Zij beslaat 698 bund., zijnde de
grond door rivierklei gevormd. In 1822 had deze gemeente 898, in 1840
1309, in 1860 1575, in 1876 1783 inw. Bij de telling voor 1870 onder-
scheidde men er: 1467 Herv., 78 Chr.-Geref., 9 Luth., 55 R-Kath. en
23 Isr. Ländbouw, veeteelt en visscherij zijn er de hoofdmiddelen van
bestaan. De gem. bevat de stad en vesting Woudriehem en de b. Oudendijk.
W o u d sch en d ijk , of Z w e t (de), geh. in de Z.-Holl. gem. Woubrugge,
in 1840 met 74 inw.
W ou d sen d , d. in de Friesche gem. Wymbritseradeel, aan de vaart
van Sneek naar Sloten en de Lemmer, en daardoor zeer levendig. Men
telde er in 1811 878, in 1840 1181, in 1876 1306 inw. E r zijn scheeps-
timmerwerven, zeil-, masten- en blokmakerijen, smederyen, enz. Ook drijven
de ingezetenen een belangrijken handel. E r zijn kerken voor de Herv., de
Doopsg. en de R.-Kath. In de 14de eeuw en vervolgens bloeide hier een
klooster van Karmelieter nonnen, hetgeen de Bourgondiers in den oorlog
tegen de Gelderschen, in het eerste vierde der 16de eeuw, versterkten.
Later is dat klooster gesloopt, even als de beide stinzen, in dien tijd
door Jelckama van Akkrum en Bokke Harinxma gesticht. Door een straat-
weg heeft dit bloeiende dorp gemeenschap met den grooten weg van de
Lemmer naar Sneek.
W O U d w a te r in g , noordelijk deel van de Heimanswetering in Z.-Holl.,
zijnde het ged. van de noordergrens van Oudshoorn tot de Wijde-Aa of
het Paddegat.
W o u te r sw o u d e , b. met dorpsrechten in de Eriesche gem. Dantumadeel,
in 1811 met 282, in 1840 met 438, in 1876 met 677 inw. De vroegere
kerk is gesloopt, even als het naburige klooster Sion of Onze-Lieve-Vrouwe-
van-den-Berg. Wouterswoude ligt aangenaam in het geboomte.
W ouw , gem. in N.-Brab., ingesloten door de N.-Brab. gem. Rosendaal
c.a., Steenbergen c .a ., Halsteren, Bergen-op-Zoom en Huybergen, benevens
door de Belg. gem. Calmpthout en Esschen. Zij beslaat 5153 bund., meest
diluvisch zand. Het vroegere hoog veen op de Belg, grens is afgegraven.
In 1822 had Wouw 2473, in 1840 2913, in 1876 3472 inw. Bij de telling
voor 1870 onderscheidde men er: 3239 R.-Kath., 19 Herv., 7 Chr.-Geref. en
5 Isr. De ländbouw verschaft den meesten het noodige. Ook beoefenen zij
de veeteelt, onderhouden eenige kleine fabrieken, als looierijen, brouwerijen,
steenbakkerijen, enz. De gem. bevat de d. Wouw, Heerle en de Wouwsche-
Plantage, benevens de b. Oostelaar, Westelaar, Moerstraten en Speldestraat.
Het d. Wouw ligt aan den weg tusschen Rosendaal en Bergen-op-Zoom.
Het telde binnen de kom in 1870 827 inw. De R .-Kath. st. Lambertuskerk
is een fraai gebouw, waarin het houtsnijwerk der kanunnikbanken bijzon-
dore opmerking verdient. Deze kerk is in 1414 gesticht. Het kasteel van
Wouw is gedurende den Spaanschen oorlog meermalen ingenomen. In 1581
leverde de Heer van Wittern het aan Parma over. In 1583 werd het
door de Staatschen veroverd, doch den 17 Januari 1587 door den Fransch-
man Marchand aan Spanje verraden. Eindelijk maakte P rin s Maurits
zieh daarvan in 1606 meester, na een beleg van vijf dagen. In de vorige
eeuw zag men nog slechts een bouwval van dit slot, waarvan nu niet
meer dan zeer geringe sporen zijn te ontdekken.
W o uw sch e -B e ek , beek in de N.-Brab. gem. Wouw en Steenbergen,
die onder Heerle ontspringt en in de Rosendaalsche-Vliet uitloopt.
W o uw s ch e -H il, geh. in de N.-Brab. gem. Wouw.
W o uw sch e -P la n ta g e , d. in de N.-Brab. gem. Wouw, eerst in de jongsten
tijd ontstaan. Nog onder Koning Willem I vond men hier niets dan denneboe-
schen. Doch in 1839 werd dit bosch door het domein aan den heer P . J . Caters
verkocht. In 1845 werd er nevens het oude jachthuis een fraai heeren-
huis gesticht. Sedert zijn hier ettelijke daglooners- en andere woningen
gebouwd, en is in 1875 de nieuwe parochie W ouwsche-Plantage opgericht.
Wrans, geh. bij het d. Oudkerk in de Eriesche gem. Tietjerkster-
adeel.
W u lfseh e -M o len p o ld e r , pold. van 95 bund. onder Wulven in de
Utr. gem. Houten.
W u llen h o v en , of W a llen h o v en , b. in de Geld. gem. Nijkerk, in
1840 met 352, in 1870 met 585 inw.
W u lp d a l (het), voorm. pold. op het eil. Tholen. Deze pold. bestond
nog in 1440, doch is later ondergevloeid.
W u lp en , voorm. streek, later een eil. op de kust van het tegenw.
Zeeuwsch-Ylaanderen, doch in de 17de eeuw geheel te gronde gegaan.
E r hebben 2 dorpen gebloeid: Wulpen-Oostende of st.-Lambrecht en Wul-
pen-Westeinde, het laatste misschien hetzelfde als Rommelsdorp.
W u lp en p o ld e r , voorm. polder van het tegenw. Zeeuwsch-Vlaanderen,
waarvan sedert 1799 niets meer over is.
W u lv en , heerl. in de Utr. gem. Houten, 232 bund. groot. Zij bevat
het kasteel Wulven, dat reeds in 1200 aanwezig was, en eenige boeren-
woningen. De heerl. had in 1840 33 inw.
W u lv e rh o r s t, westel. deel der Utr. gem. Linschoten. Het was weleer
eene afzonderlijke gem., die in 1822 104, in 1840 122 inw. telde, doch door
de wet van 27 Ju n i 1857 hare zelfst. verloor. De gem. Wulverhorst was
saamgesteld uit de heerl. Wulverhorst, Vlooswijk-Oostwijk-en-Kromwijk
en het voorm. amb. Linschoterhaar. Het adel. huis Wulverhorst behoorde
vroeger onder de riddermatige hofsteden van het Sticht. Thans is het
eene boerderij met nog ettelijke kenteekenen der vroegere bestemming.