Herwijnen, pold. in de Geld. gem. Herwijnen.
Herwijnensche-Uiterwaarden, twee uiterw. in de Geld. gem.
Herwijnen längs de Waal. De Bovenwaard is bijna 84 bund., de Bene-
denwaard nagenoeg 38 bnnd. groot.
H e r x e n , of H e r k s e n , b. in de Overijsselsehe gem. Wijhe, in 1840
met 368, in 1870 met 330 inw. De havezathe Herxen, vroeger ook
Hoogerbeek geheeten, is in 1810 gesloopt. In 1602 en 1603 hadden te
Herxen vergaderingen van ridderschap en steden van Overijssel plaats.
H e s e n b e r g , een der heuvelen, waarop de stad Nijmegen is gebouwd.
H e s e n s e rm e e r , in 1834 drooggemaakte plas in de Friesche gern.
Baarderadeel, bij het dorp Lyons.
Hesingen, of Hezingen, b. in de Overijsselsehe gern. Tubbergen,
in 1840 met 187, in 1870 met 244 inw.
Hesselingen, geh. in de Overijsselsehe gern. Staphorst, aan het
Meppelerdiep, in 1840 met 72 inw. Vroeger was het eene meer belang-
rijke plaats, meest door schippers bewoond.
Hesselte, b. in de Drenthsche gem. Havelte, in 1840 met 146 inw.
Hesselter-Nijeveen geh. in de Drenthsche gern. Havelte.
Hessen, of Hessnm, b. in de Overijsselsehe gern. Dalfsen, aan de
Vecht. Zij had in 1842 182, in 1870 213 inw.
Heteren, gem. in Gelderl., tusschen Kesteren, Hemmen, Valburg,
Elst, Benkum en Doorwerth, met eene oppervlakte van* 3388 bund. Het
noord-oostelijk deel der Over-Betuwe uitmakende, bestaàt de grond uit
vruchtbare kleilanden, die niet alleen allerlei granen, tabak en andere
veldvruchten, maar ook veel ooft voortbrengen. E r zijn ook steenbakke-
rijen. In 1823 had deze gern. 2063, in 1840 2534, in 1874 3001 inw.
De bev. splitste zieh in 1872 in 1510 Herv., 3 Ev.-Luth., 2 Doopsg., 1
Chr.-Geref., 1432 B.-Eath. en 3 Isr. De gem. bevat de d. Heteren, Driel,
Bandwijk en Indoomik, benevens de b. Lakenmond.
Het d. Heteren ligt aan den Bijndijk, tegenover de bosschen en hoog-
ten der heerl. Doorwerth, in een bevallig, vruchtbaar landschap. In 1840
had het 674, in 1872 796 inw. E r zijn kerken voor de Herv. en de B.-
Eath. Ondtijds vond men er de adell. hnizen Nijborgh en de Boodetoren.
Heterensche-en-Randwijksche-Uiterwaarden, uiterwaarden in
de Geld. gem. Heteren, 325 bund. groot.
Heubeek, beekje in de Overijsselsehe gem. Losser, dat in de Dinkel
valt.
Heuf, polderland in de N.-Brab. gem. ’s Hertogenbosch.
Heugem, d. met eene B.-Eath. kerk in de Limb. gem. Gronsveld,
aan de Maas en tegenover den st.-Pietersberg. Het had in 1840 556, in
1870 590 inw.
Heugten, geh. in de N.-Brab. gem. Ästen.
Heukelom, d. met eene B.-Eath. kapel in de Limb. gem. Bergen,
in 1840 met 151, in 1870 met 219 inw.
Heukelom, of Hoekelom, adell. hnis in de Geld. gem. Ede, te mid-
den van uitgestrekte bosschen, aan den weg van Ede naar Wageningen.
Heukelomsche-Brink, of Hoekelomsche-Brink, geh. in de
Geld. gem. Ede.
Heukelum, of Heukelom, gem. in Z.-Holl., ten ja re 1855 door
de vereeniging van de toenmalige gemeenten Heukelum en Spijk gevormd.
Zij is bepaald door de gemeenten Asperen, Eedichem, Arkel en Gorin-
ehem (Z.-Holl.) en Vuren (Geld.) De grond bestaat uit klei, die längs
de noorder- en wester-grens door de Linge wordt bespoeld. De gem. is
562 bund. groot. Zij had in 1822 in het toenm. Heukelum 420 en in
Spijk 267 inw., welke gefallen in 1840 tot 629 en 392 waren toege-
nomen. In 1874 telden de beide voorm., doch toen vereenigde gem. 1375 inw.,
zijnde de bev. bij de telling van Dec. 1869 onderscheiden in 1215 Ned.-
Herv., 59 Chr.-Geref., 1 Bem. en 1 Ev.-Luth. Zij bestaan meest van veeteelt
(vooral paardenfokkerij) en landbouw.
De gem. bevat het steedje Heukelum, het d. Spijk en het geh.
Vogelwerf.
Het steedje Heukelum, in 1870 met 533 inw., ligt op den zuideroever
der LiDge, ruim uiteen gebouwd. Vroeger was het door muren met zes
poorten omringd. De Herv. kerk en het Stadhuis zijn de merkwaardigste
gebouwen, ofschoon het lautste geenszins door bouworde uitmunt. Het
kasteel van Heukelom, ook Merckenburgh genoemd, ligt niet binnen de
stad, maar een kwartier meer oostwaarts, aan den weg naar Asperen, te
midden van eene fraaie plantaadje. Te Heukelum is een veer naar het
tegenoverliggend d. Oisterwijk.
Ten tijde van Hertog Eilips van Bourgondië is dit steedje door Otto
van Heukelum, met hulp van zijn oom Gérard van Culemborg, op zijn
vader Jan van Heukelum veroverd. Het bleef echter niet lang in het
bezit der overweldigers, want Graaf Karel van Charoláis (later E arel de
Stoute) beval den Gorinchemmers, zieh daarvan meester te maken, zoo-
als geschiedde. In den strijd tusschen Hertog E arel van Gelder en Eeizer
E arel V werd Heukelum door de Gelderschen veroverd en voor het
grootste deel aan kolen gelegd.
Den 17 Augustas 1772 is dit steedje door een geweldigen brand, en
herhaalde malen, zoo als in Januari 1809, Jan u a ri 1820 en Jan u a ri 1827,
door overstroomingen geteisterd.
Heukelum, of Heukelum-en-Leijenburg, voorm. baronie, wier
bezitters uit den huize van Arkel zijn voortgesproten. Zij bevatte het
oostelijk deel der tegenw. gemeente Heukelum en het noord-west. deel
der Geld. gem. Vuren. Zij was 1076 bund. groot.
Heukelum, of Huykelum, b. in de N.-Brab. gem. Berkel c. a,,
in 1840 met 249, in 1870 met 272 inw.