zaam, maar schilderachtig oord. Men vindt er het huis Harskamp. In
1840 had de b. 268, in 1870 447 inw.
H a r steb u r en , geh. bij het Friesche d. Poppingawier, in de gern,
Rauwerderhem.
H a r ste (de), geh. bij het Friesche d. Suameer (gem. Tietjerksteradeel).
H a r sten h o ek , duinvallei in de Z.-Holl. gem. ’s Gravenhage.
Ha rten, b. in de Geld. gem. Renkum. Voor 1814 behoorde het wes-
terdeel onder Wageningen.
H a r tenkam p, beroemde hofstede in de N.-Holl. gemeenten Heemstede
en Bennebroek, bekend door het.verblijf van Linné van 1736 tot 1738.
H a r twe rd , b. met dorpsrechten in de Friesche gem. Wonseradeel.
He kerk is in 1771 voor afbraak verkocht. Met de onderhoorigheden
had het in 1840 106, in 1874 125 inw. Tot 1322 werden er de landdagen
van Westergoo gehouden.
Ha sk e rd ijk en , d. in de Friesche gem. Haskerland. Oorspronkelijk
was het eene h. bij het klooster Haske. Later groeide het aan tot een d.,
dat in 1840 304, in 1874 438 inw. telde.
Haske rho rne , d. met eene Herv. kerk in de Friesche gem. Haskerland,
in 1840 met 139, in 1874 met 189 inw.
■
H a sk e r lan d , gem. in Friesland, tusschen Utingeradeel, Aengwirden,
Schoterland en Doniawerstal. Zij is groot 5917 band, en bevat, met uit-
zondering van een weinig zandgrond in het zuidw. en een weinig klei-
grond in het zuidoosten, meest läge veenen. In 1744 had zij 2572, in
1822 4624, in 1874 6666 inw., t. w. 4835 Ned.-Herv., 759 Doopsg., 283
Chr.-Geref., 13 Ev.-Lnth., 746 R.-Kath. en 30 Isr. De gem. bevat admi-
nistratief 7 dorpen: Jonre, Haskerhorne, Haskerdijken, Nijehaske, Oude-
haske, Westermeer en Snikzwaag, doch de beide laatsten zijn in geographischen
zin slechts hnurten. De meeste ingezetenen bestaan van de vee-
teelt en veenderij. Akkerbonw heeft men er weinig, doch te Joure, de
hoofdplaats der gem., vindt men, behalve uitgestrekte boom- en bloem-
kweekerijen, eenige fabrieken.
H a sk e r se lian s, of T e rb an d ste r sch an s, b. in de Friesche gem.
Haskerland, in de nabijheid der in 1775 gebouwde Herv. kerk van Nijehaske.
H a sp e l, geh. in de N.-Brab. gem. Gilze.
H a sp e l, geh. in de Utr. gem. Veenendaal.
H a sseb e rg , heuvel, deels in de Nederl. prov. Groningen, deels in
de Prnissische prov. Hannover.
H a sse lo , b. in de Overijsselsche gem. Weerselo, in 1840 met 805, in
1870 met 920 inw.
H a s se lt, kerk. ring der Herv. klasse Zwolle, met 6 gem. : Hasselt,
Avereest, IJhorst-en-de-Wijk, Nieuwleusen, Rouveen, Staphorst.
H a sse lt, gem. in Overijssel, door de gemeenten Zwollerkerspel en
Zwartsluis bepaald. De grond — 99 bund. — die door het Zwartewater
wordt bespoeld, bestaat uit klei. Behalve de stad Hasselt, bevat de gem.
slechts weinige gronden. ln 1822 had zij 1172, in 1840 1871, in 1874
2401 inw., t. w. 2060 Ned.-Herv., 2 Waalsch-Herv., 167 Chr.-Geref.,
7 Doopsg., 5 Ev.-Luth., 123 R.-Kath. en 37 Isr. De meeste inw. bestaan
door scheepvaart, mattenmakerij, kalkbranderij, enz. In 1872 voeren
7950, in 1873 7058 schepen door de stad.
De stad Hasselt ligt aan het Zwartewater, waarin hier de Dedemsvaart
uitloopt. Hare uitgestrekte wallen vormen thans fraaie wandelwegen, hare
grachten en straten zien er net en bevallig uit. De Herv. kerk, een zeer
onde stichting, heeft een toren van 63 el hoogte, de Chr.-Geref. kerk (een
vroeger burgerhuis) prijkt met een antieken gevel. Voorts vindt men er
een R.-Kath. kerk en een Synagoge. Op het Stadhuis zijn eenige merk-
waardige schilderijen : eene rechtspleging en een gezicht op de stad.
Over het Zwartewater ligt sedert 1828 eene brug van 112 el lengte.
Hasselt ontving in 1252 stadsrechten, en behoorde in 1376 tot de hanze.
Zij werd in 1521 aangevallen door de Zwollenaars, doch door den moed
der burgerij behouden; in hetzelfde ja a r zwichtte zij echter voor de
Gelderschen. In 1528 werd zij voor Keizer Karel V, in 1572 en 1582
voor de Staatschen en in 1672 door de Münsterschen gewonnen.
H a s se lt, wijk der N.-Brab. stad Tilburg,
H a s se lt, geh. in de Limb. gem. Arcen-en-Velden.
H a s se lte rd ijk , geb. in de Overijsselsche gem. Zwollerkerspel.
H a ten b o e r , geh. in de Limb. gem. Beegden.
H a te r t, d. met eene R.-Kath. kerk en eenige lustverblijven in de Geld,
gem. Nijmegen. Het had in 1840 1023, in 1872 1243 inw.
H a ttem , kerk. ring der Herv. klasse Harderwijk, met de 15 gem.:
Hattem, Doornspijk, Eemst, Eiburg, Epe, Heerde, Nunspeet, Oene, Olde-
broek, Oosterwolde, Putten, Vaassen, Veessen, Vorgten, Wapenveld, Wezep.
H a ttem , gem. in Geld., bepaald door Oldebroek, Heerde en Zwollerkerspel,
met eene oppervlakte van 1305 bunder: zand en klei. Zij bevat
de stad Hattem, het Hattemerveen en een deel van den Gelderschendijk.
In 1822 had deze gem. 1770, in 1840 2426, in 1874 2827 inw. Men
had er in 1872 2324 Herv., 348 Chr.-Geref., 4 Doopsg., 3 Luth., 12
R.-Kath. en 29 Israelieten. Zoowel de meeste stedelingen als de buitenlieden
vinden hun bestaan in den landbouw. E r zijn echter ook enkele fabrieken.
De stad Hattem ligt nabij de plaats, waar de Grift in den IJssel valt.
Zij heeft in de 13de en 14de eeuw ook Godsberg geheten. In 1505 is
zij door de Bourgondiërs, in 1512 door Karel van Gelder en in 1521
andermaal door de Bourgondiërs veroverd. Tegen de Spanjaarden verde-
digde zij zieh zeer moedig. In 1672 is zij door de Münsterschen en in
1787 door krijgsvolk van den Staat bezet.
Het Stadhuis, de Herv. en de Chr.-Geref. kerken zijn de.merkwaardigste