dat günstiger tìjden vcor deze schoone stad znllen aanbreken. In December
1873 kwam reeds het eerste groote fregat, de Bato, van 1501 ton,
met ongebroken last van Ylissingen door dit kanaal naar Middelburg.
T ot de verlevendiging van dien bloei is de wakkere Kamer van Koophan-
del ijverig werkzaam.
Middelburg is een der voornaamste zetels der fabrieknijverheid in
Zeeland: de voortbrengselen daarvan zijn vooral ijzerwerk en machinerien,
meubelen, garancine, olie, meel, sigaren, enz.
Onder de gebouwen van Middelburg is het Stadhuis van uitstekende
schoonheid. Over het tijdstip der stichting bestaat verschil, doch wat men
u it een architectonisch oogpunt zeker kan achten, is, dat de bouw van den
geheelen voorgevel en van den westelijken zijgevel in 1512 e n l5 1 8 p la a ts
vond. De toren is van 1507 tot 1513, het dak in 1512 en 1513 opge-
trokken. Vijfentwintig standbeeiden van graven en gravinnen van Holland
en Zeeland pralen in den voorgevel, terwijl sinds 1841 de lokalen
der Weeskamer en aanpalende vertrekken tot een archief en eene be-
waarkamer van voorwerpen betrekkelijk de geschiedenis en oudheden der
stad zijn ingericht.
Een ander merkwaardig gebouw is de Abdij, als kloosterlijk gebouw, in
1150, op voorstel van Bisschop Heribert en met goedkeuring van Paus Eu-
genius III, door Abt Walter aangevangen. Thans zetelt er het provin-
ciaal bestuur. Ook wordt er het gouvernementshotel gevonden. Meermalen
heeft deze abdij ten verblijve gestrekt van de onde heeren des lands en
vorstelijke bezoekers, o. a. van Maximiliaan, Eilips de Schoone, Karel V,
Eilips II, Anna van Oostenrijk, Willem I, Maurits, Prins Willem I II,
Willem Y, Koning Lodewijk, Keizer Napoleon I, Koning Willem I, Koning
Willem I I en Koning Willem III. De groote zaal, waar de Staten van
Zeeland vergaderen, prijkt met de beroemde tapijten van Jan de Maecht,
waarin de heldenfeiten der Zeeuwen in den worstelstrijd met Spanje op
voortreffelijke wijze zijn voorgesteld.
Middelburg als het middelpunt der letterkundige beschaving in Zeeland,
draagt grooten roem op zijn Museum. Het bevat rijke verzamelingen por-
tretten van beroemde Nederlanders (inzonderheid Zeeuwen), vele oud-
en zeldzaamheden, waaronder het wiel, dat door den jeugdigen Miehiel
de Buyter te Vlissingen is rondgedraaid, een beroemd planetarium, eene
rijke boekerij, handschriften, sehilderijen, landkaarten, opgezette vogels,
schelpen, een herbarium, me dai 11 es en penningen.
Tot de opmerkenswaardige gebouwen behooren verder: het prov. ge-
rechtshof, de beurs, de korenbeurs, de vergaderplaats van de societeit
8t.-Joris, de hof st.-Joris, de hof st.-Sebastiaan, de manege, de kazerne,
enz. Het Station van den Staatsspoorweg is een uitgestrekt gebouw,
dat voor het verkeer het eerst werd geopend den 1 Maart 1872, toen
de spoorweg Middelburg—Goes werd ontsloten. Op den 1 November
1872 volgde de ontsluiting van den spoorweg Middelburg—Vlissingen.
De Herv. gem. van Middelburg is in het bezit van 3 merkwaardige
kerkgebouwen : de Nieuwe-, de Koor- en de Oostkerk. De eerste is
het schip, de tweede het koor van de kerk der abdij. Be Koorkerk,
in 1860 veel verbeterd, bevat gedenkteekenen voor den geleerde Ha-
drianis Junius en den zeeheld J a n Pietersz. De Nieuwe kerk in 1846 van
binnen en in 1853 van buiten aanmerkelijk verfraaid, prijkt met een zeer
schoonen predikstoel, rüstende op een arend, den schildhouder van ’t
stedelijk wapen. Voorts bevat zij gedenkteekenen voor den Boomsch
Koning Willem en diens broeder Eloris de Voogd, benevens het schoone
praalgraf, van Jan en Cornelis Evertsen, in 1818 uit de toen gesloopte
Oude- of Pieterskerk derwaarts overgebracht. De Oostkerk is een fraai
koepelgebouw, van 1647 tot 1667 opgetrokken.
De overige kerkgebouwen van Middelburg bestaan in eene Evang.-Luth.,
eene N.-Herv., eene Doopsgez. een Chr.-Geref. en eene B.-Kath. kerk,
benevens eene Synagoge.
Tusschen de Nieuwe kerk en de Koorkerk verrijst de beroemde Abdij-
toren, ruim 82 meter hoog.
Een der voornaamste liefdadige gestichten der stad is het Oude- Mannen
en Vrouwenhuis, van 1781 tot 1784 gebouwd. Het is een sieraad der
Heerengracht, waaraan van 1857 tot 1859 ook het Armenweeshuis verrees.
Verdere belangrijke gestichten van dezen aard zijn het ruime Gasthuis, het
Burgerweeshuis, enz.
Tot de instellingen van onderwijs behooren: het gymnasium, de hoogere
burgerschool, de teekenakademie, de gymnastiekschool, enz.
Middelburg heeft een schouwburg, een concertzaal en een rijschool.
Historische herinöeringen van belangrijke gebeurtenissen verlevendigen
zieh veelvuldig bij het bezoek der stad. Behalve die welke reeds zijn
aangestipt, behooren daartoe: de deelneming der Middelburgers aan den
slag bij Westkapelle, op den 4 Ju li 1253; de strijd tusschen Middelburg
en Zierikzee, in of omstreeks 1279; de moedige verdediging der stad
tegen de Ylamingen, in 1288, het beleg door de Vlamingen en de
redding door Graaf Jan van Avesnes, in 1296; de verovering der stad
door Gwy van Dampierre en zijne Vlamingen, in 1303; de deelneming der
Middelburgers aan den krijg tusschen Vrouwe Margaretha en Willem V,
vooral aan den slag tusschen Veere en Arnemuiden, in 1351; de overgave
aan de Staatschen door Mondragon, na een bijna tweejarig beleg, den
18 Eebruari 1574; de beroerten in 1651, 1672, 1702, 1704, 1747 en 1787;
de omwenteling in Februari 1795; de overgave aan de Engelschen, den
31 Ju li 1809; de intocht der Eranschen, den 27 December 1809; het
verzet der stedelijke schutterij tegen de bevelen van den Eranschen gene-
raal Gilly, in Nov. 1812; de aftocht der E ranschen, in Mei 1814; de komst
van Koning Willem I in 1817, 1823 en 1837; de komst van Koning
Willem I I , in 1841; de komst van Koning Willem I I I , den 21 Mei 1860.
Middelburg, d. met eene Herv. kerk in de Z.-Holl. gem. Beeuwijk.
De lieerl. Middelburg maakte vroeger een zelfst. gem. uit, van ruim 313
bund. oppervlakte, tot aan de wet van 11 Ju li 1855. In 1822 had
deze gem. 134, in 1840 249, in 1850 290 inw.
Middelburg, pold. in de Z.-Holl. gem. Beeuwijk, 275 bund. groot.
Middelburg, voorm. kasteel in de N.-Holl. gem. Oudorp, nabij Alk