Steenwijkerwold, gem. in Overijssel, die de gem. Steenwijk om-
ringt en op hare beurt wordt ingesloten door de gemeenten Oldemarkt,
Blankenhain, ambt Vollenhove, Giethoorn en Wanneperveen (Overijssel),
Nijeveen, Havelte en Vledder (Drenthe) en West-Stellingwerf (Friesland).
Zij bezit eene oppervlakte van 9871 bund., meest diluvisch zand, doch
deels ook laag veen. Het vroegere hoog veen is afgegraven. De zand-
grond heeft vele heuvelen, o. a. den Woldberg, eene verhevenheid, die zeer
schoone gezichten oplevert. In 1811 had Steenwijkerwolde 2402, in 1822
3284, in 1840 4649, in 1876 5828 inw., in laatstgen. ja a r onderscheiden
in : 4641 N.-Herv., 2 W.-Herv., 159 Doopsg., 151 Chr.-Gerel., 44 Luth.,
783 R Kath., 43 Isr. en 5 ongenoemden. De inw. bestaan meest van landbouw,
veeteelt en veenderij. Het nitgraven van veldkeien levert aan velen
niet onbelangrijke voordeelen. De gem. bevat het groote d. Steenwijkerwold,
met dè' wijk of het dorpje Gelderingen, een deel der kolonie Willems-
oord, de b. Scherwolde (een voormalig d.), Zuidveen, Onna, *t Nederland,
Kallenkote, IJsveen of Eesveen en Muggenbeet, een deel der b. *t Verlaat,
de geh. Tuk, Voshoek, Thij, enz., benevens de heerl. Eeze.
Het d. Steenwijkerwold, een nur ten westen van Steenwijk, is eene
aanzienlijke plaats, die met de wijk Gelderingen, in 1840 1369, in 1870
2335 inw. telde. Men heeft er eene Herv. kerk en fraaie wandelingen
op den Woldberg en den Hiddingerberg. In Gelderingen Staat de R.-
Kath. kerk.
Steenwijksmoer, b. in de Drenthsche gem. Coevorden, in 1811 met
52, in 1840 met 252, in 1870 met 328 inw.
Stegen, b. in de N.-Brab. gem. Asten, in 1840 met 200 inw.
Stegeren, b. aan de Vecht in de Overijsselsche gem. ambt Omnien.
Zÿ telde in 1840 140, in 1870 275 inw. De marke van Stegeren wordt
reeds in een brief van 1328 vermeld.
Steggerda, of Steggerden, d. met eene Herv. en eene R.-Kath.
kerk in de Friesche gem. West-Stellingwerf. Vroeger had het veenderijen,
thans bestaat het meest van den landbouw. In 1811 telde men er 488,
in 1840 775, in 1875 1216 inw., die van Overburen en van een deel van
Frederiksoord en Willemsoord (in 1840 215) medegerekend.
Steggerderburen, wijk van het Friesche d. Steggerda.
Steginga, huis onder het Friesche d. Oosterwolde.
s t e in , of L a n d - v a n - s t e in , streek in Z.-Holl., vroeger eene zelf-
standige gem. van 1106 band., die in 1822 411, in 1840 3/0, en den 30
Ju n i 1870 438 inw. telde, maar toen is gesplitst. Onder Gouda kwamen met
den 1 Ju li (1870) 137 bund., met 99 inw., onder Reeuwijk 969 bund. en 339
inw. De gem. was v<5or deze splitsing saamgesteld uit de heerl. Stein, Willens
en een deel van Vrijhoef-en-Kalverenbroek, waarvan de heerl. Stein in 1840
203 inw. bevatte. In 1130 behoordede heerl. Stein aanUtrécht, en zij was dit
nog in de 14de eeuw, toen Heer Jan van Henegouwen daarmede door de
Kerk van Ond-Munster werd beleend. In deze heerl. stond tot 1549 het
klooster Ernmaus, waar Desiderius Erasmus als regulier monnik de
kloostergelofte aflegde.
Stein, of Steyn, gem. in Limb., tusschen de Nederl. gem. Urmond,
Beek en Elsloo en de Belg. gem. Mechelen, Yucht, Eysden en Leuth.
Zij beslaat ruim 1009 bund., deels mergel, deels rivierklei. Tn 1822 had
zij 1539, in 1840 1513, in 1876 1869 inw., in laatstgen. jaa r onderscheiden in
1849 R.-Kath. en 20 Herv. De gem. was, naar het schijnt reeds in de 12de
eeuw een leen van het graafschap Loon, ofschoon latere eigenaars be-
weerden, dat zij als eene rijksheerl. moest aangemerkt worden. In 1220
werd zij bezeten door Dirk van Heinsberg. Yervolgens kwam de heerl.
Stein aan het geslacht van Diepenbeek en omstreeks het midden der 15de
eeuw aan Johan, Graaf van Nassau en Vianden. Deze stond Stein af
aan Hermán van Bronkhorst, uit wiens huis het in de 17de eeuw bij erfe-
nis aan dat van Merode ten deel viel. Nog later kwam het door huwelijk
aan het geslacht van Holstein. Heeren van Stein hadden het recht
munt te slaan, doch zagen zieh verplicht hulde te doen aan de Bisschoppen
van Luik, als Graven van Loon. De gem. Stein bevat het d.
Stein, de b. Maasbracht en Kleine-Meersch, benevens het geh. Veldschuur.
Het d. Stein ligt in eene bevallige streek aan het beekj'e de Orm of
Urm, dat in de Maas uitloopt. Het telde in 1840 1240, in 1870 1389
inw. Men vindt er een kasteel en eene R.-Kath. kerk.
Stein, pold. van 582 bund. in de Z.-Holl. gem. Reeuwijk.
Stellendam, gem. in Z.-Holl., die in het noorden door het Haring-
vliet en in het zuiden door de Grevelingen of Bieningen wordt bespoeld,
terwijl zij naar de landzijde bepaald is door de gem. Goedereede, Melissant en
Sommelsdijk. Zij is eerst na het midden der vorige eeuw ontstaan, daar
vddr dien tijd de Scharrezee te dezer plaatse Goedereede van Over-
flakkee afscheidde. In 1751 werd een dam tusschen beide eilanden
gelegd, de Stellendam, waarna door indijkingen in 1769, 1780, 1803 en
vervolgens d e (tegenw. ambachtsheerl. Stellendam outstond. De gem. was in
1870 groot mim 1578 bund. Zij had in 1811 415, in 1822 556, in
1840 666, in 1876 971 inw. Bij de telling voor 1870 vond men er:
835 Herv., 66 Chr.-Geref. en 4 R.-Kath. Zij bestaan meest allen van
den landbouw, die van den vruchtbaren bodem, door zeeklei gevormd,
goede oogsten van tarwe, garst, erwten, rogge, haver, boonen, vlas, kool-
zaad, meekrap, enz. iuzamelt.
Het d. Stellendam werd in 1782 aangelegd, doch bekwam niet voor
1819 eene kerk, die in 1820 werd volbouwd. Zij behoort den Herv.
Later is daarbij eene Chr.-Geref. kerk gekomen. In 1870 telde men
binnen de kom van het d. 738 inw.
Stellepolder, pold. van 76 bund. in de Zeeuwsche gem. Hein-
kenszand.
Stellingwerf, landstreek in het zuidoostfen van Eriesland, de beide
gem. Oost-StelliDgwerf en West-Stellingwerf uitmakende. Waarschijulÿk