
:ifi
UM
ruiiiilfu waren afgebroken; de raccslen cchlcr vicl(>i> zonclcr
i'egelnuuU of orde woest in hct rond. Iloe dieper zij bcrgaf-
Avaarts rolden, hoc mecr Imn schijnscl verdoofde, zoodat nien
hct ghnsleren, na vcrloop van 2 ä 3 minuten tcr naanwernoocl
nog kon bcspcurcn. Velen bereikten binnen dezen körten tijd
de hoogste wondgrens, waar zij bleven liggen en uitdoofden;
de inecsten echter liadden reeds vroeger allen vuurglans verloren
en waren aan een hooger gelegen gedeelte der berghelling
uit het oog geraakt. In dien tussehentijd had ook de
darnpwolk zieh van den krater gescheiden; alles werd weder
rüstig en de bcrgtop was nog slechts zigtbaar aan een geringen
vuurglans, welke uit den krater opflikkerde.
Gedurende den ganschen nacht hadden wij, met körte
tusschenpoozen, nieuwe ontbrandingen van dit vuurwerk, waarvan
het majestueuse beeld in den spiegel van den ranoe Lamongan
werd teruggekaatst.
Zelden dniu-den de vrije tusschenpoozen langer dan een half
nur, veelal slechts 10 a 15 minuten, evenmin werd er eenige
regelmatige afwisseling in dezelven waargenomen^ steeds bemerkten
vvij, dat de uitbarsting telkens heftiger was, naar
gelang zij door eene längere rüstige tusschenpoos was voorafgegaan.
Dit verschijnsel werd zoo herhaaldelijk, zoo in onze
onmiddellijke nabijheid waargenomen j dat wij ons de stellige
overtuiging verschaften, dat alle ontwikkeling van licht werd
veroorzaakt door het schijnsel der gloeijende puinbrokken, welke
de darnpwolk bij duizenden mede opwaarts dreef; soratijds
waren zij tot in zulke kleine, zandachtige deelen verbrokkeld,
dat wij dezelven met het bloote oog niet onderscheidenlijk konden
waarnemen, ten gevolge waarvan de daarmede bezwangerde
rookwolk zieh als in een gloed vertoonde. Wij zagen echter duidclijk,
hoc die schijnbare vlammen zieh aan de toppen ombogen,
en, langzaraerhand uitdoovende, weder in den krater terugvielen.
Van werkelijke vlammen kan hier geene sprake zijn,
lot welke soort ook de met asch en zand bezwangerde en
daardoor zwart gekleurde gassoorten mögen behooren, die in
zulk eene groote hoeveelheid uit den krater opstegen. Geen
1115
spoor werden wij gewaar van elektrieke verschijnselen, van
onweder, ontploQingen, regens of dergelijken.
Gemakkelijk laat zieh het periodieke herhalen der uitbarstingen
verklaren. De kraterkolk wordt door vurig gloeijende
lava-massa's gesloten, welke in een meer of min taai-vloeibaren
toestand verkeeren. De gassoorten, die uit de diepte
opstijgen, hoopen zieh op beneden dit lava-deksel, totdat haar
uitzettend vermögen hetzelve kan uiteendrijven. Dan entlasten
zij zieh eensklaps, dringen door de lava en slingeren tallooze
brokstukken daarvan mede in de hoogte. De meesten dezer
opwaarts gedrevene massa's Valien echter weder in de kraterkolk
terug, en sluiten dezelve op nieuw.
Den Julij. Een dikke mist, welke zelfs het nabijgelegene
meer voor ons oog verborg, breidde zieh vcr rondom
den Lamongan uit. (De temperatuur van den dampkring stond
op G8,0= Fahr, of 16,0= Reaum. De spiegel van het meer ligt
G8S voet boven de oppervlakte der zee.) Deze nevel trok niet
op vöör omstreeks 8 ure, toen de zon reeds hooger aan den
hemel Avas gestegen. Aan de overzijde van de helling des
Tengger, welke zieh verre naar het zuidcn uitstrekte, zagen
wij den Semeroe, welks kale top door de morgenzon met een
rooden glans werd besehenen. Verre beneden zijne kruin vei--
hief zieh, aan zijne znidelijke helling, eene rookzuil, die zieh
weldra van het berggevaartc schciddc en kort daarop verdween.
De periodieke uitbarstingen van den Semeroe worden
door längere tusschenpoozen van elkander gescheiden, dan bij
den Lamongan het geval is; wij namcn er althans, gedurende
den tijd dat wij ons in deze streck ophielden, siechIs een
zcstal waar.
Dewijl het ondocnlijk was den vulkanischen kcgel tlians,
gedurende zijne wei'kzaamheid, te bekhmmcn, zoo zouden wij
gaarue den anderen bergtop des Lamongan längs zijne noordelijke
of noordvvestelijke helling hebben besiegen, ten einde van
dezen top, die den anderen in hoogte eenigzins schijnt te overtreflen,
de uilbarstingen nog meer van nabij waar te nernen. Dit
plan nioesten wij echter opgeven, uitlioofde de tijd, vereischt
71
iV
i r
• 'i •
1 r:
5 :
! i :
r 1