van 25 Nov. 1368 tusschen Adolf van Mark en Eduard van Gelder werd
bepaald, dat Huissen met zijn slot en den toi aan Eduard zou körnen,
doch indien de Geldersche Hertog kinderloos overleed, aan Cleve
terugkeeren. Die terugkeer had dan ook na het afsterven van E duard (1371)
plaats.
In November 1794 door de Eranschen overweldigd, werd Huissen door
Pruissen bij den vrede van Basel, den 5 April 1795, aan de Fransche-
Kepubliek afgestaan. Op den 5 Januari 1800 werd tusschen de Fransche en
de Bataafsch-Bepublieken een tractaat gesloten, waarbij, volgens art. 7,
de eerste aan de laatste h e t bezit van Huissen en Malburg verzekerde'
Doch ofschoon de Koning van Pruissen, bij conventie van 14 November
1802, zoowel Zevenaar als Huissen en Malburg aan de Bataafsche-Bepu-
bliek afstond, verkreeg ons Gemeenebest deze enclave niet. Eerst het Ko-
ningrijk Holland erlangde haar op 21 April 1808, door tusschenkomst
van Keizer Napoleon, van Joachim, Groot-Hertog van Berg en Cleve. In
1810 kwam Huissen met het geheele koninkrijk Holland aan Frankrijk,
doch na den val van Napoleon deed Prnissen zijne rechten weder gelden.
Yolgens art. 66 der acte van het Weener congres van 16 Maart 1815,
moesten ook Huissen en Malburgen weder aan Nederland komen, het-
geen eene conventie met Pruissen op 25 Mei 1816 en de overdracht
achttien dagen later (12 Ju n i) ten gevolge had.
De stad Huissen ligt aan den Bijndijk, vroeger onmiddellijk aan de
rivier, doch thans door eene strook weiland van den stroom gescheiden,
Zij is van eene ronde gedaante en bevatte met het Schependom in 1722
1076, in 1787 926, in 1840 1573 en in 1870 1904 inw. Bekent men het
Schependom niet mede, zoo had de stad in 1840 1263, in 1870 1581 inw. Er
zijn kerken voor de Herv. en de B.-Kath. Ter plaatse van het voorm.
kasteel, aan de zuid-oostzijde der stad, Staat thans een Dominicaner
klooster. Men meent het Huasenheim, dat in eene oorkonde van 854
voorkomt, in Huissen terug te vinden.
H u issen , voorm. ambt, zijnde het platteland dat de stad Huissen en
h a ar schependom omringt. Het had met Malburgen in 1722 542, in 1787
762, in 1840 1272, in 1870 1502 inw.
H u is-te r -W e e r sp o ld e r , zuid-ooster deel van den Z.-Holl. Oostdor-
per- en Hnis-ter-Weerspolder.
H u isw a a rd , geh. in N.-Holl., deels in de gem. Alkmaar, deels in de
gem. Koedijk.
H u isw a a rd , pold. van 91 bund. in de N.-Holl. gem. Alkmaar.
H u isw e e r en , geh. in de Gron. gem. Slochteren.
H u isz itten p o ld e r , drooggem. veenplas in de Z.-Holl. gem. Stompwijk.
H u iv en , of H eu v en , geh. in de Geld. gem. Bheden.
H u i z e n , gem. in N.-Holl., in het noorden en oosten door de Zuider-
zee bespoeld en verder naar de landzijde ingesloten door Naarden, Hilversum
en Blaricum. Hare oppervlakte ligt meestal hoog, bevat kleine
heuvelen en heeft zelfs ten deele eene hooge kust. Bijna alles is diluvisch
zand. In het uiterste oosten vindt men ook klei. De grootte beloopt
1542 bund. In 1811 had deze gem. 1835, in 1822 1805, in 1840 2478,
in 1874 3281 inw. De volkstelling voor 1870 onderscheidde er: 3010
Herv., 45 Chr.-Geref., 5 Doopsgez., 3 Ev.-Luth. en 23 B.-Kath. De in-
woners zijn meerendeeis landbouwers of visschers. Ten dienste der vis-
scherij en het kalefateren der schepen is in 1854 in 1853 eene haven aan-
gelegd. Behalve het d. Huizen, bevat de gem. de lustplaatsen Oud-Bussum,
Noord-Crailo en Zuid-Crailo.
Het d. Huizen ligt wijd uiteen. De kom telde in 1870 2481 inw. Er
is eene ruime Herv. kerk. Men vindt er mede eene Doopsgez. kerk en een
nieuw weeshuis. Door straatwegen is het met Naarden, Blaricum en
sints körten tijd ook met de haven verbonden.
H u iz en (de), b. in d e Overijsselschegem. Avereest, in 1840 met 117 inw.
H u iz in g e , oud d. met eene Herv. en eene Doopsgez. kerk in de Gron.
gem. Middelstum. Vroeger stond er de bürg Fraem. In 1840 had het
263, in 1870 305 inw.
H u izum , fraai d. in de Friesche gem. Eeeuwarderadeel. Het telde
met de Leeuwarder voorstad de Schrans, in 1811 635, in 1840 959 (waar-
van 293 in de Schrans), in 1874 1156 inw. E r zijn vele warmoezerijen.
Ook heeft men er Sixmastate. Vroeger werden er mede Abbingastate,
Dekemastate of het Oudhof en Bootsmastate gevonden.
H u i (ter), voorm. ambacht in Utr., thans met de gem. Bunnik ver-
eenigd.
H u ld to o n e e l (het), of S ch ep e len b e r g je , heuvel in de N.-Holl.
gem. Heemskerk, bij de b. Noorddorp. Het was de piek waar, volgens
de overlevering, in vorige eeuwen de Graven van Holland als Heeren
van Kennemerland werden gehuldigd. In 1863 is daarop door den Heer
Gevers van Endegeest en zijne gade M. J . Deutz van Assendelft een
gedenksteen geplaatst.
Hu lh u iz en , oudtijds ook H u lh a u s en , d. in de Geld. gem. Gent,
met eene B.-Kath. kapel van eene ronde gedaante. Hulhuizen had in
1722 67, in 1787 29, in 1840 422, in 1872 646 inw. In de 14de eeuw
aan Cleve gekomen, heeft het sedert dezelfde staatkundige wisselingen
gehad als het naburige Huissen.
H u lk (de), bekende pleisterpl. in de N.-Holl. gem. Berkhout, aan de
trekvaart van Hoorn naar Oosthuizen en Alkmaar. Met den Zeedijk had
het in 1840 43, alleen in 1870 10 inw.
H u lk e s te in , of A lten a , voorm. Slot in de Geld. gem. Nijkerk, in
1517 door de Bourgondiers veroverd en gesiecht. Het werd op last van
Hertog Karel van Egmond weder opgebouwd, doch na weder gesiecht te
zijn, is de grond door de Zuiderzee overstelpt.
H u la , geh. in de Eimb, ■ gem. Simpelveld. Het had met Lauvenberg
in 1840 135, in 1870 127 inw.