krijgskunst gevorderd. Zij lieten dus den tros gerust in hun land
voorwaarts dringen, en toen hei leger zieh verkwikl had en de weinige
paarden, die nog overgebleven waren, weder krachlig geworden
waren, vielen zij onder het zwaard der slouimoedige Man tschu. De
opstand begon in het jaar 1826; in het volgende jaar waren de troe-
pen op de plaats hunner bestemming. Zij kwainen van de verschil-
lendste streken des Rijks; zelfs de verwijderde A mur nioest zijne
krijgslieden leveren, om de rebellen te beslrijden. Eerst ging dit goed,
maar weldra verloren de Türken de vrees voor de Tartaren , en slon-
den dapper in de gelederen bij elken hernieuwden aanval. De gene-
raals des keizers zagen dus weldra, dat het met openlijke aanvallen
niet gelukken zou den vijand uit het lapd te drijven; nu verzamel-
den zij de gevonnisden, die gebannen waren, en onder zeer gestrenge
behandeling in het kamp der Soldaten leefden. Dezen beloofden zij
vrijheid, als zij in de voorste gelederen voor het vaderland wilden
slrijden. Daar het bijna allen gaauwdieven waren van nature, waren zij
beter geschikt om enkele vijanden gevangen te nemen , die zieh,van het
kamp verwijderd hadden. Ook begaven zij zieh naar ’s vijands leger
en verkondigden daar dat zij overloopers waren, die het met de zaak
der Mohammedanen wel meenden. Maar zoodra zieh eene gelegenheid
aanbood, röofden zij een’ of ander’ soldaal dien zij magtig konden
worden, ofsneden een Turk het hoofd af en snelden er triomferend
inede naar den Chineschen bevelhebber. Daar ontvingpn zij eene beloo-
ning j en het berigt van de vuige daad werd naar Pe king overgemaakt
als eene overwinning op de vijanden, waarvan de generaal zieh al de
Verdienste toeeigende. De Türken besloten de uiterste gestrengheid
tegen zulke schelmen te bezigen , maar wreekten de gruwelen altijd op
de vreedzame inwoners, wier vrouwen en hinderen zij niet spaarden.
ln verschillende veldslagen, die zij vervolgens aan de Man tschu
leverden, behaalden zij de overwinning, en de kcizerlijken , ofschoon
zij de vier verloren steden reeds hernomen hadden; geraakten in
groot gövaar. De keizer, van alle bijzonderheden wel onderrigt, zond
oogenblikkelijk verslerking,- opdat de zinkende moed van het leger
opgebeurd werd, en aan eene gelukkige uitkomst twijfelend gaf
hij heimelijk bevel om geen geld te sparen, ten einde den belhainel
Dsche hang ir in handen te krijgen. Na de overwinningen, door
de wijsheid van den aanvoerder behaald , beschouwden de Mohammedaner]
hem als een’ heilige en beloofden hem onbepaalde gehoorzaamheid.
Hij beschikle dus alles gelijk hij wikle, was altijd aan het
hoofd zijner. gelrouwen, en waar het gevaar dreigde, was hij ook de
eerste. Voor zijne dapperheid zwichtten de grijze Tartaarsche krijgslieden
en zij eerden den man, die, wanneer het zijne natie gold, nooit
van zijne ondernemingen afgeschrikt kon -worden. Maar wat vermögt
hij met zijn’ onwrikbaren moed legenover list en bedrog ? Hij leverde
zijn’ laatsten slag in eene vlakte, waar de wind zijne Soldaten het zand
in ’taangezigt deed stuiven, en daardoor den aanval der Tartaren ge-
makkelijker maakte. De keizer, die dit hoorde, schreef met zijn’ op-
perbevelhebber de overwinning toe aan de ondersteuning van den
oorlogsgod der Ghinezen — Ruan fu tse of Kuan ti, een held uit de
derde eeuw, die gedurende den strijd der drie Rijken aan Liu pei
gelrouw was loegedaan, en vrijwillig en gaarne veel voor hem op zieh
nam. Daarom werd ook een tempel ter zijner eer gebouwd, en de keizer
verblijdde zieh, dat zijne familie zulk een magtigen beschermer had
gekozen. — Na dezen slag wilde men de uitkomst van den oörlog niet
langer op ijzer en lood laten aankomen, maar bezigde in de plaats
daarvan zilver en goud, helgeen het gewenschle gevolg had. Eerst
werden de neven van den aanvoerder, vervolgens Dsche hang ir zelf,
door verraad van den Khan van Chokand, zoo als men vermoedt,
gevangen genomen. De veldtogt had meer dan 23 millioen onceu zilver
gekost; maar de vijand was overwonnen in handen van Tschang ling
(1828). Zeer groot was de blijdscfiap over het spoedig ten einde
brengen van den oorlog; ministers en generaals werden met milde
hand begifligd, verkregen titels en hooger’ posten; overal verloonde
zieh de gunst van Tao kuang en China had eene duurzame overwinning
behaald; want Dsche hang ir was te Pe king en had de lange
reis in- eene kooi gedaan.
De bewijzen van ’s keizers gunst beslonden in tabakszakken, steeneu,
en paauwenveren, die inderdaad zeer _ weinig waarde hebben, maar
uithoofde van den gever evenzob als onze Unten zeer hoog geschat worden.
De intogt van Tschang ling zelf was zöer prächtig; de keizer
benoemde hem aanstonds tot minister der buitenlandsche koloniale
zaken. De anderen verkregen hunnen rang naarmate van de Verdiensten
, die men hun toekende; onder dezen ook Hu tschao, een
zeer beroemd generaal, die bij de gevangenneming van Dsche hang ir
tegenwoordig was. Het bleek bij het onderzoek, dat hij door de Mohammedanen
met de zwarte tulbanden van Chokand gegrepen en aan