1374
van gcncesrniddelen tegcn kwalen, welker oorsprong in het
kliniaat is gelegen, wanneer dat klimaat zijn invloed voortdurencl
op den kranke blijft uiloefenen.
Ilet klimaat van Java, even als dat van alle keerkringslanden,
verschilt van het klimaat van Holland hoofdzakelijk door
äjne nieerdere wannte. Het is waar, behalve de temperatuur
des dampkrings, nioeten nog andere bijkomende oorzaken in
aanmerking worden genomen, wier invloed zieh op het nienschelijke
ligchaam doet gevoelen en die zieh in Holland en op
Java in een versehillenden graad of op eene verschillende wijze
openbaren, als daar zijn: de drukking der lucht en hare helderheid,
de intensileit van het zonlicht, de afwisseling derjaaretijden
of hunne gelijkvonnigheid, de wijze van verdeehng
der temperatuur tusschen de verschillende getijden des daags
en des jaars, de meerdere of mindere mate van vochtigheid of
droogte des dampkrings, enz. Vele dezer opgenoemde bijoorzaken
oefenen echter slechts een geringen invloed uit op het
menschelijke gestel, terwijl anderen daarentegen afhankelijk
zijn van den verhoogden warmtegraad des dampkrings, eerst
hierdoor in meerdere of mindere mate worden te Aveeg gebragt,
of, gelijk met de vochtigheid het geval is, slechts door
hare verhinddng met de wärmte een verzwakkenden invloed
uitoefenen, ziekten veroorzaken, welke nadeelige eigenschappen
zij allen, op zieh zelven beschouwd, niet jn die mate zouden
bezitten. De voorname oorzaak is dus de hoogere temperatuur des
dampkrings; veihg mag derhalve worden aangenomen, dat de
hoogere warmtegraad^ welke in de keerkringslanden heerscht,
vergeleken met dien, welke in de noordelijke gewesten van
Europa wordt gevoeld, als de hoofdoorzaak moet Avorden beschouwd
der zoogenaamde tropische ziekten der Europeers.
Nemen wij tot punt van vergelijking eene plaats in Midden
Europa, bij voorbeeld, Amsterdam, alwaar de jaarlijksche
gemiddelde wärmte, volgens van Swinden, 51,5° F.
bedraagt; hieruit blijkt, dat er tusschen deze en de gemiddelde
wannte, die aan de kusten van Java heerscht, en welke
aldaar 81,5° F. bereikt, een verschil van dertig graden be-
1375
Staat. 1) (Te 's Hage is dezelve 52,2° F.) Vele personen, uit
Europa geboortig, die zieh op Java neerzetten, zullen jaren
lang, misschien gedurende hun gansche leven deze verhoogde
temperatuur verdragen, ja, zonder ooit ten gevolge daarvan
door ziekte te worden aangetast. Möge zulks bij dezen iets
vroeger, bij geuen iets later het geval zijn, zoo zal zieh echter
bij de meesten de invloed dezer dertig graden hoogere temperatuur,
in geval zij aanhoudend hare working blijft uitoefenen
op het ligchaam, dat daaraan niet gewoon is, na eenige jaren
eindelijk doen gevoelen. Op welke wijze die invloed plaats
grijpt, hoedanig de verrigting der organen daardoor wordt
veranderd, behoort niet tot het onderzoek, waarmede wij ons
bezig houden, — genoeg zij het alhier te melden, dat wij
ziekten zien ontstaan, algemeene verzwakking der ligchamelijke
krachten, buikloop, leverziekten waarnemen, welke in
koudere klimaten of niet in die mate heerschen, of niet op
die wijze bekend zijn.
Menige aanval dier opgenoemde ziekten zal het ligchaam kunnen
verdragen, zonder dat de lijder er door in levensgevaar verkeert,
doch zij zullen telkens op nieuw wederkeeren, het ligchaam
zal steeds zwakker worden en de lijder zal zieh gedwongen zien
een koeler klimaat op te zoeken, alwaar met het verwijdei^en
van de aanleidende oorzaak der ziekte, — van de hitte,
de ziekte zal ophouden. Het ligchaam neernt toe in krachten,
wordt weder in staat zieh later op nieuw gedurende een
aantal jaren, en zonder eenig gevaar, bloot te stellen aan den
invloed van het heete klimaat.
ledereen, dien het bekend is, dat de warmtegraad des
dampkrings afneemt, naar gelang men zieh hooger boven den
Spiegel der zee verheft, die weet, dat op Java, behalve nog
hoogeren, vele bergen worden gevonden, welke tot aan de zone
van 9,000 voet reiken, tot aan wier toppen de gemiddelde
0 In eene vroogere vevhandeling over dit ondevwerp, modegedeeld in het
Tijdsch. imjig^ gj^ ^^^^ temperatuur te laag opgegeven
{•= 80,0° Fmi jne waarnenaingen, daaroratreut bewerkstelligd, liad ik
destjjds nog niet allen uitgewerkt.