H e em s ted e , fraai kasteel in de Utr. gem. Honten, vroeger de hoofd-
plaats eener heerlijkheid, die tot 1811 eene bijzondere gem. uitmaakte,
doch toen bij Oud-Wulven werd ingelijfd. Heeren van Heemstede worden
sedert 1323 vermeld. De heerl. Heemstede had in 1840 76 inw.
H e em s te e , geh. in de N.-Holl. gem. Castricnm.
H e em w e rd , of H em e r t, geh. onder Lellens, in de Gron. gem.
ten Boer.
H e en , d. met eene in 1847 gestichte R.-Kath. kerk in de N.-Brab.
gem. Steenbergen, in 1840 met 357 inw.
H e en ep o ld e r , pold. in de N.-Brab. gemeenten Steenbergen en Nieuw-
Yossemeer, in 1610 ingedijkt en 779 bnnd. groot.
H e en seh e -M o len , b. in de N.-Brab. gemeenten Steenbergen en
Nieuw-Vossemeer, in 1840 met 350 inw., van welke 210 onder eerstge-
noemde, 140 onder laatstgenoemde gem.
H è en v lie t, gem. in Z.-Holl., het noord-oostelijk deel van Yoorne
uitmakende. Zij wordt ingesloten door Zwartewaal, Vier-Polders, Nieu-
wenhoorn, Abbenbroek, Geervliet en Rozenburg. ln het oosten door de
Bernisse en in het noorden door de Maas bespoeld, wordt zij door het
Kanaal van Voorne doorsneden. De grond — in het geheel 1213 bund. —
bestaat nit zeeklei, in verschillende polders. In 1822 had deze gem. 603,
in 1840 823, in 1874 1297 inw. Bij de volkstelling van 1869 vo n dm en e r
1099 Ned.-Herv., 42 Chr.-Geref., 4 Evang.-Luth., 40 R.-Kath., 28 Ned.-
Isr. De landbonw is hun voornaamste middel van bestaan. De gem. be-
vat het steedje Heenvliet en de b. Nieuwe-Sluis.
Het steedje Heenvliet, aan de Bernisse gebouwd, had in 1840 569, in
1870 778 inw. Het is op en aan den dijk längs de Bernisse gebouwd, '
met een ruim Marktveld in het midden. Yan het slot Ravestein bestaan
nog geringe overblijfselen, doch de beide sloten Blijdestein en Leeuwestein
zijn geheel vervallen. De voornaamste gebouwen zijn het Raadhnis, de
Herv. kerk en eenige particulière woningen, waarvan velen fraaie tuinen
hebben. Ook is er eene Synagoge. Heenvliet, in 1469 door Heer Adriaan
van Kruiningen met stadsrechten beschonken, heeft in 1380 veel geleden
door de Hoeksche en Kabeljauwsche twisten, in 1660 door brand, en in
1787 door de burgergeschillen.
H e e r , gem. in Limb., die, sedert 1828, toen Keer en st.-Anthoniusbank
daarvan zijn afgenomen, slechts 700 bund. groot is en bepaald wordt
door Maastricht, Meerssen, Amby, Bemelen, Cadier ç. a., Gronsfeld en
st.-Pieter. De vruchtbare grond, deels Limburgsche, deels Maas-klei, verlieft
zieh in het oosten tot aanzienlijke heuvelen, die, even als de vlakten
längs de Maas voortreffelijk zijn bebouwd. Men telde er in 1840 1288, in
1874 1413 inw., in laatstgen. jaar bestaande uit 1404 R.-Kath., 3 Ned.-
Herv. en 6 Isr. Behalve het d. Heer, bevat de gem. ook de b. Scham.
De meeste ingezetenen zijn landbouwers. Eenigen generen zieh als
arbeiders aan groote werken.
Het d. Heer, vroeger eene bijzondere bezitting der st.-Servaaskerk te
Maastricht, had in 1840 1052, in 1870 1128 inw. Men vindt er eene
fraaie R.-Kath. kerk. Het dorp ligt aan den weg van Maastricht naar
Verviers, ter plaatse waar deze weg zieh van dien van Maastricht naar
Aken afscheidt.
’s H e e r -Aa r tsb e rg , heerl. in Z.-Holland, 878 bund. groot, het oos-
telijk deel der gem. Berg-Ambacht uitmakende. Het oud-adell. huis van
’s Heer-Aartsberg werd in de eerste helft der 14de eeuw gesticht. In
1840 had de heerl. 541 bew.
’s H e e r -A b tsk e rk e , gem. op het Zeeuwsche schiereil. Zuid-Beve-
land, tusschen de gem. Goes, Kloetinge, ’s Gravenpolder, Nisse, Hem-
kenszand en ’s Heer-Arendskerke. Zij heeft eene oppervlakte van 1566
bund., die uit met zand vermengde klei bestaan. In 1822 had zij 303, in
1840 295, in 1874 296 inw. in laatstgen. jaa r samengesteld uit 221
Ned.-Herv., 14 Chr.-Geref. en 61 R.-Kath. Landbouw en veeteelt zijn
het gewone bedrijf. De gem. bevat de beide d. ’s Heer-Abtskerke en
Sinoutskerke, benevens de b. (het vroegere d.) Baarsdorp.
Het d. ’s Heer-Abtskerke telde in 1870 in de dorpskom 109 inw. E r is
eene Herv. kerk, met een hoogen toren.
Heer-Alma, voorm. bürg in het Gron. d. Saaxum, in de gem.
Oldehove.
’s H e e r -A r en d sk e rk e , gem. op Z.-Beveland in Zeel., in 1857 door
de vereeniging der gem. ’s Heer-Arendskerke en ’s Heer-Hendrikskinde-
ren ontstaan. Sedert is zij naar het noordoosten en oosten bepaald door
de gemeenten Wolphaartsdijk, Goes, ’s Heer-Abtskerke, Heinkenszand,
’s Heerenhoek en Borssele, terwijl zij vorder, behalve waar de spoor-
wegdam haar aan de Walchersche gem. Arnemuiden verbind!, wordt bespoeld
door de Hont, het Sloe en de Schengen. Zij is nog in den zo-
mer van 1874 door indijking naar het noorden vergroot. In 1870 rekende
men bare oppervlakte op 4055 bund. alles met zand vermengd kleiland.
In 1860 had deze gem. 2238, in 1874 2758 inw., in laatstgen. ja a r on-
derscheiden in 1591 Ned.-Herv., 526 Chr.-Ger., 1 Ev.-Luth., 637 R.-Kath.
en 3 ongenoemden. Een bloeiende landbouw voorziet ruimschoots in de be-
hoeften der bevolking. De gem. bevat de drie d. ’s Heer-Arendskerke, het
Nieuwedorp en ’s Heer-Hendrikskinderen, benevens het geh. (het voorm.
d.) 'V^issekerke.
Het d. ’s Heer-Arendskerke ligt schilderachtig aan den grooten weg
van Goes naar Middelburg. Het voornaamste gebouw is de Herv. kerk,
die een zwaren, hoogen toren heeft. Vroeger stond in de nabutirschap
het slot Schengen. In 1870 had dit d. in de kom 502 bew, -Tot de historische
herinneringen behoort het woeden van eene windhoos op den
12 September 1828, waardoor twintig huizen en eenige schüren zwaar
beschadigd werden.
’sHeer-Arendspolder, pold. in de Zeeuwsche gem. Ossenisse, in
1710 ingedijkt en 42 b. groot.