Aalburg, Gesderen c. a., Heusden en Herpt-en-Bern. Zij wordt door de
Maas doorsneden, is door klei gevormd en heeft eene oppervlakte van
ruim 777 bund. In 1822 had zij 569, in 1840 685, in 1875 eveneens 685 inw.,
in laatstgenoemd jaa r onderscheiden in 676 Herv., 8 Chr.-Geref. en 1 R.-
Kath. De akkerbouw is hun hoofdbedrijf. Het is eene oude heerl., die
reeds in 814 of 815 onder den naam van Hamaretha voorkomt. Over
de grens met Holland, waaraan tot 1798 het Land-van-Heusden onder-
hoorig was, is meermalen verschil geweest, tot in 1715 deswegens eene
overeenkomst werd getroffen. De gem. bevat de dorpen Neder-Hemert-
Noordzijde en Neder-Hemert-Zuidzijde, benevens de b. Rietschoof.
N ed e r -H em e r t-N o o rd z ij de, d. in de Geld. gem. Neder-Hemert,
in 1840 met 426, in 1872 met 442 inw. E r is eene Herv. kerk.
N ed e r -Hem e r t-Z u id z ijd e , d. met eene Herv. kerk en een fraai
kasteel op den Hemertschen-Waard. Het had in 1840 169, in 1872
120 inw.
N ed e rh o r st-d en -B e rg , gem. in N.-Holl. ingesloten door de N.-Holl.
gem. Weesperkarspel, Ankeveen en Kortenhoef, en de Utr. gem. Vree-
land en Nigtevecht. In vroegere tijden behoorde zij tot Dtrecht, het laatst
van 1814 tot 1819. Hare grootte beloopt bijna 1460 bund., deels water,
het Borstermeer en veenplassen van de Vecht, deels klei, laag veen en
diluvisch zand. In 1822 had deze gem. 720, in 1840 882, in 1875 1003
inw. Bij de telling voor 1870 onderscheidde men e r: 532 Herv., 7
Doopsgez., 2 Ev.-Luth., 2 Herst.-Luth., 2 Chr.-Geref., 408 R.-Kath. en
' 9 Isr. Hunne voornaamste bronnen van welvaart zijn veefokkerij en
veenderij. De gem. bevat het d. den Berg of Stiehtschen-Berg, benevens
de b. Overmeer en Hinderdam.
N ed e rkw a r tie r , noordwestelijk deel van het voorm. Nedersticht van
Utrecht. Het bevatte de heerl.: Abcoude, Nigtevecht, Overmeer of Neder-
horst, Yreeland, Ankeveen, Kortenhoef, Loenen of Stichtsch-Loenen, Loe-
nersloot-Oukoop-en-ter Aa, Portengen, Breukelen, Breukelerwaard, Breu-
kelerveen, Maarssen, Oostweerd, Maarssenbroek, Maarsseveen, Tienhoven,
Zuylen, Westbroek, Achttienhoven, Oostveen, Langerak, Willige-Langerak,
Lopik, Zevenhoven, ’t Gein, West-Raven, ’t Nedereinde-van-Jutphaas,
Galekop, Papendorp, Oudenrhijn-en-Heikop, Veldhuizen, Bijleveld, Rosweide,
Reijerskop-en-Lichtenberg, Harmelerwaard, Harmelen-en-Haanwijk,
Gerverskop, Laag-Nieuwkoop, Gieltjensdorp, Vijfhoeven, de Lage-Haar,
Zuideinde-van-Portengen, Kockengen, Spengen, de Haar, Xhemaat, Vleu-
ten-en-de Meern, ’s-Gravesloot, Zegveld, Kamerik, Oudhuizen, Demmerik,
Yinkeveen, Mijdrecht, Thamen, Wilnis-en-Westveen, Uithoorn, Stichtsch-
Kndelstaart.
In 1654 werden daarvan afgenomen: Langerak, Willige-Langerak,
Lopik, Zevenhoven, ’t Gein, West-Raven, ’t Nedereinde-van-Jutphaas,
Galekop, Papendorp, Oudenrhijn c. a. en Veldhuizen c. a., die toen aan
het Kwartier van Montfoort werden toegevoegd.
N ed e r la n d , (’t), b. in de Overijsselsche gem. Steenwijkerwold, in
1840 met 182 inw.
N ed e r -L an gb ro ek , fraai d. met eene Herv. kerk en eenige groote
landgoederen in de Utr. gem. Langbroek. Het had in 1840 833, in
1870 877 inw.
N ed e r -O u d e la n d , pold. van 328 bnnd. in de Utr. gem. IJsselstein.
N ed e rp o ld e r -v a n -G ie ssen -N ieuw k e rk , pold. van 309 bund. in
de Z.-Holl. gem. Giessen-Nieuwkerk.
N ed e rp o ld e r -v a n -H a rd in x v e ld , pold. van 287 bund. in de Z.-
Holl. gem. Hardinxveld.
N ed e r -B ijn , ged. van de rivier de Rijn, zieh uitstrekkende van het
Zevengebergte (Siebengebirge) bij Bonn tot de Lek. Door de Nederlan-
ders wordt alleen het ged. beneden Lobith dus genoemd.
N ed e r r ijk sw a ld , uitgestrekt hosch in de Geld. gem. Groesbeek en
de aanpalende Pruissische gem. Cranenburg, Materborn, Pfalzdorf, Kessel
en Asperden. In en nabij dit woud zijn vele Romeinsche oudheden
opgedolven.
N ed e r r ijk sw a ld , b. in de Geld. gem. Groesbeek, in 1840 met 711,
in 1872 met 1045 inw.
N ed e r -S e ld e r t, pold. van bijna 320 bund. in de Utrechtsche gem.
Hoogland.
N ed e r -S lin g e la n d , ged. der Z.-Holl. gem. Peursum, waaraan het door
de wet van den 13 Ju n i 1857 werd verbonden, hebbende het tot dien tijd
een zelfstandige gem. van 244 bund. oppervlakte uitgemaakt. Neder-
Slingeland had in 1822 89, in 1840 133 inw.
N ed e r -S tich t, westelijk deel van het wereldlijk gebied der Utrechtsche
bisschoppen, zooals dit besloten was tusschen Holland en Gelderland.
N ed e rv e en -C a p e lle , heerl. in de N.-Brab. gem. Capelle.
N ed e r -V e luw e , west, deel van de Veluwe. Als hoofdschoutambt
bevatte het de 5 schoutambten of gem.: Barneveld, Ede, Hoevelaken,
Putten en Scherpenzeel. Vroeger werd ook Nijkerk daartoe gerekend.
N ed e rw a a rd , zuidw. deel van de Z.-Holl. landstrcek de Alblasser-
waard.
N ed e rw e e r t, gem. in Limb., voor 1795 een deel van het Over-
kwartier van Gelder. Zij wordt ingesloten door de Limb. gem. Weert,
Hunsel, Grathem, Baexem, Heithuizen en Meijel, en door de N.-Brab.
gem. Someren, Asten en Deurne. Hare grootte beloopt 9418 bund.,
bestaande de grond uit diluvisch zand en hoogveen. ln 1822 had deze
gem. 3493, in 1840 4403, in 1875 4657 inw. Ofschoon in de 16de eeuw