S p ie r in g sh o ek , landgoed in de Z.-Holl. gem. Schiedam. Het heeft
h e t ond kasteel Spieringshoek vervangen.
S p i jk , d. in de Z.-Holl. gem. Heukelnm, langs den Zuider-Lingedijk
gebouwd. Spijk was vroeger eene zelfstandige gem. van 131 bund., die
in 1822 267 en in 1840 392 inw. telde. Als deel van Heukelum bevatte
het in 1870 478 inw. E r is eene Herv. kerk. Dikwijls heeft dit d.
door watervloeden geleden, o. a. bij dien van 29 Februari 1784 en Januari
1809. De voorm. gem. Spijk vormt met een aanpalend deel der Geld,
gem. Vuren, de heerl. Spijk, te zamen ruim 540 bund. groot. Het
voorm. slot van Spijk, in de I ld e eeuw gesticht, is in 1814 afgebroken.
E r is nu een modern heerenhnis, met grooten tuin.
S p i jk , d. met eene Herv. en eene Chr.-Geref. kerk in de Gron.
gem. Biertim, aan den Ouden-Eemsdijk, in 1246 het eerst vermeld. Het
telde in 1840 4 0 9 , in 1870 659 inw. Oudtijds stonden er twee bürgen.
In 1589 werd het d. door Staatsche, in Nov. 1813 door Fransche krijgs-
benden geplunderd.
S p i jk , geh. onder het Friesche d. Hennaard, in de Friesche gem.
Hennaarderadeel, in 1840 met 22 inw.
S p ijk , adel. huis in de N.-Holl. gem. Velsen, omstreeks 1060 gebouwd
en in 1834 gesloopt.
S p i jk , (h e t) wijd uiteen gelegen b. in de Geld. gem. Herwen-en-Aerdt. Men
acht dit Spijk het oude Harispic of Herispich te zijn, waar de Noorman
Godfried in 885 door de gezanten van Karel de Dikke werd vermoord.
De b. behoort eerst sedert 1816 tot Gelderland. In 1840 had deze b. 126,
in 1872 180 inw. De polder het Spijk, ook de Spijksche polder genoemd,
is 119 bund. groot.
S p i j k (h e t), geh. in de N.-Brab. gem. Oisterwijk, in 1840 met 34 inw.
S p i j k (h e t), pold. van ruim 6 bund. in de N.-Brab. gem. Herpt-
en-Bem.
S p ijk d o r p , geh. onder hét d. Oosterend op het eiland Texel.
S p ijk e n is s e , of S p ijk e n is s e - e n -B r a b a n d , gem. in Z.-Holl., om-
ringd door de gem. Hekelingen, Geervliet, Eozenbnrg, Pernis, Hoogvliet
en Poortngaal. De gem. bestaat uit bet noordoost. deel van het eil. Putten, benevens
de Welplaat, beslaat 1965 bund. en is door zeeklei gevormd, wordende
zij door de Oude-Maas bespoeld. In 1822 had Spijkenisse 805, in 1840
1123, in 1876 1693 inw. Bij de telling voor 1870 vond men e r : 1574
Herv., 33 Chr.-Geref., 4 B.-Kath. en 11 Xsr. Zij bestaan meerendeeis
van den landbouw, vlasserij en veeteelt. De gem. bevat, behalve het d.
Spijkenisse, de geh. Hoek, Westdijk en den Haastel, benevens vele ver-
spreide woningen, waaronder in den polder Braband en op dé Welplaat.
Het d. Spijkenisse, het eerst in 1235 vermeld, was reeds in het begin
der 14de eeuw eene belangrijke plaats. In 1870 telde het binnen de kom
1182 inw. Vroeger vond men er zoowel eene Herv. als eene Doops-
gez. kerk, doch de laatste bestaat sinds lang niet meer. Nevens de Herv.
vindt men er thans echter eene Chr.-Geref. kerk. In 1309 was er ook
een Beggijnhof.
S p ijk en isse -en -S ch iek am p , pold. van 483 bund. in de Z.-Holl.
gem. Spijkenisse.
S p ijk e rb o o r , levendig geh. aan het N.-Holl. kanaal en aan twee
in dit kanaal uitloopende vaarten in de N.-Holl. gem. Jisp.
S p ijk e rb o o r , geh. in de Drenthsche gem. Anloo, aan het begin van
het Annerveensche-kanaal. E r worden veemarkten gehouden.
S p ijk sch e -v e ld , pold. deels in de Geld. gem. Vuren, deels in de
Z.-Holl. gem. Heukelum. Het Geld, deel is 410, het Z.-Holl. 18 bund. groot.
Spijkster-TJiterdijk, pold. van 942 bund. in de Gron. gem.
Bierum.
S p ik , S p y k , of S p ick , geh. in de Limb. gem. Maasniel, in 1870
met 58 inw.
S p in h o v en , pold. in de Z.-Holl. gem. Lexmond.
S p itsb e r g en , geh. in Gron., deels onder de gem. Sappemeer, deels
onder Zuidbroek.
S p its e n b e r g , voorm. fort in de Zeenwsche gem. Graauw c. a.
S p ie e t (de), vaarwater in den mond der Wester-Schelde.
S p o e l (h e t), geh. in de Z.-Holl. gem. Everdingen.
S p on tu r fw ijk , of S ch o tk am p sw ijk , b. in de Overijsselsche gem.
Avereest, in 1840 met 224 inw.
S p o o ld e , b. in de Overijsselsche gem. Zwollerkerspel, in 1840 met
197, in 1870 met 289 inw.
S p o o ld e rb e r g , beuvel in de gem. Zwollerkerspel, aan de Willems^
vaart. Oudtijds zijn op dezen heuvel en hären omtrek verschillende land-
dagen gehouden en de Utrechtsche Bisschoppen als landsheeren gehul-
digd. Dit laatste vond er o. a. in 1378 en 1524 plaats. Met paschen
is het op den thans fraaibeplanten Spoolderberg zeer druk van kinderen,
die er met geverwde en ongeverwde eieren speien.
S p o o rd o n k , b. in de N.-Brab. gem. Oirschot, in 1840 met 820 inw.
Oudtijds stond er een bürg.
S p r a n g , gem. in N.-Brab., tnsschen Besoijen, Waalwijk, Loon-op-
Zand en Vrijhoeven-Capelle. Zij is 437 bund. groot en door dilnvisch
zand gevormd. In 1822 had zij 1221, in 1840 1615, in 1875 1623 inw.
Bij de telling voor 1870 vond men er: 1231 Herv., 112 Chr.-Geref., 267
K.-Kath., 24 Isr. en 5 ongenoemden. Zij bestaan meerendeeis van den
landbouw en het maken van schoenen. Men vindt er het d. Sprang,