war»
t H
ihi
!
M1 't
1392
beving door ganscli Java waargcnoracn. (Verband, v. h. Bat.
Geiioolsch. IX.) To gelijker tljcl had de Lamongan eene lievige uitbarsting,
zie bladz. 1127, zoo mede de Sömeroe, vergel, bladz. 777;
in ditzelfde jaar had eene eruptie uit den Séndoro plaats, vermeld op
bladz. 293.
^8J9. Britsch-Indie. Hindostán werd in dit jaar door
schrikkelijke aardbevingen geteisterd. (Vergel. C. Ritter. Erdkunde,
VII. bladz. 1045.)
dSW. Banda. Van den 11 tot den Junij werden aardbevingen
op dit eiland waargenomen en vs'el te gelijker tijd met
lievige eruptien uit den g. Api, welke voortdurend aanhielden tot op
het eind der maand Julij; vergel, bladz. 1273.
d820. Celebes en Madoera. Op den December, des
morgens ten 10 ure, gevoelde men eene aardbeving te Soemenep,
op Madoera, welke gelijktijdig werd waargenomen te
Makasar op Celebes, hoewel beide oorden 360 geographische
minuten van elkander verwijderd liggen; op de eerstgenoemde
plaats was zij tamelijk sterk, doch rigtte op Madoera geene
schade aan, terwijl zij op Celebes daarentegen groote verwoestingen
veroorzaakte; zeer vele dorpen, aan de zuidkust van
dit eiland gelegen, werden ten eenenmale vernietigd door de
zee, die herhaalde malen en met ongeloofelijke snelheid het
land Overs troomde en even snel wederom binnen hare palen
terugtrad. Honderden van menschen kwanien daarbij om het
het leven. (Jav. Cour.)
Ten 3 ure des namiddags werd te Soeménép eene tamelijk
Sterke zeebeving gevoeld. (Jav. Cour, van den 20''™ Januarij,
1821.)
d82d. Celebes. Des avonds ten Os//, ure op den Januarij
werd eene tamelijk sterke aardbeving te Makasar gevoeld. (Jav.
Cour.)
d82d. Java. Op den 25"'''" September nam men, des avonds
ten 11 ure, een vrij Sterken aardschok waar te Samarang en
te Djapara, voorafgegaan door een zacht gedreun. (Jav. Cour.)
1822. Des morgens ten 6 ure van den 23^'™ Julij liad eene uitbarsting
plaats van den Merapi, op Sumatra; bladz. 1239.
1393
d822. Sumatra. Op den l®'"" October, dus twee maanden na
de vorige uitbarsting van den Merapi, M'erd op dit eiland eene
aardbeving gevoeld. Te Padang nam men, op den 1®'™ October,
slechts drie hevige schokken waar; in de Bovenlanden daarentegen
en in die sti-eken, welke in de nabijheid des vulkaansliggen,
waren de schuddingen veel heviger; van den October,
des morgens ten 11 ure, tot in den vroegen morgen van den
October nam men aldaar, met tusschenpoozen van I1/2 uur,
telkens meer of minder hevige schokken waar, welke werden
aangekondigd door een onderaardsch gebulder. Het eerst plantten
deze schokken zieh voort in de rigting van den g. Salasi
naar den Merapi, derhalve van het zuid-zuidoosten naar het
noord-noordwesten, en vervolgens in de omgekeerde rigting,
namelijk, van den Merapi naar de zijde van den Salasi.
Vermoedelijk staan deze beide vulkanen, door middel van
eene onderaardsche spleet, met elkander in verband; zeker
is het, dat de beide vuurbergen met elkander verbonden
zijn door middel eener spleet aan de oppewlakie der aardkorst,
welke spleet tusschen twee evenwijdige bergketenen
heenloopt; in haar laagste gedeelte wordt het meer Singkara
gevonden, welks spiegel gezegd wordt 1,000 voet boven het
niveau der zee te liggen, in welk geval de bodem op cenige
plaatsen lager zoude liggen dan de oppervlakte des oceaans;
vergel. bladz. 31 der 1"® afdeeling.
Na deze aardbeving werden op verscheidene plaatsen aan de
oppervlakte der aardkorst seheuren waargenomen; berggevaarten
waren nedergestort, beken waren buiten hare oevers getr'eden
en van een heuvel, waarop eene redoute stond, was een gedeelte
der aardlaag, welke denzelven bedekte, benevens een stuk
gesehnt naar beneden gerold. (Volgens du Puy, 1. c.)
d822. Java. Zeven dagen na het plaats grijpen dezer hevige
aardbeving op Sumatra, werden de bewoners van Java, namelijk,
zij die gevestigd waren in de vlakte, aan den voet van
den Galoenggoeng, eensklaps met angst en vrees vervuld door
aardschuddingen, die zieh des middags, ten een ure, op den
October deden gevoelen.