van Afrika, Frankrijk en andere landen wordt gedreven en eene levendige
zee- en riviervaart ten gevolge heeft. In de tweede plaats komen
in aanmerking : talrijke fabrieken en handwerken, vooral scheepstimmerwer-
ven, zeilmakerijen en suikerraffinaderijen, benevens de fabriek van stoom-
en andere werktnigen op ! Fijenoord. Tot de voortbrengselen der Rot-
terdamsche nijverheid behooren ook geplet lood, hagel, ijzer- en koper-
waren, brandspuiten, verfwaren, loodwit, vernissen, tabak, sigaren,
boek- en steendrnkwerk, meubelen, gond- en zilverwerk, orgels, bier, ge-
distelleerd, gepelde rijst, suikerwerk, chocolade, gezaagd hout, katoen, leder,
haardoek, stroohoeden, chemische voortbrengselen, blauwsel, lakmoes, enz,
Rotterdam ontleent waarschijnlijk zijn oorsprong aan één of meer bunrten
aan den mond van de Rotte in de Maas, onder de bescherming der kas-
teelen Wena en Bulgersteip gesticht. Graaf J a n I gaf, den 17 Maart
1299, „den goeden luyden van R otterdam” dezelfde rechten als de poorters
van Beverwijk van hem hadden gekregen, en tevens de vrijheid van tollen
in al zijne landen. De stad was toen nog klein, doch zij werd reeds kort
daarna ten eersten male nitgelegd. Een tweede en een derde uitleg kwamen
in 1358 en kort daarna tot stand. Een vierde werd mede nog véér het
einde der 14de eeuw begonnen. Een vijfde uitleg is na 1572 en een zesde
reeds in 1597 ondernomen. Een zevende uitleg had in 1609 plaats, terwjjl
sinds de Belgische omwenteling de stad voortdurend is uitgebreid. De
nieuwe grenzen dier uitbreiding tot den Wester-Singel, Diergaarde-Singel,
Noorder-Singel, Krooswijkschen-Singel en Hooge-Boezem-Singel zijn reeds
overschreden. Vele straten aldaar zijn eerst sedert 1866 ontstaan.
Vordere historische herinneringen zijn : de verwoesting van W ena door de
Hoekschen, in 1426 ; de inneming der stad door Jonker Frans van Brederode,
den 28 November 1488 ; de overgave van Rotterdam aan Koning Maximi-
liaan, den 22 Ju n i 1489; de hevige brand van 10 Ju li 1563; het binnendringen
der Spanjaarden en de door hen aangerichte verwoestingen, den
9 April 1572; het aftrekken der Spanjaarden, den 21 Ju li 1572; de ver-
gadering der Staten, waarin besloten werd Leiden te ontzetten, in Ju n i
1574; het veränderen der regeering door Prins Maurits, den 29
October 1618; de onlusten ten gevolge van ’s Lands bedenkelijken Staat,
in Ju n i en Ju li 1672; de oproeren wegens het onthoofden van den wijn-
koopér Cornelis Costermans, in September en October 1690; het oproer
wegens den eed, door de wijnkoopers af te leggen, in October 1751; de
watervloed, in November 1775; de oproerige tooneelen van 1783, 1784
en 1786; het oplichten van den acteur Rosenveld, die met een oranjelint op
het tooneel was gekomen, door de Fransche politie, in den nacht van
13 op 14 November 1813; het hijschen van de Hollandsche vlag op den
toren der Groote kerk, den 19 Nov. 1813; de opening van den spoorweg
tusschen ’s Gravenhage en Rotterdam, den 31 Mei 1847; het driedaagsch
verblijf van Roning Willem I II, in Ju li 1850; de opening van den spoorweg
tusschen Gouda en Rotterdam, den 20 Ju li 1855 ; het plechtig
aanvangen der werken van den Rotterdamschen waterweg, onder de leiding
van den Prins van Oranje, den 31 October 1866; de opening van
den spoorweg tusschen Dordrecht en Fijenoord, den 1 November 1872.
R o t t e r d a m s e h e - S c h i e , vaart in Z.-Holl., van de Schie te Overschie
naar Rotterdam. Zij is gegraven ten gevolge der vergunning, door Graaf
Willem IV den 9 Ju n i 1340 verleend.
R o tte rd am s ch e -W a te rw e g , ruime stroombaan in Z.-Holl., door het
verbreeden en regelen van het benedenpand der Maas en het Scheur- of
Sluissche-Diep, benevens het graven van een kanaal door den Hoek van
Holland bij ’s Gravezande gevormd. De eerste spade voor dit belangrijke
werk werd den 31 October 1866 door den Prins van Oranje in den
grond gestoken. Den 9 Maart 1872 is de eerste zee-stoomboot door het
nieuwe kanaal naar de Noordzee gevaren, gelijk den 24 Maart 1873 de
eerste Oost-Indievaarder.
R o tte v a lle , d. in Friesl., deels in de gem. Achtkarspelen, deels in
Tietjerksteradeel, deels in Smallingerland. Vroeger eene woèste piek in
h e t' veen, zijn er allengs gehuchten ontstaan, die in de 17de eeuw tot
een d. aangroeiden. Allereerst werd er eene Doopsgez. en in 1724 ook
eene Herv. kerk gebouwd. In 1840 had het ged. onder Achtkarspelen,
waar de Herv. kerk Staat (met Heideburen) 499, dat onder Smallingerland
315, dat onder Tietjerksteradeel 50 inw.
R o ttum , b. met dorpsrechten in de Friesche gem. Schoterland. Zij
had in 1811 215, in 1840 209, in 1875 238 inw. De kerk is reeds voor
langen tijd gesloopt.
R o ttum, d. in de Gron. gem. Kantens, in 1840 met 319, in 1870
met 229 inw., die der geh. Betlehem, Helwerd en Holwiude (in 1840
69) medegerekend. Het is eene der oudste plaatsen van Nederland. In de
vroegste tijden onzer jaartelling was het eene oiferplaats. Later bloeide er
eene abdij, die reeds in 1252 grooten invloed uitoefende op de burger-
Ijjke zaken. De hooge wierde, waarop het d. is gebouwd, vertoont nog
sporen van dit convent. De kloosterkerk is in 1658 gesloopt, in wier
plaats eene nieuwe Herv. kerk is gebouwd.
R o ttum e ro o g , eil. in de Noordzee, tot de Gron. gem. Warffum be-
hoorende. Het heeft l'/a uur in den omtrek en wordt door duinen tegen
hooge vloeden beschermd. Oudtijds was het voor twee deelen de eigendom
der abdij te Rottum en voor een derde van het Oldeklooster in de Marne.
Tot in de 17de eeuw had het eil. eene tamelijk groote bev., althans er
was een schoolmeester voor het onderwijs der jeugd. Doch sedert meer
dan eene eeuw wordt het alleen door den strandvoogd en zijn gezin (in
1840 12 personen) bewoond.
R o u v e e n , d. in de Overijsselsche gem. Staphorst, langs den weg van
Zwolle naar Meppel gebouwd. Er zijn kerken der Herv. en Chr.-Geref.
De bevolking beliep in 1840 1635, in 1870 1882 zielen. Bij den watervloed
van Februari 1825 verdronken hier 21 menschen.
R o uw d o n k , geh. in de N.-Brab. gem. Haaren, in 1840 met 17 inw.
R o uw en b e r g , berg of heuvel in de Geld. gem. Rheden, bÿ Dieren.
Ten tjjde van Prins Willem I I I stond hier een jachthuis.