ISO inw. Het d. bestond reeds in 1287. Het komt destijds ais Suther-
dicke voor. D a t er reeds vroeger menschen in deze streek woonden,
bewijzen eenige Germaansche grafhenyelen. E r is eene Hery. kerk.
Z uurdijkster-TJiterdijkpolder, of O ude -Zuurdijkste rpo lde r ,
pold. in Gron., deels in de gem. Leens, deels in Ulrum ." De pold. die
337 bund. groot is, is in 1729 ingedijkt.
Z u y len , of Z u ilen , gem. in Otr. tusschen de gem. Utrecht, Maarssen,
Maarsseveen, Westbroek en Achttienhoven, groot rnim 630 bund. Zij
wordt door de Vecht doorsneden, beyat meest kleigronden, doeb in het
noordoosten ook eenig laag veen. In 1811 had zij 571, in 1822 665, in
1840 769, in 1876 882 inw., in laatstgen. ja a r onderscheiden i n : 541 N.-
Hery., 1 W.-Hery., 7 Doopsgez., 6 Chr.-Geref., 1 Luth., 321 R.-Kath. en
5 Oud-Roomscben. Zij bestaan meest van do veeteelt en zuivelbereiding,
van landbouw, steen- en pannenbakkerij. De gem., die uit de heerl. Zuy-
len-en-Swezereng en de heerl. Oostwaard is saamgesteld, bevat het d. Zuylen,
de b. Oostwaard en het geb. Vijfhuizen, benevens eenige buitenplaatsen.
Het d. Zuylen of Zuilen, aan de Yecht, telde in 1840 318, in 1870
347 inw. Het is eene bevallige plaats. Het merkwaardigste ge-
bouw is het schoone kasteel van Zuylen. Dat slot, waarschijnlijk om-
streeks 1300 gebouwd, is in 1752 met veel zorg vemieuwd. Oudtijds stond
te Zuylen eene kapel, die in 1654 werd afgebroken. De Herv. kerk, in
1654 gesticht en in 1841 verfraaid, werd op oudejaarsavond van 1847 eene
prooi der vlammen. Een nieuw kerkgebouw werd den 19 November
1848 ingewijd.
Z u y len -en -Sw e z e r en g , heerl. groot 530 bund., oudtijds deels door
den Bisschop van Utrecht, deels door den abt van Oostbroek bezeten. De
goederen van het geslacht Zuylen — van hetwelk het oudst-bekende lid,
Steven van Zuylen, in 1204 leefde — zijn door huwelijk overgegaan in h e t
geslacht van Borsselle van ter Veere. Vervolgens zijn zij bezeten door de
geslachten van Burén, van Culemborg, van Rennenberg de L alaing, Quinjet,
van Lockhorst, van Rhede van Nederhorst en van Tuyl van Serooskerke.
Z u y len p o ld e r , pold. van 68 bund. in de Z.-Holl. gem. Sliedrecht.
Zwaag, gem. in N.-Holl., ingesloten door de gem. Hoorn, Wognum,
Nibbixwoud, Westwoud en Blokker. Zij is door de wet van 22 Dec.
1867 verkleind, want terwijl zij vóór dien tijd 813 bund. groot was, is
zij door die bepaling tot 762 ingekrompen. Afgescheiden van Zwaag zijn
door die wet de b. Hoog-Zwaagdijk en T.aag-Zwaagdijk, welke tot de
gem. Wervershoof zijn overgegaan. Van hier, dat de bev. bij vroeger isafge-
nomen. Zwaag toch h ad in 1811 1043, in 1822 1192, in 1840 1272 en in 1860
1758, doch in 1876 slechts 1160 zielen. Bij de telling voor 1870, toen
men er niet meer dan 1033 bew. vond, onderscheidde men er: 635 R.-
Kath,, 385 líed.-Herv., 8 Doopsgez., 4 Chr.-Geref. en 1 Luth. Land- en
tuinbouw, benevens veeteelt en zuivelbereiding zijn hunne voornaamsto
jniddelen van bestaan. De gem. bevat het d. Zwaag, een deel der b.
’tKeern, benevens de geh. de Bangert, Zwaagdijk, het Ungerpad,de Wij-
zend en he t Creyterspad. Zwaag vormt tevens een polder.
Het d. Zwaag deelt zich in drie wijken: het Oosteinde, de Kerkbuurt
en het Westeinde. Het is eene schoone, welvarende plaats. In 1840 telde
men er 569, in 1870 745 inw. E r zjjn kerken der Herv. en der R.-Kath.
In 1505 deed Zwaag de vordering aan de burgemeesters van Hoorn om
een schepen tot de regeering der stad te benoemen. In October 1508
werd het met overstrooming bedreigd.
Zwaagdijk, dijk in N.-Holl., reikende van ’tK e rn te Hoorn, to t den
Overtoom in het Zijdwerk. Deze dijk scheidt Drechterland van de Vier-Noor-
derkoggen. Hij is den 6 December 1675 nabij Ooster-Blokker doorgebroken.
Aan de Zwaagdijk ligt een groot aantal landhoeven, die, daar zij tot
verschillende gemeenten behooren, onderscheidene buurten vormen.
Zwaagdijk, dorp of kerkb. in de N.-Holl. gem. Nibbixwoud, in 1840
met 62, in 1870 met 125 inw. De R.-Kath. par. Zwaagdijk is eerst in
1873 opgericht.
Zwaagdjjk, b. in de N.-Holl. gem. Hoog-Carspel, in 1840 met 127
in 1870 met 176 inw.
Zwaagdijk, b. in de N.-Holl, gem. Zwaag, in 1840 met 129, in 1870
met 105 inw.
Zwaagdijk, geh. in de N.-Holl. gem. Wognum, in 1840 met 65, in
1870 met 78 inw.
Zw a a g ste r sch an s, voorm. schans in de Gron. gem. Termunten, nabij
den Dollard. Zij was door de Spanjaarden opgeworpen, doch is in 1598 door
Graaf Willem Lodewijk van Nassau voor de Staatschen veroverd.
Z w a a g -W e ste in d e , of W e ste in d e -v a n -K o llum e r zw a a g , d. in
de Eriesche gem. Dantumadeel, ter wederzijde van den weg tusschen
Veenwouden en Kollum. Het is wijd uiteen gebouwd en telde met een
deel van de buurt Kuikhorne in 1811 515, in 1840 1049, in 1876 1416
inw. In de laatste jaren zijn vele hutten gebonwd op de heide ter wederzijde
van den spoorweg Leeuwarden—Groningen. E r is eene in 1843
gestichte Herv. kerk. Vroeger stond er de State Eysema.
Zwaan-eiland, geh. in de Z.-Holl. gem. Hillegersberg, in 1840 met
39 inw.
Zwa anpo lder, of Zw an en p o ld e r , pold. van nagenoeg 10l/s bund.
in de Z.-Holl. gem. Gorinchem.
Zwa ansha ls, b. op den westeroever van de Rotte, in de Z.-Holl.
gem. Hillegersberg. Zij telde in 1840 175 inw.
Z w a an sh eu v e l, polderl. in de N.-Brab. gem. Veen.
Zwa an sk il, voorm. heerl. in de Zeeuwsche landstreek Zuid-Beveland,
groot 84 bund., in 1656 door het water overstelpt.