598
waarschijnlijker, dat Inj destijds vast cn o^zverweerd Hoc
vcle eeiiwen zonden scdert dien lijd reeds vcrvlogen zijn?
Zeker is dit gedcnktecken ouder dan de invoeriiig van de
Mahomedaansche godsdienst op Java, want indien al scdert
dien tijd de eenmaal aanwezige gedenkteekencn van ccne voornialige
godsdienst eene zekere verecring van de bevolking blcven
genieten, zoo is het echter bckend, dat geene nieuwe dergelijke
gedenkteekencn in dien tijd werden opgerigt. Misschien echter
is hetzelve ouder dan het bestaan der Boeda- en Siwa-godsdienst
op Java; ja, dit is zclfs zeer waarschijnlijk, want de
overgckomen Hindoes cn hunnc aanhangers hebben nergens
cenig gedcnktecken opgerigt, zonder dat zij beeiden, beeldhonwwcrk
of ten minste cen paar figuren in bas-rchef daarbij
aanbragten. Van dit alles is hier geen spoor aanwezig; het monument
is uiterst ecnvoudig en ruw, en het is dcrhalve mogelijk,
dat wij ecn duizendjarig gcdenkteeken voor oogen hebben,
hetwelk nog uit de kindschheid der Javanen, of uit den tijd
van hunnc oorspronkelijke veelgodendienst afkomstig is, alvorcns
deze door vreemde, ingevoerde godsdienstlecr van verschillenden
aard, wat hare openbare belijding betrof, op den
achtergrond was gedrongcn, maar welke tot op den huidigen
dag nog niet geheel en al is vcrnietigd geworden!
lets hoogcr oostnoordoostwaarts van de bedoelde plaats ligt
nog ecn twecde, dergelijk plekje, w a a r o p cen piramidevoraiige,
van bovcn spits toeloopende, doch overigcns geheel cn al onbehonwen
steen overeind is ncdcrgeplant; iets lager westwaarts
onder de eerstgenoemde pick, reeds aan de Aei/t«^ des kegels,
ontwaart men nog ccne derde, clTen gcinaakte piek, even als
de eerstgenoemde door ecn vcrhoogdcn, vierhoekigen rand oniringd;
deze bevat verscheidene zuilenvormige, vierkante rotsstukken,
rondom welke nog andere kleinere, doch in vorm
met de ecrsten overeenkomende stcenen geplaatst zijn. Gclijk
zij daar staan, zijn zij door de scheppende hand der natuur
gevormd en slechts door der menschen hand alhier zoodanig
geplaatst geworden. De hoogstc dczcr zuilen is vijf voct hoog
en l^estaat nit dezelfdc soorl van wcekc, half vergane lava als
5fl9
de reeds opgenoemden. Hoog Alang-gras, Mertensia cn andere
varensoorten, een Melastoma, ecnc struikachtigc Urtica cn de
wclrickendc Gaulthcria leucocarpa groeijcn op de muren en
vormen een welig, klein boschjc rondom deze overljlijfselen der
oudhcid, welke van nabij door het omliggendc wond worden
omsingeld.
Onder alle nog dampende of reeds uitgebluschtc vulkanen van
Java is er slechts cen, welke cen dergelijkcn uit slakken gevormden
erupLic kegel bezit, namelijk, de Merapi (vnlkaan N» 30 ; ) , die nog
voortdurcnd dikke dampwolken uitbraakl. (De cruptie kegels
van den Tengger bestaan uit zand.) Wcl is waar stijgen de
dikste dampwolken uit den schcdel des kegels op, maar zij
komen insgelijks op vele plaatsen in den omtrek des kegels mt
alle rcten tusschen de puinbrokken te voorschijn. Ofschoon deze
slechts de helft der hoogte bereikt, komt hij echter volkomen
ract den Tampomas overeen, is even als deze half bolrond van
vorm en heeft niet slechts den ganschen krater opgevuld, maar
zelfs door het toenemcn in omvang de geheele noordelijke helft
van den kratermuur verbrijzeld en overstelpt, zoodat hij slechts
in het zuiden door een half kringvormig overblijfsel van dezen
muur omringd is. — Dewijl het verbrijzelen van den ringmuur
van den Merapi met tamelijke zckcrheid historisch kan bewczcn
woi'den '), hoc kminen wij dan nog betwijfelen, dat bij den
Tampomas eene dergelijke gebcurtenis heeft plaats gegrepen, uithoofde
de cruptie kegels van beide Ijcrgcn en de overblijfselen der
ringmurcn zoo buitengewoon veel overcenkomst met elkander
hebben, dat, ofschoon de ccne reeds scdert duizcnden van jarcn
uitgebluscht is en onder de duistere schaduwen van een digt
woud rust en de andere zonder door eencn enkclen grashahn
gesierd tc zijn, zieh in de dorre naaktheid zijns gesteente,
slechts door zwavelige dampwolken omhuld, vertoont, — misschien
nergens ter wereld tusschen verwante bergvormen een
twecde voorbceld van zulk eene volkomene overeenkomsl kati
gevondcn worden.
' ) Zie h o o f d s t u k I. bladz, 419.
Min
e I
I- M
r i