Schoterland is administratief verdeeld in 19 dorpen: Beneden-Knijpe,
Boven-Knijpe, Delfstrahuizen, Gaast, Heerenveen, Hoornsterzwaag, Jub-
bega-Schurega, Katlijk, ’t Meer, Mildam, Nieuwehorne, Nieuweschoot,
Oudehorne, Oudeseboot, Rohei, Botsterhaule, Rottum, Schoter-Uiterdijken,
st.-Johannisga of st.-Jansga.
Deze administratieve dorpen vormen in geographischen zin een deel
van het vlek Heerenveen, benevens de d. Nijehorne, Hoornsterzwaag, de
Compagnie-van-Jubbega-Schurega, de Knijpe of Nieuw-Brongerga, Oude-
schoot, Nieuweschoot, Mildam, Katlijk, st.-Johannisga en Delfstrahuizen.
In onde tijden is de gem. (toen grietenij) ook Sehoterwerf genoemd. Onder
het Fransch bestuur was zij verdeeld onder de 4 mairiën : Heerenveen,
st.-Johannisga, Enijpe en Mildam.
Het gemeentehuis staat te Heerenveen.
Schoter-Uiterdijken, b. met dorpsrechten in de Friesche gem.
Schoterland, bestaande nit eene reeks geh. längs de Kuinder of Tjonger
in eene lange, smalle streek, welke in het noordwesten door Lem-
sterland is bepaald. In vroegere eeuwen stond er het d. Oudega. De
Schoter-Uiterdijken telden in 1811 24, in 1840 30, in 1875 67 inw.
Schoterzijl, of Oude-Schoterzijl, sluis in Friesland, op de grenzen
van Overijssel, t. w. ter plaatse waar de gemeenten Schoterland, Lemster-
land, West-Stellingwerf en Kuinre elkander naderen. Zij dient om den
afloop van water van de Tjonger of Kuinder te regelen. In het gevecht
bij deze sluis tusschen de Friezen en Hollanders, in 1898, sneuvelde de
Potestaat Juw Juwinga.
Schotsheuvel, of Sehotsehe-Heuvel, b. in de N.-Brab. gem.
Nuland, in 1840 met 138 inw.
Schottcrshuizen, b. in de Drenthsche gem. Zuidwolde, in 1840 met
124, in 1870 met 133 inw.
Schoutenwaard, uiterw. in de Geld. gem. Heteren, groot 48 bund.
Schouw (het), geh. in N.-Brab., deels in de gem. Deurne, deels in
de gem. Bakel.
Schouw, of Broekerschouw, geh. in de N.-Holl. gem. Broek-in-
Waterland, ter plaatse waar de Monnikendammer trekvaart zieh met het
Noord-Hollandsche kanaal vereenigt.
Sehouwbroefe, pold. van 116 bund, in de N.-Holl. gem. Heemstede.
S ch ouw b ro ek , b. in de N.-Brab. gem. Strijp, in 1840 met 169 inw.
Sch ouw en , westelijk deel van het Zeeuwsche eil. Schouwen-en-
Duiveland.
Schouwen, geh. in de Gron. gem. Leens, in 1840 met 30 inw.
S eh ouw en -B u rgh -en -W e stlan d , dijkaadje in het westen van het
Zeeuwsche eil. Schouwen, 9836 bund, groot.
Schouwen-en-Duxveland, eiland in Zeeland, in het westen door de
Noordzee bespoeld en verder door het Brouwershavensche-Gat, de Greve-
lingen of Bieningen, de Zijpe, het Mastgat, het Keeten, de Ooster-Schelde en
de Roompot omringd. In het westen is dit eil. door duinen voor het inbreken
der Noordzee behoed, doch voor he t overige moet het naar alle zijden
door zware dijken worden beschermd. Heeft men derhalve in het westen van
tijd tot tijd een betrekkelijk klein landverlies te betreuren, de gedaantewisse-
ling aldaar is gering bij hetgeen aan de overige zijden heeft plaats gehad,
waar overstroomingen en het naar achteren brengen der dijken met het
winnen van nieuwe landen door indijking hebben afgewisseld. Tot de
vreeselijkste rampen door het water veroorzaakt, behooren de overstroomingen
van 1288, 1530, 1532, 1553, 1570, 1682, 1720, 1808 en 1825.
De tegenwoordige grootte beloopt ongeveer 21,500 bund. Van alle
Zeeuwsche eilanden en streken heeft Schouwen-en-Duiveland in onze
eeuw het minst aangewonnen. Het eiland, dat over het geheel zeer
vruchtbaar is, telde in 1875 24,027 inw.
Schouwenster-polder, pold. van 39 bund, in de Gron. gem.
Leens.
Schouwersweel, pold. van bijna 60 bund, op Zuid-Beveland, deels
in de gem. Nisse, deels in de gem. ’s Heer-Abtskerke.
Schouwerzijl, b. in de Gron. gem. Leens, in 1870 met 229 inw.
E r is hier eene sluis voor de afwatering van onderscheidene kerspelen
in het Reitdiep.
Schouwerzijlvest, zijlvest in Hunsego, met vier schepperijen.
Schraard, d. met eene Herv. kerk in de Friesche gem. Wonseradeel.
Vroeger vond men er de state Aylva. Het d. telde in 1811 211, in
1840 252, in 1875 284 inw.
Schradijkseind, geh. onder het d. Stiens in de Friesche gem.
Leeuwarderadeel, aan den Schradijk.
Schrans (de), aanzienlijke b. in de Friesche gem. Leeuwarderadeel,
onder het d. Huizum, doch als eene voorstad van Leeuwarden aan te
merken. Zij is ontstaan längs den grooten weg naar Zwolle en telde in
1840 293, in 1870 235 inw.
Schrijversheide, d. in de Limb, gem. Heerlen, in 1840 met 117,
in 1870 met 119 inw.
Schringkaag, pold. van 103 bund, in de N.-Holl. gem. Barsin-
gerhorn.
Schrins, geh. onder het d. Oosterlittens in de Friesche gem. Baar-
deradeel.
Schuddebeurs, voorm. heerl. op het eiland Putten, thans behoorende
deels tot de gem. Geervliet, deels tot Hekelingen. Men telde in het
eerstgenoemde deel in 1840 42 bewoners.