handel in korteu tijd bepaald eu uog een aanvullend verdrag in October
1843 geslolen, dat er gedeellelijk ler opheldering van het verdrag te
Nan king eu tot uitbreiding van de voorwaarden werd bijgevoegd. In
alle onderkandelingen heerschte de grootste eerlijkheid, zooals zeldeu
in de diplomalie gevonden wordt; tevens werd er niet met bekrompen-
heid alleen voor het heil van Engeland gearbeid, maar de verkregen
handelsvoordeelen aan alle vreemde nalies toegestaan. Men heeft
voorzeker zelden traktalen geslolen zoo belangeloos naar strekking en
invloed. Al de vroegere hinderpalen en groote bezwaren waren thans
door Pottinger’s standvastigheid en Ki jing’s doorzigt uit den weg ge-
ruimd, en alzoo voor altijd de twistappel tusschen de beide rijken weg-
genomen. De verandering der dingen was zoo spoedig en onverwacht,
als-de vurigste hoop zieh niet had kunnen voorstellen ; iedereen was
verbaasd over de wreldadige wisseling. Men vond de rnandarijnen thans
in plaats van menschenschuw vriendelijk en eerbiedig, als zij in aanra-
kjng kwamen met vreemdelingen. Het volk gedroeg zieh ook veel beter
dan vroeger en de geheele loop der dingen opende een blijder uitzigt
in de toekomsl.
Er kwamen thans agenten uit alle landen van Europa. De Belgische
was de eerste, vervolgens de Spaansche, Hollandsche, Pruissische,
Oostenrijksche, Deensche en Zweedsche; voorls een Porlugesehe gevol-
magtigde, en een Noord-Amerikaansche zoowel als Fransche gezant.
Deze beide laatsten sloten afzonderlijke traktalen, over het geheel ge-
nomen naar het model van het Engelsche, slechts in eenige punten
voordeeliger; terwijl de Portugesche zieh äl de bovengemelde voor-
deelen toeeigende en Macao thans in een geheel anderen toestand bragt,
zoo voordeelig als die nog nooit te voren geweest was.
Natuurlijk verhief de handel zieh onder zulke omstandigheden, maar hij
verliet Canton nog niet. Ning po, als havenstad, zonk in het niet terug,
terwijl A moi zoo tamelijk zijue betrekkingen vermeerderde en Schang
hai zeer spoedig tot een buitengewonen trap van bloei steeg. Fu tscheu
daarentegen, dat zieh van zelfs tot eene groote stapelplaats van thee
aanbood, heeft tot dus ver niet aan deze verwachlingen beantwoord.
Maar nog is het verkeer in zijne kindschheid, zijne riglingen en grenzen
zijn dus moeijelijk te bepalen; twintig jaren moeten er eerst verloopen,
eer men alle voordeelen, die door het sluiten van den vrede verkregen
werden, kan optellen.
Ten opzigte van de uitbreiding der Christelijke godsdienst zijn er
voor de menschenvrienden en vereerders van onzen Heiland ook betere
tijden te wachten. Reeds uit Nan king werden den keizer verschillende
godsdienstige geschriften benevens het Nieuwe Testament gezonden.
Doch eerst later uitte Tao kuang zijn gevoelen daarover en zeide, dat
de boeken de menschen tot deugd vermanen en men dus liunne ver-
spreiding en het aannemen van hun onderwijs niet verhinderen moest.
Later verscheen de Fransche gezant om vrije uitoefening van godsdienst
voor de Chinesche Kalholieken te bewerken, die hij ook verkreeg.
Eindelijk werd door Ki jing verklaard, dat niemand wegens de godsdienst
gestraft moest worden en dat alleen de overtreder der wet daarin kon
betrokken zijn. Een volstrekte toelatiug van alle godsdienslen was
daarvan het gevolg, gelijk men haar nog nooit onder een keizer
gehad had, en gelijk elke regering haar streng genomen moest
toestaan.
Uit Frankrijk kwamen talrijke zendelingen, waarvan er zieh zestig
over geheel China verspreidden. Bij dezen moeten wij nog ongeveer
twintig Italianen van de propaganda, en eenige weinige Spanjaarden
voegen, die zieh tegenwoordig in de verschillende provincies bevinden.
De Porlugezen hebben tot hierloe nog geen voordeel van deze ver-
gunning getrokken en geene nieuwe leeraren des pausdoms herwaarts
gezonden.
De Protestanische genootschappen in Engeland en Amerika maakten
zieh dezen aanvang van betere dingen len nutte en riepen hunne
arbeiders van de verschillende zendelingsposlen in den Indischen Archipel
naar de nieuw geopende havensteden, met uitzondering van Fu tscheu,
r>m daar in den wijuberg des Heeren te arbeiden. Ook de pausgezinden
hadden hunne bekeerden; de zendelingen van elke belijdenis en onder
anderen ook de. Episcopale Amerikanen, onder de leiding van een
bisschop, bedienden zieh van de hun verleende vrijheid. Het streven
blijft altijd godsdienstig, welenschappelijk en weldadig voor Chinesche
kranken, voor wie eenige hospitalen op de verschallende plaatsen ge-
vestigd zijn.
Gelijklijdig en zijn oorsproug van 1840 rekenend was de Christelijke
vereeniging van Chinezen tot uitbreiding van het Evangelie onder hunne
landgenoolen, die , hoewel nog in hare kindschheid, meer bekeerden telt
dan eenige andere Prolestantsche zending en zieh geheel tot de pre-
diking des Evangelies en de verspreiding van de Heilige Schrift en trak-
laatjes bepaalt. Bij deze vereeniging hebben zieh zeer degelijke Chi