H eu l, geh. in de N.-Brab. gem. Hoeven c. a.
Heul (de), brug over de Schie in de Z.-Holl. gem. Rotterdam, op
de grens der gem. Hillegersberg. Naar deze brug wordt de omliggende
buurt veelal genoemd.
Heult, geh. in de N.-Brab. gem. Boxtel.
Heumen, gem. in Geld., ingesloten door Groesbeek, Nijmegen en
Over-Asselt (Geld.), en Mook-en-Middelaar (Limb.). Zij is uit de oude
heerl. Heumen en JVlalden gevormd en beslaat 2136 bund. Het zuiden,
dat door de Maas wordt bespoeld, bestaat uit klei, het noorden uit dilu-
visch zand. De landbouw wordt uit dien hoofde verschillend gedreven,
doch over het geheel door ruime oogsten beloond. In 1822 had deze
gem. 923, in 1840 1281, in 1874 1474 inw. Ten jare 1872 splitste de
bev. zieh in 1405 R.-Kath., 44 Herv. en 1 Ev.-Luth.
Het d. Heumen, aan de Maas, prijkte tot in het laatst der vorige
eeuw met een der prächtigste kasteelen van het Rijk-van-Nijmegen. Het
heeft eene R.-Kath. en eene Herv. kerk, benevens verscheidene bevallige
heerenhuizen. Het wordt onderscheiden in den Molenhoek en den Vos-
senhoek. In 1840 had het 601, in 1872 651 inw. Het Heumensche hier
is vermaard. Ten jare 1585 was het vol Spanjaarden, onder Haultepenne,
die het kasteel, waarop toen Diederik van der Voordt gebood, poog-
den in te nemen. In weerwil van de heldenmoedige verdediging moesten
de Staatschen zieh overgeven.
Heumen, pold. van 669 bund. in de Geld. gem. Heumen.
Heumensche-Molen,. geh. deels in de Geld. gem. Heumen, deels
in de Limb. gem. Mook-en-Middelaar. E r is eene belangrijke bierbrouwerij.
Heure, of Heuren, b. in de Geld. gem. Borculo, in 1840 met 170,
in 1872 met 129 inw.
Heurne, b. in de Geld. gem. Aalten, in 1840 met 274, in 1872 met
296 inw.
Heurne, b. in de Geld. gem. Dinxperlo, in 1840 met 1216, in 1870
met 1227 inw.
Heusbeek, Huisbeek, of Oostbeek, beek op de Veluwe, die te
Elburg in de Zuiderzee uitloopt.
Heusden, heerl., oorspronkelijk een deel van het Graafschap Teister-
band, later afwisselend een leen van Cleve, Brabant, Gelder en Holland.
De overlevering ssegt dat de Heeren van Heusden van de Graven van
Cleve afstammen. Nadat de heerschappij over Heusden lang een twist-
appel tusschen Holland en Brabant was geweest, stond Hertogin Johanna
in vereeniging met haar gade, Wenceslaus van Luxemburg, de heerl. in
1357 aan Graaf Willem IV van Holland af. Niettemin waren de volgende
Hertogen van Brabant gehouden, om bij hunne blijde inkomste te beloven.
dat zij de heerl. bij Brabant zouden houden, terwijl de Hollandsche Graven van
hunne zijde moesten bevestigen, dat zij Heusden bij Holland zouden bewaren.
Het Land-van-Heusden bleef bij Holland tot 1798, toen het bij
het Departement-van-de-Dommel werd gevoegd. In 1801 kwam het aan
het Departement Holland, werd in 1807 tusschen Maasland en Brabant
verdeeld, in 1810 weder vereenigd en tot het Departement van de Monden-
van-den-Rijn gebracht, in Maart 1814 aan Holland teruggegeven, in Ju li
1814 op nieuw tusschen Holland en Brabant verdeeld, en eindelijk in
i'ebruari 1815 weder geheel aan Brabant toegevoegd.
Het platteland van Heusden was ten tijd e 'd er Republiek in het Boven-
en het Benedenland onderscheiden. Het Bovenland bevatte: Engelen, Vlij-
men, Hedikhuizen, Onzenoord, Herpt, Oudheusden, Elshout, Hulten en
Baardwijk. H e t Benedenland was gevormd u i t : Heesbeen, Genderen, Doe-
veren, Drongelen, Eethen, Meeuwen, Babilonienbroek, Veen, Wijk en
Aalburg.
Heusden, prov. kiesdistr. in N.-Brab., bevattende de 32 gem.: Heusden,
Bokhoven, Alem c. a., Empel c. a , Engelen, Drongelen, Dussen
c. a., Hedikhuizen, Heesbeen, Herpt-en-Bern, Meeuwen c. a., Oudheusden,
Wijk-en-Aalburg, Veen, Woudrichem c. a., Rijswijk, Andel, de Werken-
en-Sleeuwijk, Werkendam, Giessen, Emmikhoven c. a., Almkerk c. a.,
Waalwijk, Baardwijk, Besoijen, Capelle, Sprang, Vrijhoeve-Capelle, Was-
pik, Vlijmen, Nieuwkuik, Drunen.
Heusden, vierde kanton van het arr. ’s Hertogenbosch, bevattende
de 19 gem.: Heusden, Herpt c. a., Oudheusden, Hedikhuizen, Bokhoven,
Werkendam, de Werken-en-Sleeuwijk, Andel, Giessen, Rijswijk, Veen,
Almkerk c. a., Emmikhoven c. a., Woudrichem c. a., Wijk-en-Aalburg,
Dussen c. a., Meeuwen c. a., Drongelen c. a., Heesbeen c. a.
Heusden, klasse der Herv. Kerk in N.-Brab., verdeeld in 3 rin g en :
Heusden, Woudrichem en ’s Grevelduin-Capelle. Zij heeft 26 gem. met
26 predikanten.
Heusden, eerste ring der klasse Heusden van de Herv. Kerk, bevattende
de 9 gem.: Heusden-Oudheusden-en-Herpt, Aalburg-en-Heesbeen,
Babilonienbroek-en-de Hill, Doeveren-Genderen-en-Gansoijen, Dussen, Ee-
then-en-Drongelen, Meeuwen-en-Hagoort, Veen, Wijk. E r zijn 12 kerken.
Heusden, dek. van het bisd. ’s Hertogenbosch, bevattende de 12 p a r .:
Bokhoven, Drunen, Dussen, Engelen, Haarsteeg, Hedikhuizen, Heusden,
Nieuwkuik, Oudheusden, de Polder, Vlijmen, Woudrichem.
Heusden, gem. in N.-Brab., ingesloten door de gemeenten Heesbeen,
Oudheusden en Herpt-en-Bern (N.-Brab.) en Neder-Hemert (Geld.), heb-
bende eene oppervlakte van 110 bund., grootendeels kleigrond, doch ook
ten deele water- en rietbosschen.
De gem. bevat niets dan de stad Heusden en hare vestingwerken.
Heusden is zeer oud, daar van deze plaats wordt verhaald, dat zij ten
jare 839 door de Denen werd verwoest. Toen H ertog Godfried van B rabant
in 1184 ’s Hertogenbosch omhoog hief, deden de Heusdenaars herhaalde