het Lieve-Vrouweplein het voornaamste. De hoofdstraten zijn de Bosscher-
straat, Brusselsche straat, Tongersohe straat, st.-Pietersstraat, Groot-Staat,
Groote-Gracht, Breestraat, Muntstraat, Klein-Staat, Wolvenstraat, Brugge-
straat en de in den laatsten tijd veel verbeterde H elmstraat. De voornaamste
kaden zijn die längs het Känaal.
Nabij den mond van de Jek e r is eene bevallige wandelplaats, het Park
of de Engelsche Hof genoemd.
De gemeenschap tusschen het westelijke Maastricht en Wijk wordt on-
derhouden door eene fraaie steenen brug, gewelfd met 8 bogen. Deze
brng, die ISO tot 160 meter lang is, werd in 1280 in de plaats van eene
vroegere honten brug gesticht. Zij is in 1828 en 1836 veel verfraaid, in
laatstgenoemd ja a r door het wegbreken der steenen borstwering en het
plaatSes van een sierlijk hek.
Maastricht drijft een aanzienlijken binnen- en buitenlandschen handel,
vooral in wijn, koloniale waren, gedistilleerd en zout. E r zijn vele
fabrieken, onder welken de aardewerk-, glas- en kristalfabriek van den
heer P . Kegout een der belangrijksten van dien aard in geheel Europa
is en aan duizenden het noodige verschaft. De overige brengen voort:
wapens, stoom- en andere werktuigen, spijkers en draadnagels, geplet
lood en zink, koper- en blikwerk, wollen stoffen, leder, houten meubelen,
papier, chemicalien, bier (in groote hoeveelheid en om zijne voor-
treffelijke eigenschappen beroemd), vermicelli, gedistilleerd, tabak en
sigaren, boek- en steendrukwerk, enz.
Het meest-beroemde gebouw van Maastricht is de st.-Servaaskerk,
waarvan de stichting reeds zeer vroeg heeft plaats gehad. Later is zij
door Karel de Groote herbouwd of vergroot. Voortreffelijk onder-
houden, maakt deze kerk zoowel van buiten als binnen hare muren eene
trotsche vertooning. De afwisseling van blijkbaar Gothische vormen wijst
op verschillende herstellingen of aanbouwingen, die in den loop der eeuwen
hebben plaats gehad. De kerk is nagenoeg 79 meter lang, De voornaamste
der torens heeft eene hoogte van ruim 69£ el. Het hoofdaltaar, de
zoogenoemde noodkist, eenige schilderijen (waaronder eene afneming van
het kruis door Antonie van Dijck) en een in 1845 geplaatst standbeeid
van Keizer Karel de Groote zijn bewonderenswaardige werken. Onder de
kerk is eene krocht.
De Lieve-Yrouwe-kerk, volgens de overlevering in den Romeinschen
tijd een aan Diana gewijden tempel; werd allerwaarschijnlijkst in de 6de
eeuw in eene vergaderplaats der Christenen herschapen. Bouworde en
bouwstoffen zijn de sprekende getuigen van den hoogen ouderdom. 0 . a.
bevat de kerk twee krochten of crypten, de eene onder het koor, de
andere onder het orgel.
De st.-Mathijskerk, die van de 13de eeuw dagteekent en op kosten
van het eens zoo talrijke lakenweversgilde is gesticht, prijkt met een
dikken en zwaren toren.
De st.-Maartenskerk, in het noorderdeel van Wijk, was volgens de
overlevering mede oorspronkelijk eeDe heidensche kapel. Om hare bouw-
valligheid voor eenige jaren afgebroken, is in hare plaats eene schoone
Gothische kerk, naar het ontwerp van den bouwmeester P . J . H. Cuypers
gesticht, die in 1859 werd ingewijd. Deze kerk heeft een aanzienlijken toren.
Behalve deze 4 kerken bezitten de R.-Kath. nog te Maastricht 3
openbare kapellen, als in het gesticht de Calvarieberg in de Abtstraat en
2 kapellen in de Tongerschestraat, die van st.-Ignatius en st.-Bonaventura.
De Ned.-Hervormden bezitten de Janskerk, een zeer fraai gebouw,
dat van de 13de eeuw dagteekent en aan de Herv. gem. in 1632 werd
ingeruimd. De zeer sierlijke toren, die een in 1373 omvergestort
gevaarte vervangt, is 68 meter hoog. Deze toren is in 1450 volbouwd.
In het koor der kerk is eene antieke marmeren tombe van het adellijk
geslacht van Cabiljau.
De overige kerken van Maastricht zijn die der Waalsch-Herv. en der
Luth. Ook is er eene Synagoge.
Een der schoonste gebouwen van Maastricht is het Stadhuis, staande
op de Groote Markt. Het is naar het ontwerp van P ie te r Post opgetrokken,
zijnde in 1658 aangevangen en in 1683 volbouwd. De buitengevels
zijn van blauwen steen. T o t de merkwaardigheden behoort de Stads-
Boekerij.
Een ander fraai gebouw is het nieuwe post- en telegraafkantoor, aan
de noord-oostzijde van het Vrijthof. — Verder verdienen opmerking: het
Gouvernement, in de Bouillonstraat ; het Paleis van Justitie, dat met de
gevangenis een deel van den Minderbroedersberg beslaat; de sierlijke
hoofdwacht en verscheidene andere militaire gebouwen.
Maastricht heeft 12 godshuizen en 1 gast- of ziekenhuis. De meeste
ruimte daaronder biedt het voorm. nonnenklooster de Calvarieberg aan,
dat in 1820 aan het armbestuur kwam. Het bevat een gesticht voor oude
en gebrekkige lieden en een ziekenhuis. Verder vindt men: het R.-Kath.
weeshuis, het Gereformeerde weeshuis, het R.-Kath. armenhuis voor vader-
en moederlooze hinderen, het st.-Gillesgasthuis voor R.-Kath. oüde vrou-
wen, het Couventje van O. L. Vrouwe-parochie voor R.-Kath. oude
vrouwen, het Couventje van st.-Matthiaskerkhof voor R.-Kath. oude
vrouwen, het st.-Jozefsgesticht voor R.-Kath. meisjes, het st.-Vincentius-
gesticht voor R.-Kath. knapen, het gesticht „Maison de la Miséricorde”
voor behoeftige vrouwen die in gevaar zijn het pad der deugd te vertaten,
het Twaalf-apostelenhuis of Armenbellick voor R.-Kath. oude
mannen, het hofje van st.-Maarten voor R.-Kath. oude vrouwen. Eindelijk
bevat Maastricht een krankzinnigengesticht en een militair hospitaal.
De voornaamste inrichtingen van onderwijs te Maastricht bestaan in:
een athenaeum, een gymnasium, eene hoogere burgerschool met vijfjarigen
cursus, eene burger- dag- en avondschool, eene rijks- lagere school, enz.
De Schouwburg is een voorm. Jezuütenklooster. Ook is er eene concertzaal.
Tot de belangrijkste historische herinneringen der stad behooren: de
verwoesting door de Noormannen, in 881 en 884; de slag aan den mond
der Geul, in 891 ; het overlijden van Charles, Hertog van Lotharingen,
in 1001 ; de plaag der kwade vliegen (waaraan de Kwade-Vliegenstraat
haar naam ontleent), in 1032; het prediken van den tweeden kruistocht
door st.-Bernard, in 1145 en 1146; de komst van Keizer Prederik