Tull-en-’t Waal, gem. in Utr. tusschen de gem. Vreeswijk, Schalk-
wijk, Culemborg, Everdingen en Hagestein, waarvan de beide eersten
tot Utr., de derde tot Geld, en de beide laatsten to t Z.-Holl. behooren.
In het zniden en zuidwesten vloeit de Lek, door welken stroom de
grens loopt. Al het overige bestaat genoegzaam geheel nit rivierklei,
beslaande de oppervlakte 892 bnnd. In 1822 had deze gem. 388, in
1840 532, in 1875 545 inw., in laatstgen. jaa r onderscheiden in : 350
B.-Kath. 1 Ond-B. en 194 Herv. Zp bestaan genoegzaam allen van
zuivelbereiding, veeteelt, landbouw en ooftkweekerij. De gem. bevat het d.
’t Waal, de b. (het voorm. d.) Honswijk, het geh. Tull, benevens het
fort Honswijk. Oudtijds werd Tull-en-’t Waal tot Hagestein gerekend.
Tungelroy, d. met eene in 1792 gestichte R.-Kath. kerk in de
Limb. gem. Weert. Het telde in 1840 467, in 1870 430 inw.
Turfvaart, vaart in de gem. Zundert, Rijsbergen en Princenhage,
nitloopende in de Aa. Zij is het eerst in 1618 gegraven, doch meermalen
verlegd.
Turkijo, b. in Zeeuwsch-Vlaanderen, ter plaatse van een voorm.
fort, dat na den Münsterschen vrede is gesiecht. Het had in 1840 159
inw., van welken 96 in de gem. Waterlandkerkje en 63 in de gem.
I'Jzendijke. In 1870 telde men in laatstgen. deel alleen 81 inw.
Tussehendijksche - polder - beooston-de-Havsli-van-de-Haar-
steeg, pold. van nagenoeg 9 bund. in de N.-Brab. gem. Hedikhuizen.
Tusschendijksche-polder-beoosten-den-Molenboezem, pold.
van bijna 8 bund. in de N.-Brab. gem. Hedikhuizen.
Tusschendijksche-polder-bewesten-de-Haven-van-de Haarsteeg,
pold. van bijna 27 bund. in de N.-Brab. gem. Hedikhuizen,
Tusschenloegen, b. in de Gron. gem. Zuidbroek, in 1840 met 209,
in 1870 met 318 inw.
Tuut (de), geh. in de Geld. gem. Appeltern.
Tuwinga, voorm. bürg in de Gron. gem. ten Boer, nabij ten Post,
vroeger het tooneel van menigen strijd.
Twaalfhoeven, pold. in de Utr. gem. Maartensdijk.
Twee-bergen (de), b. in de N.-Brab. gem. Eindhoven, in 1840 met
732 inw.
Tweebergen, voorm. rechtsban in het graafschap Maastricht, deels
binnen het tegenwoordige grondvlak der stad, deels daarbuiten.
Tweede-polder, pold. in Zeeland, door de Maatschappij tot Landaanwinning
op Zuid-Beveland aangevangen na het voltooien der
bedijking van den Eersten-polder in 1856, doch door inbraak van het
water verloren.
Tweede-Stra a tje, geh. in de N.-Brab. gem. Oisterwjjk.
Tweehuis, geh. onder het d. Haskerdijken in de Friesche gem.
Haskerland.
Twe eh u iz en , geh. in de gron. gem. Bierum, in 1840 met 22 inw.
Tweelo, b. aan de Wold-Aa in de Drenthsche gem. Ruinerwold, in
1840 met 107, in 1870 met 75 inw.
Tweemanspolder, pold. van 440 bund. in de Z.-Holl. gem. Zeven-
huizen. Het is een in 1730 drooggemaakte veenplas.
Twee-Straatjös, geh. in de N.-Brab. gem. Oisterwijk.
Twekkelo, of Twekkel b. in de Geld. gem. Lonneker, in 1840 m et
564, in 1870 met 614 inw.
TwellO, fraai d. in de Geld. gem. Voorst, aan den weg van Apeldoorn
naar Deventer. Men vindt er verscheidene landgoederen en beval-
ligo wandelwegen. Er is in de kom van het d., waar men in 1870 272
inw. telde, eene Herv. kerk. Met den omtrek en de b. Teuge bedroeg
de bev. in 1872 1938 zielen. T o t Twello behoort de R.-Kath. kerk van
Duistevoorde en eene Chr.-Geref. kerk.
Twenthe, landstreek in Overijssel, het oostelijk derde deel dier pro-
vincie uitmakende. In de middeleeuwen was het een graafschap, dat in 970
ten deele door Graaf Balderik, Bisschop van Utrecht, aan dit Sticht werd
gehecht. In het midden der 13de eeuw werd het andere deel, het graafschap
Goor, dat to t dien tijd van den bisschoppelijken stoel onafhanke-
lijk was gebleven, mede bij het sticht ingelijfd. De landstreek Twenthe
werd verdeeld in het landdrostambt Twenthe, het drostambt van Haaks-
bergen en de heerlijkheid Almelo.
Twenthe, voorm. landdrostambt in Overijssel, in het laatst van den bisschoppelijken
tijd, onder Karel V en Filips II, en tijdens de Republiek.
Het was verdeeld in : de 7 landgerichten: Ootmarsum, Oldenzaal, Enschede,
Delden, Borne, Bedingen en Diepenheim.
Twenthe, voorm. tweede kwartier van Overijssel, tijdens het bewind
van Koning Willem I. Het bevatte de 7 gemeenten: Almelo, Delden,
Enschede, Goor, Oldenzaal, Ootmarsum en Rijssen, benevens de 14 schout-
ambten: Almelo, Borne, Delden, Denekamp, Diepenheim, Haaksbergen,
Hengelo, Lonneker, Losser, Markelo, Tubbergen, Vriezenveen, Weerselo
en Wierden. In 1822 had dit kwartier 58,855 inw.
Twiokel, of TwikkelO, uitgestrekt en prächtig landgoed in de
Overijsselsche gem. ambt Delden, aan de oostzijde van het steedje Delden.
Oudtijds was het huis een versterkt kasteel, dat bij de krijgsgebeur-
tenissen in Twenthe onder de bisschoppen en tijdens den Spaanschen
oorlog menige belegering onderging. Het werd oudtijds bezeten
door het geslacht van Twickelo, kwam door erfenis omstreeks 1550 aan
dat van Raesfeld en in 1676 aan dat van Wassenaar. Het huis heeft