m
^844. Seroca. Van September tot aan Januarij des volgenclen
jaars, vernani men op het eiland Seroea een hevig onderaardsch
gcdonder. Tevens hacl de vulkaan Legelala, op dat eiland
gelegen, eene uitbarsting; zie bladz. 1269.
1844. Te gelijker tijd had de SSmeroe, op Java, herhaaldelijk
kleine uitbarstingen, waarvan ik er onder anderen waarnam op den
25'"'" tot den 27»'«" September; vergeh bladz. 779.
1844. De naburige Lamoiigan daarentegen staakte zijn woeden in
de maand September van dit jaar; zie bladz 1129.
d8H. Sumatra. Op den 10'''" December, des morgens ten
23/4 ure, werd te Padang eene vrij Sterke, golfvormige aardbeving
gevoeld. De hier vermelde aardschuddingen, te Padang, aan
Sumatra's westkust bespenrd sedert den 14''™ October, 1843,
zijn waargenomen door D'. Stumpff. i)
d845. Java. ^ In den nacht van den II"'"" op den 12''"" Januarij,
ten 12 ure, werd te Selo, op den bergzadel tussehen den
Merbaboe en den Merapi, eene aardbeving bespeurd, welke
het huis, waarin ik mij bevond, gedurende een paar minuten
deed schudden, zoodat de glazen rammelden.
0845. Java. Op den S'''"" Februarij, des avonds ten T'/i ure,
gevoelde men te Modjokerto en in andere nabij gelegene oorden,
binnen den omtrek van den Ardjoeno, wiens top zieh 30
palen zuidelijker verheft, drie snel op elkander volgende
schokken, welke eenige sekonden aanhielden en zieh in eene
horizontale rigting van het zuiden naar het noorden voortplantten.
De lucht was drukkend heet geweest, en hing gedurende
de aardbeving zwaar en zeer kag op de aarde. (De
waterstand der rivier van Kediri was 1,690 ned. el lager dan
zulks, in de beide voorafgaande jaren, op denzelfden tijd het
geval was geweest.)
Velgens getuigenis van bejaarde Javanen werd destijds te
Modjokerto, voor het eerst sedert 18 jaren, eene aardbeving
waargenomen. a)
'_) Zie hier omtrent het Tijdsch. v. Neèrlandsch Indie, VII. blad 117.
') H. A. Tromp, in het Tijdsch. v. Neérl. Indiii, VII. n° 2, bladz. 288 en Jav.
Cour. 1845, n° 15.
1409
d845. Celebes. Verwoestende aardbeving te Menado. In de
beide jaren 1843 en 1844 werden, wel is waar, aardbevingen
te Menado bespeurd, maar zij waren slechts ligt en werden
uit dien hoofde niet bijzonder gadegeslagen. Op den 8"™
Februarij, des namiddags ten Si/j ure, begon plotseling zulk
eene hevige aardbeving, dat men zieh niet dan met moeite
op de been kon houden; de schokken duurden 50 ä 60
sekonden en waren zoo hevig, dat al het huisraad in de Äow^ew
huizen door een werd geworpen; de steenen ringmuur van het
Nederlandsche fort Amsterdam, zoo mede die van de forten
te Amoerang en te Tanawangko, scheurden van een; de
steenen gebouwen, welke in dezelven stonden, stortten in, de
woningen der Chinezen, die van steen zijn gebouwd, werden
tot een puinhoop of geraakten vol scheuren, op vele plaatsen
zonk de grond weg of scheurde de bodem van een, water
zag men uit deze spleten opwellen, bruggen en wegen werden
hierdoor vernield, bergvallen hadden plaats aan den g. Talankaoe,
Tomohon en aan den g. Pangalombian; de bergen Lokon
en Kakas kasang, in wier nabijheid de aardschuddingen zieh
het hevigst hadden doen gevoelen, werden doorgroefd door
spleten, welke van den top tot aan hunnen voet reikten en
te Tomohon rolden zeer vele ontwortelde boomen en steenen
bergafwaarts. In zes verschillende distrikten van Menado werden,
naarluid der ingekomene berigten, door deze aardbeving
62 personen gewond, terwijl 56 menschen daarbij het leven
verloren. (Jav. Cour, van den 21='"" Mei, 1845, n» 41.)
Na dezen noodlottigen 8='"" Februarij hadden nog dagclijks,
gedurende geruiinen tijd, aardbevingen plaats; de bewoners van
het eiland legerden in tenten op de Straten en pleinen. De
laatste schok werd gevoeld op den 17''"" Februarij, des nachts
ten 12 ure; ook deze, even als de vorigen, werd door een
onderaardsch gedruisch voorafgegaan. Velgens schriftelijke mededeelingen
van den heer Pecqueur, d. d. 1848 (zie vroeger),
kon men de spleten en scheuren, welke de aardbevingen hadden
veroorzaakt in den berg Lokon — deze ligt in de nabijheid
van Lota, — met het ongewapende oog op 4 palen afslands
-M