1569 werd dit land andermaal door eene overstrooming beloopon. Sedert
is de Zijpe nog herhaaldelijk op de zee moeten herwonnen worden, t. w., in
1570 en 1597. Na dien tijd is deze aangewonnen grond behouden gebleven.
In 1811 had de Zijpe 2515, in 1822 2945, in 1840 8589, in
1850 4908, in 1860 5265, in 1870 6690, in 1876 4930 inw., waarbij
men in aanmerking moet nemen, dat in de jaren 1850, 1860 en 1870,
daarbij de bev. yan den Anna-Paulownapolder is gerekend. De bev. Tan
de Zijpe en Anna-Paulowna deelde z>ch bij de telling voor 1870 in :
5093 Herv., 329 Doopsgez., 161 Chr.-Geref., 51 Ev.-Luth., 7 Herst.-Luth.,
2 Rem., 1082 R.-Kath., 1 Oud.-E. en 4 ongen. De ingezetenen bestaan
meest yan landbouw en veeteelt.
De Zijpe is door vele vaarten, waaronder het Groot-Noord-Hollandsch-
Kanaal en de Groote-Sloot, doorsneden. De meeste huizen staan langs de we-
gen, verwjjderd van elkander, zoodat de dorpen en andere buurten klein zijn.
De dorpen en dorpsbnurten zijn : Schagerbrug, Oude-Sluis, ’t Zand, st.-Maar-
tensbrng, Burgerbrug of Eenigenburgerbrug en de Mennonietenbuurt.
Voorts heeft men er de buurten het Buurtje en de Stolpen, benevens
het geh. Keinsemerbrug. In den Hazepolder ligt de h. Nieuw-Petten.
Zijpe (de), geh. in de Zeeuwsche gem. Bruinisse, in 1840 met 56
inw. Het is eene levendige plaats, als een der meest gebruikte landings-
punten op Schouwen-en-Duiveland.
Zijpe (het), stroom tusschen de Zeeuwsche eil. Schouwen-en-Duiveland
en Tholen, reikende van het Krammer naar de Grevelingen. Oudtijds
heette het de Wijd-Aars, dach nadat het oude Zijpe, bij Rumoirt, om-
streeks 1670 of 1680, onbevaarbaar werd, is de naam van Zijpe op de
Wijde-Aars overgegaan.
zijpenberg, schoon landg. in de Geld. gem. Arnhem.
Z ijp e n d a l , schoon landg. in de Geld. gem. Arnhem.
Zilk, b. in de Z.-Holl. gem. Noordwijkerhout. H e t het omliggend land
maakt zij eene heerl. uit, die in 1840 124 inw. telde.
Zilkerpolder, pold. van 148 bund. in Z.-Holl., deels in de gem.
Noordwijkerhout, deels in Hillegom, deels in Lisse.
Z ilv e n , b. in de Geld. gem. Apeldoorn, onder Loenen, in 1840 met
355, in 1872 met 594 inw.
Zilvensche-Pol, geh. in de Geld. gem. Brummen, onder Hal.
Z i l v e r b e e k , beek in Geld. onder Aalten, Lichtenvoorde en Buurlo.
Zilverberg, berg- of heuveltop in de Geld. gem. Renkum.
Zilverhoekje, hofstede in de N.-Brab. gem. Steenbergen.
Zinderen, havezathe in de Geld. gem. Wisch.
Z in kw eg , b. in de Z.-Holl. gem. Oud-Beijerland, in 1840 met 328
inw.
Zinserburen, of Tzinserburen, geh. aan den straatweg tusschen
Sneek en Leeuwarden, onder het d. Roordahuizum, in de F ries che gem.
Idaarderadeel.
Zion, voorm. klooster in de Zeeuwsche gem. Noordgouwe, in 1434
gebouwd en waarschijnlijk in 1575 verwoest. Een deel der muren heeft
in 1579 gediend om de Schouwensche dijken te versterken.
Zionsburg, landg. in de N.-Brab. gem. Vucht, weleer een eigendom
der Duitsche orde.
Zoelen, gem. in Geld., ingesloten door de gem. Tiel, Maurik, Buren
en Wadenoijen, 2759 bund. groot, meestal kleiland, hier en daar met
enkele diluvische zandgronden. De Linge vormt deels de grens der gem.,
deels strOomt zij er door. In 1811 had Zoelen 1254, in 1822 1470, in
1840 1814, in 1876 2356 inw., in laatstgen. jaa r onderscheiden in : 2309
Ned.-Herv., 1 W.-Herv., 1 Luth, en 45 R.-Kath. Deze bev. vindt meeren-
deels haar bestaan in den landbouw en de veeteelt. De gem. bestaat uit
de heerl. Zoelen (waarin het d. Zoelen) en de beide d. Kerk-Avezaath en
Kapel-Avezaath.
Het d. Zoelen, aan de Linge gebouwd, had in 1811 697, in 1840 918,
in 1872 1129 inw., die van het overige ged. der heerl. Zoelen (1433
bund.) medegerekend. Het is eene oude plaats, die reeds in 1139 onder
den naam Solen werd vermeld. De merkwaardigste gebouwen zijn h e t
kasteel van Zoelen, een oud, deftig gebouw, met uitgestrekte tuinen en
de Herv. kerk. Vroeger stond te Zoelen ook het kasteel Aldenbage, op eene
plek, waar thans eene tombe verrijst, dekkende het stoffelijk overschot
van den staatsman Johan Gijsbert Baron Verstolk van Zoelen. Eene
andere tombe, die van het geslacht Pieck, versiert de Herv. kerk. Heeren
van Zoelen kent men sedert de tweede helft der 12de eeuw. In 1578 (of
1579) werd Zoelen door de Spanjaarden geteisterd, waarhij het kasteel
in een bouwval verkeerde. In Januari 1809 leed het d. veel door overstrooming.
In 1814 vermeesterde de landstorm er 84 Donsche Kozakken,
die hier wilden achterblijven, en na hunne gevangenneming door Ned.
troepen over de grenzen werden gebracht.
Zoelmond, d. in de Geld. gem. Beusichem, bevallig tusschen koren-
velden gelegen. Men telde er in 1840 536, in 1872 712 inw. E r is eene
Herv. kerk. Zoelmond (Solemunde) was oudtijds eene afzonderlijke heerl.,
die door de abdij van Mariënwaard van den Heer van Mierlaar was
gekocht. In 1250 droeg de stift dit goed op aan Graaf Otto I I van Gelder.
De Geldersche vorsten gaven de heerl. aan een zijtak der Buren's, en
daardoor is Zoelmond eindelijk aan Buren gekomen. Uit den hooggelegen
grond van Zoelmond zijn zoowel Oud-Germaansche als Romeinsche
overblijfselen opgedolven.
Zoetenstege, b. in de Ov, gem. Almelo. Het telde met Knoopshofte
in 1840 346 inw.