voormalige hoofdschoutambt van dien naam (met uitzondering der onbe-
dykte landen längs de Waal en de van Z.-Holl. aan Gelderl. gekomen
deelen van Asperen, Heukelom en Spijk), benevens een ged. van den
gemeente Tiel. Het is groot 13,986 bund. De Tielerwaard is meermalen
overstroomd, zooals in Februari 1799 en Januari 1809.
T ie lla n d t, voorm. ridderhofstad in de Utr. gem. Houten.
T ie ls c liep o ld e r , pold. in het zuiden der Geld. gem. Tiel, ongeveer
46 bund. groot.
T ien d e v e en , b. in het zuiden der Drentsche gem. Beilen, in 1840
met 90, in 1870 met 515 inw.
T ien d ew e g , geh. in de Z.-Holl. gem. Leerdam, in 1840 met 30 inw.
T ien g em e ten , of T ien -G em e ten , eil. in Z.-Holl., deels behoorende
tot de gem. Zuid-Beijerland, deels tot de gem. Goudswaard. Het wordt
door het Yuile-Gat van den Hoekschen-Waard gescheiden en overigens
door het Haringvliet bespoeld. De eerste bedijking, slechts een deel des
eilands, vond in 1743 plaats en is sedert door vele anderen, ook in de
laatste jaren gevolgd, zoodat de grootte nu ongeveer 1200 bund. beloopt.
Op dit eil. is de quarantaine-plaats voor de zuidelijke havens van het
Koninkrijk.
T ien h o n d e rd -en -Z w a r tep o ld e r , watering in Zeeuwsch-Vlaande-
ren, deels in de gem. Cadzand, deels in Nienwvliet. De Tienhonderd is in
1623 ingedijkt en 223 bund. groot. De Zwartepolder, die een deel dezer
watering uitmaakte, is den 12 Januari 1802 ingebroken.
. T ien h o v en , kerk. ring der klasse Amersfoort van de Herv. Kerk. Zij
telt 13 gem. en 14 pred. De gem. zijn: Austerlitz, de Bilt, Blaauw-
kapel, Loenen, Maartensdijk, Oud-Loosdrecht, Nieuw-Loosdrecht, Nigte-
vecht, Tienhoven, Vreeland, Westbroek-en-Achttienhoven, Zeist, Zuylen.
T ien h o v en , gem. in Utrecht, ingesloten door Loosdrecht, Breukelen-
st.-Pieters, Maarsseveen en Westbroek in Utr. en Hilversum in N.-Holl.
Zij beslaat 677i bund., alles laag veen of veenplas. Tot het droogmaken
van die watervlakten zijn echter reeds groote werken aangevangen. De
gem. bevatte in 1822 248, in 1840 346, in 1876 466 inw., in laatstgen.
ja a r onderscheiden in : 424 Herv. en 39 R.-Kath. Zij bestaan van land-
bouw, veeteelt en veenderij.
Het d. Tienhoven ligt ter wederzijde van den weg, die yan Loosdrecht
naar Westbroek voert. De Herv. kerk is in 1813 gebouwd ter vervan-
ging van die, welke den 9 September 1812 werd verbrand.
T ien h o v en , gern in Z.-Holl., ingesloten door de Z.-Holl. gem.
Langerak, Noordeloos en Ameide en de Utr. gem. Jaarsveld, loopende
de grens met laatstgen. door het midden van de Lek. Tienhoven, dat een
deel vormt van den Alblasserwaard, beslaat 427 bund., alles kleiland. Het
had in 1822 219, in 1840 238, in 1876 319 inw. Bij de telling voor
1870 vond men er: 251 Herv. en 29 Chr.-Geref. Veeteelt en landbonw
maken hunne middelen van bestaan uit.
Het d. Tienhoven, aan den Lekdijk en den Tiendweg gebouwd, heeft
eene Herv. kerk en een pontveer over de Lek. Oudtijds stond er
het slot Herlaar.
T ien h o v en , heerl. en pold. in de Z.-Holl. gem. Everdingen, oudtijds
een deel van ’t graafschap Culemborg. Zoowel de heerl. als de
polder is groot 318 bund. en telde in 1840 69, in 1870 84 inw.
T ien h o v en , pold. in de Z.-Holl. gem. Tienhoven, ruim 325 bund.
groot.
T ien h o v en sch e - e n - M a a r ss ev e en sch e - D ro o gm ak e r ij, droog-
makerij van veenplassen, deels in de gem. Tienhoven, deels in de
gem. Maarsseveen, reeds voor eenige jaren aangevangen, doch, ofschoon
reeds in 1871 de dijk was afgesloten, nog niet ten einde gebracht. Het
stoomgemaal Staat in de gem. Tienhoven.
T ien h o v en sch e -v a a r t, vaart in N.-Holl. en Utrecht, uit de Gooische
beide, längs Tienhoven naar de Vecht. Zij bereikt de rivier bij het
huis Oudaan.
T ienra y , of T h ien ra y , d. in de Limb. gem. Meerlo, een weinig ten
oosten van de Molenbeek. Het had in 1840 54, in 1870 74 inw. E r is
eene kapel, die tot de par. Swolgen behoort.
T ien t, geh. in de N.-Brab. gem. Zeeland.
T ien v ie r te l, pold. van 69 bund. in de Z.-Holl. gem. Gouderak.
T ie tje rk , d. met eene in 1716 gestichte Herv. kerk in de Friesche
gem. Tietjerksteradeel. In de kerk ligt een grafsteen, met vier médaillons
aan de hoeken, waarvan een het aangezicht van een jongeling, het tweede
dat van een bejaard man, het derde dat van een grijsaard, het vierde
dat van een geraamte voorstelt. Tietjerk had in 1811 288, in 1840 419,
in 1875 672 inw., die van het geh. Kleine-Geest (in 1840 75) medegerekend.
Er is een Station van den Staatsspoorweg.
T ie tje rk ste r a d e e l, gem. in Friesl., ingesloten door de gemeenten
Leeuwarden, Leeuwarderadeel, Ferwerderadeel, Dantumadeel, Achtkar-
spelen, Smallingerland en Idaarderadeel. In het westen bestaat de grond
— in het geheel 17,277 bund. — u it zandige klei, doch het overige wordt
gevormd door eene afwisseling van laag veen, van diluvisch en alluvisch zand,
van veenplassen en meren. Onder de laatsten zijn vooral het Bergumermeer
en de Léijen vermeldenswaardig. In 1744 had deze gem. 5417, in 1748
5443, in 1811 5964, in 1822 6287, in 1840 8862, in 1860 10,498, in 1875
12,672 inw., in laatstgen. jaar onderscheiden in : 11,367 Herv., 2 W.-
Herv., 1012 Chr.-Geref., 275 Doópsg., 3 Luth. en 13 R.-Kath. Zij bestaan
bijna allen van landbouw, veeteelt, veenderij, visscherij en scheep-
vaart. E r zjjn ook eenige leerlooierijen, scheepstimmerwerven, smederijen,
molens, enz.
De gem. is verdeeld in 14 dorpen, t. w. : Bergum, Oostermeer, Harde