was 233 band, groot. Het kasteel der Heeren van Groenenveld, die u it
de Heeren van Wassenaar voortsproten, werd ten jare 1420, in den
oorlog van Vrouwe Jakoba tegen J a n van Beijeren vernield.
G r o e n e v e ld , b. in de N.-Holl. gem. st.-Maarten.
G r o en e v e ld , fraaie riddermatige hofstad in de Utr. gem. Eemnes,
te midden van een uitgestrekt park en prächtige bosschen. Onder de vorige
bezitters behoorde de rampzalige Reinier van Groeneveld.
G r o en e v e ld , geh. in de Drenthsche gem. Meppel.
G r o en e v e ld s ch e -p o ld e r , of La a g -Ha rna seh, pold. van 272 bund.
in de Z. Holl. gem. Hof-van-Delft, Schipluiden en de Hier.
G r o en ew e g , geh. deels in de Z.-Holl. gem. Hoog-Blokland, deels in
de gem. Hoornaar.
G r o en ew o u d , geh. bij het Friesche d. Oostermeer (Tietjerksteradeel).
G r o en ew o u d , geb. in de Z.-Holl. gem. Woubrugge.
G r o en ew o u d e , ridderm. hofstad in de Utr. gem. Woudenberg, waar-
schijnlijk in 1382 door Willem van Groenewegen, in de plaats van het
kasteel Wondenherg gesticht.
G r o en in g en , d. met eene R.-Kath. kerk in de N.-Brab. gem. Vierlingsbeek,
in 1840 met 443, in 1860 met 489, in 1870 met 461 inw.
G r o en lo , kant. van het Geld. arr. Zutphen, hevattende de 4 gem.
Groenlo, Eibergen, Lichtenvoorde, Neede.
G ro en lo . dek. van het aartsbisd. Utrecht, bevattende 19 par. en 1
rectoraat. De parochien zijn: Aalten, Beltrnm, te r Borgh, Bredevoort,
Dinxperlo, Doetinchem, Eibergen, Etten, Gaanderen, Gendringen, Groenlo,
Lichtenvoorde, Megchelen, Netterden, Rietmolen, Silvolde, Ulft, Winters-
wijk en ’t Zieuwent. Het rectoraat is Rekken. Bijkerkcn zijn te
Yragender (par. Lichtenvoorde), Neede (Rietmolen), Meddeho (Winters-
wijk) en Harreveld (’1 Zienwent).
G ro en lo , gem. in Geld., in het westen, noorden en oosten door
Eibergen en in het zuiden door Lichtenvoorde bepaald.
Zij is 934 band, groot, heeft een dilavialen zandgrond, wordt door de
Slingebeek doorkronkeld en bevat de stad en het schependom Groenlo.
In 1796 had Groenlo 1466, in 1811 1799, in 1822 2010, in 1830 2149,
in 1840 2402, in 1850 2429, in 1860 2471, in 1873 2360 inw. Jn het
laatstvermelde ja a r onderscheidde men hen in 1883 R.-Kath., 1 Oad.-R.,
348 Ned.-Herv., 1 Waalsch-Herv. en 127 Israelieten.
De inw. van het schependom bestaan bijna allen en die van de stad voor
het meerendeel van den landbouw. Voorts! verschaffen de doortocht, de
winkelnering, de handel in eieren en andere voortbrengselen van het
platteland en eenige fahrieken aan velen het noodige. Men vindt er een
bronwerij, een bleekerij, eene katoenfabriek, 2 leerlooierijen, 1 meubelmakerij,
1 pianofabriek, verwerij, 2 touwslagerijen, 4 korenmolens, 2 grut-
terijen.
De stad Groenlo, in de wandeling veelal Grol genoemd, is gebouwd aan
de Slinge. Ten tijde der Republiek eene Sterke vesting, is zij in het laatst
der 18de eeuw ontmantcld, doch nog binnen diepe grachten besloten en
op eenige plaatsen door hooge wallen omringd.
Groenlo was in de grafelijke tijden eene heerlijkheid. In den ja re 1228
vinden wij van een Gerardus de Grunlo melding gemaakt. Acht jaren
later (25 Mei 1236) kocht Otto II, Graaf van Gelder, de villa Groenlo
van Heer Hendrik van Borculo, met dien verstände, dat de hof (cnrtis)
van Groenlo aan Heer Hendrik zou verblijven. Naar het schijnt, bezat
de Graaf van Lohn ook eenige rechten op Groenlo, doch door eene over-
dracht op den 2den Augustus 1246 kwamen die rechten me de aan Graaf Otto.
Na ruim veertig jaren tot het graafschap Gelder behoord te hebben,
schonk Graaf Reinald I den ingezetenen van Groenlo stedelijkc rechten,
riagenoeg overeenkomstig die, welke de burgers van Doesborgh en Lochern
vroeger ontvangen hadden (I December 1277).
Historische herinneringen van lateren tijd z ijn : de versterking der stad
door Keizer Karel V, in 1550; de belegering door Prin s Maurits en het
ontzet der Spanjaarden door Mondragon, in 1595; de belegering en ver-
overing door Prins Maurits, in September 1597 ; de verovering door Am-
brosio Spinola, in 1606; de hevige brand van April 1627; de verovering
door Prins Frederik Hendrik, in Augustus 1827; de verovering door de
Münsterschen, in Ju n i 1672; het aftrekken der MünsterscheD, in het begin
van 1673; de vreeselijke onweersbui in 1839, die de spits des torens
vernield e.
De Herv, kerk te Groenlo is na de Walburgskerk te Zutphen de
grootste van het oude graafschap. Voorts vindt men er eene R .-Kath.
kerk, in 1784 van buiten de stad binnen hare muren verplaatst, benevens
eene Synagoge, wier stichting van den tijd van Koning Lodewijk dagteekent.
Het stadhuis, aan de Markt, werd in 1841 en 1842 vernieuwd. Eene
inrichting van middelbaar onderwijs is de latijnsche school.
Het Schependom van Groenlo bevat slechta verspreide woningen,
waarvan enkelen gehuchten vormen, als Marvelde, Nijkamp, Laarberg,
Papen en Blankenborg. In 1840 had dit Schependom 552, in 1870 609
inwoners.
Gro enstra a t, b. in de N.-Brab. gemeenten Oosterhout en Dongen,
in 1840 met 184 inw., t. w. 74 onder Oosterhout, en 110 onder Dongen.
G ro en stra a t, b. in de Limb. gem. Ubach-over-Worms, in 1840 met
448, in 1870 met 440 inw.
G ro en sw a a rd , streek lands in de Z.-Holl. gem. Waddinxveen.
Groep, geh. in de N.-Holl. gem. Beemster.
Groes, geh. in de N.-Brab. gem. Heesch.
G ro e sb e ek , gem. in Gelderl., ingesloten door Ubbergen, Nijmegen
29