stond de parochiekerk vaa Laren ongeveer een kwartier zuidelijker, waar
nu de begraafplaats, het st. J¡inskerkhof, wordt gevonden. Doch deze
kerk is tijdens de Spaansche oorlogen, op bevel der Staten, afgebroken.
Men onderscheidt Ret d. in Laren, Oosterend, Drift, Zandgat, Zeveneind,
Klein-Laren, Pijlensteeg en de Heidevelden.
La r en b e rg , fraai landgoed op de Laarderhoogte, in 1834 aangelegd.
L a sq u e r t, of L a skw e r t, geh. in de gem. Appingedam.
La st (de), voorm. eil. in Zeeland, bij Noord-Beveland.
L a thm e r (de), voornaam landgoed in de Geld. gem. Voorst.
L a th um , d. met eene Herv. kerk in de Geld. gem. Angerlo. Het
had in 1840 242, in 1872 214 inw. Op het thans vervallen slot te
Lathum ontving Lodewijk XIV in 1672 de Arnhemsche gedeputeerden,
die over de overgave van hunne stad kwamen onderhandelen.
L a th um s ch e -W a a rd en , uiterw. in de Geld. gem. Angerlo, 145
bund. groot.
L a ttrop , ö. met eene R.-Kath. kerk in de Overijsselsche gem. Dene-
kamp. Het telde in 1840 516, in 1870 510 inw.
L au d e , geh. in de Gron. gem. Vlagtwedde, in 1840 met 80 inw.
L au d eb ro ek , geh. in de Gron. gem. Vlagtwedde.
L au r en s (St.), gem. op het Zeeuwsche eiland Walcheren, ingesloten
door Middelburg, Vrouwepolder, Serooskerke en Grijpskerke, hebbende
eene oppervlakte van ruim 1031 bund., alles met zand vermengde klei,
zoodat de landbouw, die er het hoofdmiddel van bestaan uitmaakt, met goed
gevolg wordt gedreven. In 1822 had de gem. 416, in 1840 503, in 1874
504 inw., in laatstgen. jaa r onderscheiden in 482 Herv. en 22 Chr.-Geref.
De gem. is uit de heerl. st.-Laurens en Brigdamme saamgesteld. st.-Laurens
had in 1840 203, Brigdamme 300 inw , welke c'ijfers in 1870 223 en
228 bedroegen.
Het kleine d. st.-Laurens ligt aan den weg van Middelburg naar
Domburg. Het heeft eene Herv. kerk. Doch het vroeger zoo aanzienlijke
slot Popkensburg is voor eenige jaren gesloopt. Binnen de kom had
het d. in 1870 slechts 72 bew.
L a u r en s (St.), streek in de Zeeuwsche gem. st.-Kruis, voor de rege-
ling der grenzen met SpaDje een deel van de Vlaamsche gem. st.-Laurens!
L a u d en b e rg , of L a u v en icb , geh. in de Limb. gem. Simpelveld.
L auw en r e g t, voorstad van Utrecht, eene oude heerl. Do wijk
Lauwenregt had in 1840 854 huizen en 4418 inw.
L auw e r s, rivier in Priesland en Groningen, deelswijze de grenslijn
tusschen beide prov. uitmakende. Hare uitwatering ligt noordw. van het
d. Munnekezijl in de Lauwerzee. Vroeger was deze riv. veel aanzienlijker
dan thans, nu zij op vele plaatsen weinig van eene breede sloot verscbilt.
L auw e r z e e , golf tusschen Friesland en Groningen, volgens overleve-
ring omstreeks het begin der 9de eeuw ontstaan en in 1223, bij de
verwoesting van Ezonstad, uitgebreid. In de laatste vijf of zes eeuwen
is zij echter door den ijver der bevolking verscheidene malen verkleind.
Immers in de 13de eeuw liep de zee tot in de nabijheid van Kollum,
Visvliet en Grijpskerk, waarbij de Lauwers reeds te Visvliet, waar toen eene
zljl of sluis was, de golf bereikte. Door indijkingen is de zee teruggedreven.
Onder anderen werd in 1529 het belangrijke Nieuw-Kruisland gewonnen.
In 1729 vergrootte men het polderland door het leggen der Dokkumer-
Nieuwe-Zijlen, en in 1793 door het bedijken van de Ruigezand. Thans
(in 1875) is men bezig, om de Hnnse of het Reitdiep af te sluiten,
waardoor de geheele zuidoostelijke inham der Lauwerzee, met uitzonde-
ring der geulen voor de uitwatering en scheepvaart in land zal veränderen.
De afsluiting heeft plaats van h e t Gron. d. Zoutkamp in eene
rechte lijn naar het zuidzuidwesten, tot aan den Nitterts- of Friesche-
hoek van Nieuw-Kruisland. Twee sluizen zullen in den nieuwen dijk
komen, om iedere provincie eene afzonderlijke waterlozing te verzekeren.
L a v y b o s, b. in de N.-Brab. gem. Zundert, in 1840 met 249 inw.
L a za ru sw a a rd en , uiterw. in de Geld. gem. Culemborg, ruim 25
bund. groot.
L eb b in g b e ek , beek in Geld., die uit de Slinge voortkomt en in de
Berkel valt.
L ede, L h ed e , of L e ed e , heerl. in de Geld. gem. Kesteren, tegenover den
Heimenberg. Daar Heer Jan van L ede, die op het eind der 13de eeuw leefde,
geene zonen naliet, kwam de heerl. aan Jan van Amstel, welke naar alle waar-
schijnlijkheid met de dochter van genoemden J a n van Lede was gehuwd.
Den 18 September 1328 droegen Johan en Willem van Amstel deze
heerl. aan Reinald II, Graaf van Gelder, op. Het geh. Lede had in 1840
met Oudewaard 147, in 1872 164 inw. Van het oude, zware slot der
Heeren van Lede is weinig meer dan de ringgracht over.
L ed eak k e r , of L e ed e ak k e r , d. met eene R.-Kath. kerk in de N.-
Brab. gem. Oploo c. a., in 1840 met 221 inw.
L e ed ew e g , geh. in de Z.-Holl. gem. Berkel-en-Rodenrijs.
L e e g em ed en , of L a g em ed en , d. met eene Herv. kerk in de Gron.
gem. Aduard, in 1870 met 176 inw.
L e e g hw a te r (de), een der drie groote stoomwerktuigen, die het
Haarlemmermeer hebben drooggemalen. Het ligt op den dijk, aan de
zuidzijde van den meer, nabij het dorp de Kaag. De bouw vond plaats
van Januari 1843 tot September 1845.
L e e g k e rk , d. met eene Herv. kerk in de Gron. gem. Hoogkerk. Het
had in 1840 209, in 1870 258 inw. In 1501 werd dit d. zoowel door het
leger van den Saksischen stedehouder Hugo von Leisnig als door dat
van den Graaf van Oost-Friesland gebrandschat.