memgmaal de eene kamer vol Nederlandsche krijgslieden en ambtenaren
en m de andere (van de eerste slechts door eene dubbele openslaande
deur gescheideD) Belgische militairen en burgers.
V u lik , geh. in de Ov. gem. Diepenheim, in 1840 met 89 inw.
V u lk a a n so o rd , ijzerhut in de Geld. gem. te r Borgh, aan den Ou-
den-IJssel.
V u r en , gern in Geld., saamgesteld uit de heerlijkheden Vuren en
Dalem, benevens kleine strooken van de beide Hollandsche heerlijkheden
bpijk en Heukelum. De gem. Vuren is de meest westelijke van Gelderland
en wordt bepaald door de Geld, gemeenten Herwijnen, Brakel en
ouderoijen, de N.-Brab. gem. Woudrichem en de Z.-Holl. gemeenten
Gonnchem en Heukelum. De grenslijn naar die gemeenten, welke zuid-
waarts van Vuren liggen, gaat door het midden van de Waal en de
Merwede. De grond - 2909 bund. - bestaat uit rivierklei. In 1822 had
deze gem. 1020, in 1840 1392, in 1876 1466 inw., in laatstgenoemd jaa r
onderscheiden in 1302 Herv., 110 Chr.-Geref., 36 Herst.-Lutb. en 18 K,Kath.
Landbouw, veeteelt, steenbakkerij en glasblazerij maken hunne middelen
van .bestaan uit. De gem. bevat de d. Vuren en Dalem, benevens de geh.
Laag-Dalem en Leuven.
Het d. Vuren, in 1840 met 963, in 1872 met 978 inw., strekt zieh längs
den Waaldijk uit. Men vindt er eene Herv. Kerk, een adel. huis, eene
glasblazerij en eene steenbakkerij. Het d. heeft dikwijls door watervloe-
den geleden.
V u r en , pold. 522 bund. in de Geld. gem. Vuren.
V u u rb a ak sp an , duinvallei bij Scheveningen in de Z.-Holl. gem.
’s Gavenhage.
V u u r s ch e , (de) fraai d. in de Utr. gem. Baarn, in 1870 met 128
inw. Met het geh. Hooge-Vuursche en 881 bund. boseh-, akker- en klei-
grond (alles diluvisch zand), vormt het eene heerl., die lang eene zelfst
gem. uitmaakte en in 1822 250, in 1840 243 inw. telde. Door de wet van
13 Ju n i 1857 is deze gem. bij Baarn ingelijfd en had als deel daarvan in
1870 321 inw. De opmerkelijkste gebouwen zijn h et schoone kasteel Drakenburg
en de in 1650 gestichte Herv. Kerk. Vóór de herberg, die vroeger
tot rechthuis diende, ligt een dolmin of hunnebed, door vijf zware steenen
gevormd, waarvan vooral de deksteen van groote afmeting is. Op de beide
vemjzen ettelijke grafheuvelen der Germanen. In tegenstelling van het
geh. de Hooge-Vuursche wordt het d. ook wel de Lage-Vuursche genoemd.
W a a i, W a a y , of d e W a ije , geh. in de Limb. gem. Neer, in 1840
met 69, in 1870 met 84 inw.
W a a ijen b u rg sch e -p o ld e r , pold. van 15 bund. in de Zeeuwsche gem.
Nieuw-en-st.-J oosland.
W a a k en s, of W e a k en s, geh. onder het d. Winsum in de Friesche
gem. Baarderadeel.
W a a l (de), rivierarm van den Rijn in Gelderl., die tusschen Millingen
en Pannerden uit den hoofdstroom komt en längs Nijmegen, Tiel, Heere-
waarden en Zalt-Bommel naar Loevenstein loopt, waar de Waal, zieh
met de Maas vereenigende, de Merwede vormt. Vroeger vereenigde de
rivier zieh reeds bij Heerewaarden met de Maas, doch het Voornsche-Gat
aldaar is in 1729 afgedamd en het Schansegat in 1853 beperkt door
dämmen met eene sluis. De Waal is ongeveer 80,000 meters lang, en
bij gewoon water van 265 tot 760 el breed. Het verval is bij eb ruim 10,
bij vloed 9.5 el.
W a a l (de ), rivier op ’t eil. IJsselmonde, loopende längs, den Oosten-
dam, Rijsoord en Heer-Jansdam, van den Noord of Oord naar de Oude-Maas.
W a a l (de), klein meer bij het Z.-Holl. d. Bockanje, dat de eigenschap
bezit om voorwerpen, die daarin komen, te versteenen.
W a a l (de), drooggem. meer van 18 bund. in de N.-Holl. gem. Obdam.
Het is in 1632 bedijkt.
W a a l (de), d. met eene Herv. kerk op het N.-Holl. eil. Texel. Het
telde binnen de kom in 1870 176 inw. Met den naasten omtrek had
het in 1840 236, in 1870 440 inw. In laatstgen. ja a r bevatte de dorps-
kom zelve slechts 176 inw.
W a a l (’t), d. in de Utr. gem. Tull-en-’t Waal. Men vindt er eene
Herv. kerk en vele boomgaarden. In 1840 had het 232, in 1870 met de b.
Tull 312 inw. In 1870 beliep het getal ingezetenen met die van Tull 286.
W aal-en-Burg, pold. op het N.-Holl. eil. Texel, in 1488 bedijkt, in
1532 door de zee overstelpt en in 1612 herdijkt. De pold. is ruim 739
bund. groot.
W a a lr e , of W a a lr é , gem. in N.-Brab., tusschen Gestel c. a., Aalst,
Valkenswaard, Dommelen, Riethoven, Veldhoven en Zeelst, zijnde 1409