J .
I
i t.: '
1
951
steenen tot binnen der stadi, ende was di'ie dagen soo
duyster^ dat het nacht scheen te wesen van den roock. »
In dcze uitgaaf n» V, ^an het jaar 1646, is het, dat het berigt,
hetwelk m de latere uitgaven is overgenomeii geworden, omtrent
het werpen van steenen tot in de stad en het aantal
pei'sonen, (10,000) dat daarbij omkwam, het eei-st wordt aangetroffen.
De volgendo plaats in n" VII is door Valentijn uit verscheidene
vorige berigten, doch overigens getrouw zamengesteld;
in deel IV, hoofdstnk 2, bladz. 77, zegt hij namehjk: aziende
den dS^"" dito (derhalre volgens de uitgaaf n» V, dewijl deze
datum volgens Houtman, zie n» II, de 17'''' was) {{den brandenden
berg van Panaruean, die A^ d586 eerst opgeborsten
en met zulken kracht gesprongen was, dat Hwel
dOOOO menschen Hieven had gekost, behalven dat men in
drie dagen er geen daglicht van wegen den rook had kunnen
zien. Deze zwavelberg nu gaf te dier tijd ook een
zeer grooten en donkeren rook van zig.r> enz. i)
Van daar, waarschijnlijk ten noordoosten van Kaap Sedano,
zeilden de schepen dien zelfden dag (den 17'"'''') verder zuidwaarts
heen ; zij hepen de straat van Bali in, welke zij : straat
van Balaboean (Banjoewangi) heeten, terwijl hunne straat van
Bali de tegenwoordige straat van Lombok is. Alvorens zij 5
mijlen van,de stad Balaboean op 7 vademen water, het anker
wierpen, werd uit het midden dier straat, op den 22'"'" Januarij,
het profiel Ringgit Figuur 5 geteekend. Den wierpen
zij oos^waarts tegenover de stad Balaboean, op de kust van
Bah, het anker; hun berigt luidt no II, blad 61, als volgt
(hetwelk woordelijk wordt herhaald in noIII, blad 69) : « wy hebben
een seer vreeselijken roock uyt den voornoemden bergh »
(de laatstgenoernde was; de brandende berg van Panaroekan)
({sien optrekken, waer van wij alle verwondert waren.))
') Men ziet, dat Valoutijn ziju verhaal getrouw naar dat in n°. III en in
n" V heeft zamengesteld; met welk regt wordt nu door Dr. Müller (Verband,
nat. eomniissie. Land en volkenkunde, bl. 459_) gezegd : „Volgens bet onbopaalde
berigt van Valentijn.?"