Nieuwdorp en ’s Heer-Hendrikskinderen), ’s Heerenhoek, Heinkenszand,
Hoedekenskerke, Kapelle (te Kapelle en Biezelingen), Kattendijke (te
Kattendijke en Wilhelminadorp), Kloetinge, Krabbendijke, Nisse, Oude-
lande, Ovezande, Rilland, Waarde, Wemeldinge, Wolfaartsdpk (te
Wolfaartsdijk en Oud-Sabbinge) en Yerseke. — Tot het . v i j fde : de
scholen in Aardenburg, st. Anna-ter-Muiden, Biervliet (Biervliet en
Nienwland of Driewegen), Breskens (te Breskens en Nieuweslnis), Cad-
zand, Ede, Groede (te Groede en Kruisdijk), Heille, Hoofdplaat (te
Hoofdplaat en Slijkplaat), IJzendijke, st.-Kruis, Nieuwvliet, Oostburg, Retranchement,
Schoondpke (te Schoondijke en Sasput), Sluis, Waterland-
kerkje en Zuidzande. — Tot het z e s d e : de scholen in de-gem. Axel,
Boschkapelle, Clinge (te Clinge en de Kauter of Nieuw-Namen), Graauw,
Hontenisse (te Kloosterzande, Lamswaarde, aan den Molenhoek en aan de
Noordstraat), Hulst, Koewacht, Neuzen (te Neuzen en Sluiskil), Osse-
nisse, Overslag, Philippine, Sas-van-Gent, Stoppeldijk (te Pauluspolder
en bij de Veerstraat), Westdorpe (te Westdorpe en in den Reuzenhoek)
en Zuiddorpe.
In het geheel had Zeeland in 1875 154 openbare lagere scholen, waarvan
109 voor gewoon en 45 voor meer uitgebreid onderwijs. Daarenbqven
had het 2 gesubsidiëerde bijzondere scholen en 28 niet gesubsi-
dieerde bijzondere scholen, waarvan 16 voor meer uitgebreid onderwijs.
• Voor middelbaar onderwijs vindt men hoogere burgerscholen te
Middelburg, Goes en Zierikzee, de teekenschool te Tholen en 4 burger-
avondscholen.
Hooger onderwijs wordt gegeven aan de latpnsche school te Zierikzee
en het gymnasium te Middelbnrg.
Zeeland vaardigt naar de Eerste Kamer der Staten-Generaal 2 leden
af. Voor het verkiezen van leden voor de Tweede Kamer vormen, vol-
gens de wet van 6 Mei 1869, 56 gem. het distr. Middelburg en 38
gem. het distr. Goes, terwijl 18 gem. tot het distr. Zierikzee behooren.
Rechterlijk bevat Zeeland 3 arrondissementen : Middelburg, Goes en
Zierikzee, te zamen met 12 kantons.
Z e e lan d , gem. in N.-Brab., ingesloten door Reek, Escharen, Mill c. a.,
Uden en Schayk. De grond — in het geheel 3248 bund. — bestaat uit
diluvisch zand en eenig hoog veen. Een deel is wèl ontgonnen, doch er
ligt nog veel woeste grond. In 1815 had Zeeland 1408, in 1822 1508, in
1840 1769, in 1876 1731 inw. E r wonen geenë dan R.-Kath. ingezetenen,
terwijl genoegzaam allen in den landbouw en aanverwante bedrÿven een
bestaan vinden. De gem. bevat het d. Zeeland, de b. Oventje, Graspeel,
Brand, Voederheil, Nabbegat, Pruttelaar en Zevenhuis, benevens de geh.
Trent en Kreitsberg. Zij is te gelpk met Uden aan de heerl. Herpen
(Ravestein) gekomen.
Het d. Zeeland, vroeger ook Selant en Op-Zeeland genoemd, telde in
1840 467, in 1870 337 inw. E r is eene R.-Katb. kerk met een zwaren,
Vierkanten toren. Deze kerk is als kapel in 1376 gesticht. Oudtpds was
er ook een kasteel.
