¡il
ì\
1 1 3 G
Yci'dcrop echter bedekken zij de gansche bergkruin, en slcchts
de hoogste oostelijke, doch kleine spiLs vertoont zieh kaal en
in ecn licht gekleurd koloriet aan het oog. Den 10''-November
sloeg ik den weg in naar het 5 palen van daar verwijderde
Poespo, alwaar de Resident yan Pasoeroean aan dezelfde noordwestelijke
helling yan den Tengger nog een landhuis bezit, dat
echter slechts ter hoogte van 2,200 voet, derhalve 5,280 voet
lager gelegen is dan Tosari. In 1838 had ik deze Streek reeds
bezocht, doch destijds te Poespo slechts een kleinen pasanggrahan
aangetroffen; thans daarentegen vond ik er, behalvehet
sierlijke, uit hont opgetrokkene residents-gebouw, een aantal
Javasche woningen, omringd door warong's, enz.; een gedeelte
van het woud was geveld, de wegen bevonden zieh in een veel
beteren toestand dan destijds, tervvijl dezelven door een druk
vertier werden verlevendigd. Ik had het genoegen mijn warmen
dank te kunnen betuigen aan den man, die mij op mijne reizen
zulke uitstekende diensten had bewezen en, bij het bekhniraen
van zoo menigen berg, als, den Kawi, den Semeroe, mij
door zijne verleende hulp een tal van moeijelijkheden had uit
den weg geruimd. Ik werd door den heer W. de Vogel in zijn
klein, doch alleraangenaamst gelegen buitenplaatsje, op zulk
eene regt vriendschappelijke wijze ontvangen, dat ik mijne afreis
van hier een dag uitstelde.
Ilet verkeer in den huisselijken kring dezer achtingswaardige
en geeerde Familie, de liefderijke behandeling, welke ik aldaar
genoot, lieten bij mij eene des te aangenamere herinnering
achter, dewijl ik op mijne reizen zoo zelden het genot van den
huisselijken omgang mögt smaken.
Op den 11 deed ik, in gezelschap van den heer W. S. M. van
Schmid, een uitstapje naar Pasrepan, een poststation aan den
voet van het gebergte gelegen, vanwaar de weg naar Pasoeroean
met rijtuig kan bereden worden; de hoogte van deze .plaats
bedraagt 4S6 voet. Poespo ligt derhalve 1,740 voet boven dit
laatstgenoemde oord; de Aveg, welke daar heen voert, loopt
meerendeels door dadap-koffijtuinen, welke in een tamelijk
tuirrcn, droogeii, roodachtigen bodem groeijcn; een aantal grootc
r '• ^ dii
11 I T*«
rotsblokkcn van trachiet-lava, van welken sommigen eene dikte
van 10 voet bereiken, steken boven de oppervlakte van den
bodem uit, of liggen op dezelve verstrooid in het rond. Zij vormen
slechts de bovenste laag van puinbrokken, waarvan de scherpe
hoeken veelal zijn afgesleten en welke op een compacten trachietlava
stroom rüsten; de evenwijdig boven elkander hggende lagen
van dit gesteente kon ik niet dan op eenige weinige plekken
waarnemen, namelijk, ter plaatse waar, aan de wanden van
kloven, natuurlijke onlblootingen van voldoende diepte voorhanden
waren. Een merkwaardig verschijnsel, hetwelk ik hier
waarnam en waarvan ik op bladz. 811 reeds ter loops gewag heb
gemaakt, mag niet met stilzwijgen worden voorbij gegaan; ik
bedoel de afwijkingen, welke in den warmtegraad des bodems
te Poespo worden opgemerkt. Gewoonlijk wordt op het eiland
Java, ter diepte van 2 à 3 voet beneden de oppervlakte des boderas,
de stabile temperatuur gevonden, welke gelijk Staat met den gemiddelden
warmtegraad der lucht van de plaats, waar de waarneming
geschiedt. Op die plaatsen echter waar de bodem rotsachtig,
droogofmet vele kleine steenen isvermengd, is de warmtegraad
des bodems, ter diepte van 2 voet beneden den beganen grond,
iets hooger dande gemiddelde temperatuur der lucht; hiermoet
derhalve dieper worden gegraven; een dergelijke bodem neemt,
gedurende den dag, eene grootere hoeveellieid wärmte op, dan
hij des nachts door uitstrahng weder verliest; ter plaatse echter
waar de bodem aardachtig, losis, waarin het regenwater ligtelijk
doordringt, dat later weder op nieuw verdampt, of alwaar water
uit hooger gelegene koude brennen heenstroomt, te dier plaatse
is de temperatuur des bodems gewoonlijk iets lager; in beide
gevallen is het onderscheid zeer gering, terwijl de warmtegraad
van een tamelijk harden bodem bijna immer overeenkomt met
de gemiddelde temperatuur der lucht. Ter diepte van een voet
daarentegen, waarop Boussingault, in Zuid-Amerika, de gemiddelde
temperatuur vermeent te hcbben gevonden, zijn door mij
op Java steeds aanmerkelijke afwijkingen waargenomen. Hierdoor
verkreeg ik op mijne reizen een gemakkelijk middel om
de gemiddelde temperatuur van die plaatsen, alwaar ik mij slechts
Uli
•jitiilM':'«
1 >'<1
I iH^
1'
hfl
C "