Het d. Zonnemaire telde in 1870 binnen de kom 840 inw. Het ont-
leent zijn naam aan het oude water Sonnemaar of Sonnemeer. Omstreeks
1400 is de polder Zonnemaire gevormd. Mogelijk echter heeft aan de
zuidzijde van het Sonnemeer reeds vroeger eene b. gestaan, en dan kan deze
het Sunnemere zijn geweest, waarvan in eene oorkonde van 25 Augustus
985 sprake is. Zonnemaire behoorde eeuwon achtereen aan de grafe-
lijkheid, doch in 1705 is het als heerl. uitgegeren. Zonnemaire heeft eene
Herv. kerk.
Zonnemaire, pold. van 565 bund, in de Zeeuwsche gem. Zonnemaire.
Z on n e v e ld sp o ld e r , polder! in de Z.-Holl. gem. Valkenburg.
Zoom, naam, die sommigen aan de Brab, oeverstreek längs de Ooster-
Schelde, anderen aan de Moervaart aldaar geven. Aan dezen naam is
het woord Zoom in Bergen-op-Zoom ontleend.
Zoordijk, pold. in de Geld. gem. Culemborg.
Z o r g v l i e t , landgoed in de Z.-Holl. gem. ’s Gravenhage, thans het
eigendom van het Kon, Huis. Het is in de 17de eeuw door Jacob Cats
en in de 19de eeuw door Koningin Anna Paulowna bewoond.
Zorgvliet, of Zorgvlied, landgoed in de Drenthsche gem. Diever, ter
plaat8e van de door de Maatschappij van Weldadigheid als landbouwschool
gestichte kolonie Wateren. Met de dagloonerswonhigen telde het in 1870
24 inw.
Zoutelande, gem. in de Zeeuwsche landstreek Weicheren, uit de
heerl. Zoutelande, st. Janskerke, Boudewijnskerke en Werendijke saam-
gesteld. In het westen wordt zij door de Noordzee bespoeld, terwijl zij
naar de landzijde wordt bepaald door de gem. Westkapelle, Domburg,
Meliskerke en Biggekerke. Met uitzondering van de kust, waar de opper-
vlakte uit duin (zand) bestaat, is de grond door klei gevormd. In het
geheel is de gem. 765 bund, groot. Men telde er in 1822 428, in 1840
555, in 1876 629 inw., in laatstgen. ja a r onderscheiden in : 606 Herv.,
19 Chr.-Geref. en 4 K.-Kath, Zij bestaan meerendeels van den landbouw.
De gem. bevat het d. Zoutelande, de b. Boudewijnskerke en de geh.
st. Janskerke en Werendijke.
Het d. Zoutelande, aan de Noordzee gelegen, is noch fraai, noch aan-
zienlijk, doch was oudtijds veel belangrijker. Van hier, dat dikwijls in
de naburige gronden middeleeuwsche munten z\jn opgedolven. In 1840
telde men er: 372, in 1870 412 inw. Men vindt er eene Herv. kerk en
een put van helder water, den st. Willibrordsput genoemd. In den Spaan-
schen tijd hebben de Staatschen hier eene schans aangelegd, waarvan
nu niets meer te vinden is.
Z ou ten p o ld e r , of Zou tep o ld e r , polder van 121 bund, in de
Zeeuwsche gem. Groede, na ondergevloeid te zÿn, in 1612 weder
herdÿkt.
Z ou ten p o ld e r , pold. in de Zeeuwsche gem. Neuzen.
Z o u t e p a n n e p o ld e r , pold. deels in Zeeland, deels ln de Belg. prov.
West-Vlaanderen. Het deel onder de Ned. gem. st. Anna-ter-Muiden is
ruim 7 bund, groot.
Zoutespui, of Zouterspui, geh. in de Zeeuwsche gem. Zaamslag,
in 1840 met 60 inw.
Zoutespui, of Zouterspui, geh. in de Zeeuwsche gem. Axel.
Zouteveen, heerl. in de Z.-Holl. gem. Vlaardinger-Ambacht. Zij
bestaat uit twee van elkander gescheiden stukken, te zamen groot ruim 611
bund. Berat door de wet van 11 Ju li 1855 is zij bij Vlaardinger-Ambacht
gekomen. Tot dien tijd was zij eene äfz. gem., die in 1822 213 en in
1840 246 inw. telde. Vddr de Herv. stond er eene kapel. Later vond men
er de R.-Kath. kerk der statie Vlaardingen.
Z o u t e v e e n s c h e -p o ld e r , pold. van 872 bund, in Z.-Holl., deels in
de gem. Vlaardinger-Ambacht, deels in Schipluiden.
Zoutkaag (het), polderl. van 27 bund, in de N.-Holl. gem. Winkel.
Zoutkamp, of Zoltkamp, d. in de Gron. gem. ülrum, aan den
mond van het Reitdiep. Men telde er in 1840 720, in 1870 667 inw.,
die veelal in de visscherij een bestaan vinden. Oudtijds was deze plaats
versterbt met schanswerken, waarvan nog Sporen bestaan. In 1581 werd
de schans van Zoutkamp door de Staatschen onder Norrits ingenomen.
Later viel zij weder in de Spaansche macht, doch Allart Clant, een
overste uit het leger van Graaf Willem Lodewijk van Nassau, hemam
haar in October 1589. De tegenwoordige Herv. kerk is in 1836, de
Chr.-Geref. kerk in 1841 gesticht. Sedert 1848 heeft Zoutkamp eene
verbinding met Ulrum längs een grindweg. De dijk, hier in 1876 aangelegd,
om den mond van het Reitdiep af te sluiten, is bij den storm en
hoogen vloed op 30 en 31 Januari 1877 op drie plaatsen doorgebroken,
hetgeen eene schade van meer dan / 300,000 veroorzaakte.
Z o u w e n d i jk , b. in de Z.-Holl. gem. Meerkerk, in 1840 met 104 inw.
De buurt ligt längs den Zouwendijk, die van Ameide naar Meerkerk
loopt en daar bij den Bazeldijk aansluit.
Zuid-Achttienhoven, pold. in de Z.-Holl. gem. Nieuwkoop.
Zuid-Akendam, heerl. in .de N.-Holl. gem. Schooten, in 1840 met
96, in 1870 met 139 inw.
Zuid-Barge, b. in de Drenthsche gem. Emmen, in 1811 met 170,
in 1840 met 205, in 1870 met 327 inw.
Zuid-Beijerland, gem. in Z.-Holl., deels op den Hoekschen-Waard,
deels op de Tien-Gemeten. Zij is in het zaiden door het Haringvliet van
de gem. den Bommel en Ooltgensplaat gescheiden en overigens bepaald
door de gern, Goudswaard, Piershil, Nieuw-Bevjerland, Oud-Beijerland,