Z e e lan d , heerl. in de Geld. gem. Millingen, 174 bund, groot. Vroeger
was zp veel grooter, doch door afslag der oevers van den Rijnstroom
heeft zij veel geleden, zoo zelfs dat het voormalige kerkdorp allengs tot
een geh. is verminderd. Men telde er in 1840 26, in 1872 22 inw.
Z e e lan d , vervallen fort in de N.-Brab. gem. Nieuw-Vosmeer.
Z e e la n d -B e o o s ten -S ch e ld e , noordoostelijk deel van het graafschap
Zeeland, bevattende onder den laatsten Graaf en onder de Republiek :
Schouwen, Duiveland, Tholen, st.-Philipsland, Sommelsdijk, Nieuw-Vosmeer
en Hinkelenoord.
Z e e la n d -B ew e s ten -S ch e ld e , zuidwestelijk deel van het graafschap
Zeeland, bevattende ten tijde der Republiek: Walcheren, Zuid-Beveland,
Noord-Beveland, Wolfaartsdijk, st.-Joosland en Oost-Beveland.
Z e e lan d ia , voorm. fort in de Zeeuwsche gem. Axel, door Prins
Maurits aangelegd, doch sedert het eind der vorige eeuw vervallen.
Z e e lb e r g , b. in de N.-Brab. gem. Valkenswaard, in 1840 met 276 inw.
Ze e lst, gem. in N.-Brab., tusschen de gemeenten Oirschot, Woensel, S trijp,
Gestel c. a., Waalre, Veldhoven en Oerle, 1314 bund, groot, genoegzaam
alles diluvisch zand. Alleen vindt men längs de Gender een weinig
klei. Zeelst had in 1822 1073, in 1840 1237, in 1876 1398 inw. Bij de
telling voor 1870 vond men er geene dan R.-Kath. ingezetenen. Zij bestaan
meest van den akkerbouw. De gem. bevat het d. Zeelst, de b.
Kopbeek, Heistraat, Muggenhool, Biesekuilen, benevens het geh. Akkereind.
Het d. Zeelst, in 1840 met 283, in 1870 met 288 inw., is wijd uiteen
gebouwd. Het merkwaardigste gebouw is de R.-Kath. kerk. Het kasteel
van Zeelst stond nog in de eerste helft dezer eeuw, doch is toen gesloopt.
Z e e r ÿp , d. in de Gron. gem. ’t Zandt, in 1870 met 157 inw. binnen
de kom. Met het onderhoorige telde men er in 1840 508, in 1870 561
ingezetenen. Het is zeer oud, want het komt reeds in een geschrift van
1227 onder den naam Rip voor. E r is eene merkwaardige Herv. kerk.
De toren, die afgezonderd staat, was vroeger veel hooger en verstrekte
toen tot eene baak aan de schippers, die de W adden en de Eems bevoeren.
Bekend is he t d. in de geschiedenis door den moord aan den priester
Herbrand, op den 21 Mei 1226; en eene plundering door Staatsch
krijgsvolk in 1590.
Zeer jjpe rpo lde r , S e e rÿ p e rp o ld e r , of h e t N ieuw la n d , pold.
van 51 bund, op het N.-Holl. eil. Terschelling, in 1602 bedijkt en, na
herhaalde inbraken, in 1650, L690 en 1858 herdijkt.
Zee z e , Ze e se , of Ze e sse , b. in de Ov. gem. Ommen (ambt), in
1840 met 154, in 1870 met 163 inw.
Z e euw s ch e -S tr o om en (de), wateren ten zuiden der Bieningen of
Grevelingen, het Krammer en het Volkerak, bestaande uit de Ooster-
Schelde, de Hont of Wester-Schelde, het Keeten, het Zijpe, het Mastgat,