V a a rd eb u r en of V a r eb u r en , b. onder het d. Blija, in de Friesche
gem. Ferwerderadeel, in 1840 met 129 inw.
V a a r le , geh. in de N.-Brab. gem. Nuenen, in 1848 met 115 inw.
V a a r sch e -H o e v en , geh. in de N.-Brab. gem. Lierop.
V a a r se l of V e e r s e l, geh. in de N.-Brab. gem. Someren.
V a a r tb r o ek , geh. in de N.-Brab. gem. Woensel.
V a a r t, geh. in de N.-Brab. gem. Loon-op-Zand, in 1840 met 69 inw.
V a a r tk a n t, b. in de N.-Brab. gem. Etten-en-Leur.
V a a r t k a n t , b. in de N.-Brab. gem. Loon-op-Zand, in 1840 met
114 inw.
V a a r tsch e -B in n en p o ld e r , pold. van 36 bund. in de N.-Brab. gem.
’s Gravenmoer.
V a a r tsch e -H e ik a n t, geh. in de N.-Brab. gem. Loon-op-Zand, in
1840 met 66 inw.
V a a r ts ch e -R ÿ n (de), vaart in de prov. Utrecht, reikende van de
hoofdstad der prov. tot aan de Lek bij Vreeswijk. Het is deels een
oude Rijntak, deels een kanaal, in of omstreeks 1148, 1288 en 1373
gegraven, doch in later tijd verbeterd en uitgediept. Aan den mond van
dit kanaal te Vreeswijk liggen zware slnizen.
v a a s s e n , d. in de Geld. gem. Epe, teilende in 1840 594 en met de
onderh. b. Heggerot, Broek en Westeresch 1507 inw. In 1872 bad
het alleen 689 en met de drie b. 1881 inw. E r zijn kerken voor de Herv.
en R.-Kath. Ook vindt men er het historisch belangrijke kasteel de Can-
nenborg.
V a a ssen sch e -B r o ek , of V a a ssen sch eb r o ek , b. in de Geld. gem.
Epe, in 1840 met 423, in 1870 met 549 inw.
V ad a , onde plaats in het Land der Batavieren, waar de strijdgenooten
van Claudius Civilis in het jaar 70 eene nederlaag leden. Men heeft
het terug willen vinden in Wageningen. Wellicht lag het ter plaatse
van het d. Wadenoijen.
V a e sh a r te r t, of V a e sh a r te l, fraai landgoed in de Limb. gem.
Meerssen, in 1841 door Koning Willem I I aangekocht en tot zijn dood
bezeten. Den 30 Ju n i 1851 is het door de heeren P . en J . Regout voor
/ 183,358 van de koninklijke erven aangekocht.
V a e sr ad e , of Vaasrade, d. met eene R.-Kath. kerk in Limb., deels
in de gem. Nuth c. a., deels in de gem. Hoensbroek. Het was y 66t
het kon. besluit van 26 Ju li 1821 eene zelfstandige gem. van 104
bund. oppervlakte. Het Nuthsche aandeel had in 1840 122, in 1870 138
inw. T ot Hoensbroek behoorden in 1840 76, in 1870 58 inw. Oudtijds
was Vaesrade eene heerl., waarvan de naam oorspronkelÿk st.-Servaasrade
luidde. Zij was met Nuth en Houthem in 1274 door Walram van Val-
kenburg in leen gegeven aan Gerlach van Limbricht, doch kwam reeds
vddr 1388 aan het kapittel van st.-Servaas te Maastricht. De heeren
van Vaesrade verleenden allen vreemdelingen vrije inwoning, zoo de
overgekomenen niets tegen hen of hunne onderhoorigen misdreven
hadden. Tot 1856 bezat Vaesrade slechts eene kapel, doch toen is eene
kerk gesticht, die sedert 1857 door een rector wordt bediend. Het oude
„gekkengerigt” te Vaesrade werd om zijne vinnige uitspraken gevreesd.
V a l (de), aanlegplaats voor schepen in de Z.Holl. gem. Ouddorp.
V a lb u rg , gem. in Geld., ingesloten door de gem. Dodewaard, Hemmen,
Heteren, Eist, Bemmel, Beuningen en Ewijk. Zij maakt een ged. van de
Betuwe uit, wordt naar de zijde van Ewijk en Beuningen door de Waal
bezoomd, is door de Linge doorsneden en heeft kleigrond, hier en
daar met grind vermengd. In het geheel is de gem. 5044 bund. groot.
Zij telde in 1822 2758, in 1840 36'32, in 1876 4§33 inw., in laatstgen.
jaar onderscheiden in 2742 Herv., 12 Ev. L uth., 3 Herst.-Luth., 4
Doopsg., 2 Rem., 2066 R.-Kath. en 4 Isr. De bev. vindt meest haar
bestaan in den landbouw. De gem. bevat de 7 d. : Valburg, Oosterhout,
Slijk-Ewijk, Herveld, Andelst, Zetten en Homoet, benevens de geh.
Loenen en Wolferen.
Het d. Valburg, wijd uiteen gebouwd, heeft eene Herv. en eene R.-
Kath. kerk. Oudtijds was er ook een kasteel. Het telde in 1840 688,
in 1870 698 inw. Het is zeer oud, want hot komt reeds in eene oor-
konde van 793 of 794 onder den naam van Falburcmarca voor.
V ä lck e s te in , of V a lk en s te in , voorm. kasteel in de Z.-Holl. gem.
Poortugaal, door een der Heeren van Putten gesticht, in Februari 1489
door de Hoekschen geplunderd en in 1825 gesloopt.
V a len d r ie s, geh. in de Geld. gem. Wijchen.
V a len d r ie s , geh. in de N.-Brab. gem. Boxmeer.
V a lew a a rd (de), pold. in de Geld. gem. Angerlo, groot 177 bund.
V a lg e , wijk van het Gron. d. Leens, met de Chr.-Geref. kerk.
V a lin g e n (de), geh. onder het d. Ee in de Friesche gem. Oost-
Dongeradoel.
V a lk (de), b. onder het d. Lunteren in de Geld. gem. Ede, in
1840 met 145, in 1870 met 177 inw.
V a lk en b u rg , voorm. graafsch. in de Maasgouw, thans een ged. van
’t hert. Limburg. Het strekte zieh u it längs de Maas tusschen Limb.,
Luik, Loon, Brabant, Geld, en Guiik, en bevatte o. a. he t steedje Valkenburg,
benevens de d. Meerssen, Limmel, Borgharen, Itteron, Bunde, Geul,
Ulestraten, Beek, Schimmert, Geleen, Bingeirade, Merkelbeek, Brunssem,
7 8 *