de oorlog geleek op eene hydra; naauwelijks was hij in het eene gedeelte
des rijks geeindigd, of hij brakmet hevige woede in eene andere provincie
uit. Uit dien hoofde bleven de overwinningen van den heldhaftigcn keizer
schier zonder gevolg. Hij trachlte intusschen de edelste opperhoofden
door welwillendheid aan zieh le verbinden, hetgeen hem ook in demeeste
gevallen gelukte; want hij was een opgeruimd, welbespraakt man, en
won door zijne vriendelijkheid aller harten. Daarom waren hem ook vele
officieren getrouw tot in den dood. Een hunner schreef nog stervend op
het slagveld een uitvoerig berigt aan den keizer nopens het gevecht,
waarin hij gewond was. Het was een heete strijd tegen de ontelbare mui-
telingen; een minder krachtvol man zou bezweken zijn, maar Kuang wu
kon, nadat hij de onruststokers te water en te land verslagen had, ein-
delijk ten jare 37 na Chr. zeggen: het is vrede; het woord oorlog iorde
nooit we^er gehoord! Geüjk na storm en aardbevingen liefelijke stilte
volgt, zoo was ook na dit vreesselijk bloedbad het geheele volk in China
eenparig gezind, om de rust met alle magt te handhaven.
De keizer die de klassieke schrijvers buitengewoon hoog schalte, be-
slemde zijne vrije uren tot het lezen en verklären dier boeken, en
noodigde tot dat einde de geleerdste mannen bij zieh, die bij ook rijke
geschenken gaf. Doch in plaats van naar zijn wensch zijne dagen in vrede
te eindigen, moest hij tot zijn leedwezen vernemen, dat de overdreven
gestrengheid zijner ambtenaren de bewoners van Tong king tot oproer
had genoopt. Dit volk, het juk der Chinezen moede, bragt een belangrijk
leger tegen de mandarijnen op de been, onder het bevel eener vrou w, eene
tweede maagd van Orleans. Zij vermaande hare landgenooten tot moe-
digen tegensland, en drong zelve, met het vaandel in de hand, in het
midden der troepen door. Hierdoor aangevuurd, versloegen de barbaren
bijkans het geheele Chinesche leger. Kuang wu was op het berigt hier-
van zichzelven geen meester, en zond den dappersten generaal met een
groot aantal Soldaten naar dat land. Hij behaalde eene volledige over-
winning, maar de Chinezen konden evenwel geen vasten voet in het
land verkrijgen, want de inwoners hadden de v.rijheid te lief, en wilden
geen slaven van vreemden zijn.
Met de Tartaren handelde de keizer zeer verständig. Hij hield de twisten
lusschen de verschwende stammen levend, erkende eenigen der
Khans als leenpligtige vorsten, sloot met anderen eeh verbond en ont-
haalde hen ten hove. Borst er al eens oorlog uit, dan werd bij toch na
eemge schermulselingen meester, en bevrijdde de grenzen van hunne
rooverijen. De magtigste vorst der Tarlaarschc horden trad thans door
een huwelijk in verbindtenis met des keizers familie.
Van het burgerlijk bestuur dezes vorsten weten wij zeer weinig. Hij
betoonde zijne strikte reglvaardigheid bij gelegenheid van een bedrog,
waaraan een hoog geplaatst officier zieh had schuldig gemaakt. Duizenden
zijner discipelen — want hij was een beroemd geleerde — smeekten om
zijn leven; maar de keizer sloeg het ernstig verzoek af en liet hem de
doodstraf ondergaan. Op een anderen tijd had de dienaar zijner zuster
iemand om het leven gebragt en zieh daarna in het paleis verborgen
gehouden. Op zekeren dag volgde hij den wagen zijner gebiedster en
een geregtsdienaar doorstak hem. De prinses, daarover gebelgd, ver-
langde van den keizer, dat deze geregtsdienaar met den dood zou
gestraft worden. Haar broeder had zijne toestemming reeds gegeven, toen
de aangeklaagde in naam der geregtigheid beweerde, niets dan zijn
pligt gedaan te hebben. Niettegenstaande alles wat zijne aanklaagsler in
het midden bragt, die het voor de grootste beschimping hield, dat iemand
van haar gevolg in hare tegenwoordigheid vermoord werd, verklaarde
Kuang wu hem onschuldig, en schonk den veroordeelde eene aanzienlijke
som gelds. Bij het reeds gezegde hebben wij geene persoonlijke karak-
tertrekken te voegen. Indien deze vorst in tijden van vrede geleefd had,
zou hij misschien de rol van een Schun vervuld hebben. Hij wasverheven
boven het bijgeloof van zijn tijd, en beweerde dat de dienst van het Opper-
wezen ongeveinsd en opregt moest zijn. In zijne huwelijkstrouw was hij
niet standvastig, maarverdroeg met geduld de berisping van zijn minister
wegens het wegzenden zijner eerste gemalin, en maakte slechts, even als
Napoleon, de opmerking, dat het heil van den Staat de keus eener nieuwe
gemalin vereischte. Hij liet den erfprins in het bezit van al zijne waar-
digheden.
Na zulke ontzettende inspanningen volgde er uitputting, en dit was onder
zij n zoon en opvolger Ming ti (38) zeer zigtbaar. Deze vorst had eene voor-
treffelijke echtgenoote, die niettegenstaande hären hoogen rang zeer nederig
en minzaam, en baren gemaal altijd met raad en daad ter zijde was.
Mingti was een groot voorstander van de geleerden, bezocht zelfs te voet
zijne voormalige onderwijzers, en begaf zieh met den kroonprins naar het
graf van Kongfutije, om hem daar in het bijzijn veler aanzienlijken ver-
schillende plaatsen uit de oude schrijvers te laten verklären. Hij stichtte
groole akademien om de jeugd de Schriften der klassieken in te prenten,
en gelastte zijne onderhoorigen hunne kinderen derwaarts te zenden.