smaad bejegend, worden zij allengs onder het bestuur van een beroemd
opperhoofd talrijker, onderwerpen de naburige nomaden en verkrijgen
vervolgens belangrijken toevloed van de verachtelijkste der Tartaren,
die zieh onder de overwinnende banieren scharen. De zucht naar buit
vermeerdert zeer spoedig de Soldaten onder hunne vaandels, en eer de
beschaafde wereld er op bedacht is, Staat eene vreesselijke magt van
barbaren gereed om alle beschaving onder den voet te treden.
Wij hebben ook over de Türken gesproken, waarvan de Chinezen zoo-
veel te lijden hadden. Hunne togten strekten zieh naar het westen uit en
waren daar veel verderfelijker en langduriger dan in China. Maar zij
kwamen uit hetzelfde verblijf der onuitputtelijke menschenmassa’s, die
de wereld ten tweedenmaal met vrees, schrik en verwoesting vervulden.
Nu kwam het derde heirleger van vernielendehorden, veel vreesselijker
dan al de voorgaande, magtiger en uitgebreider in veroveringen dan alle
stammen uit vroegeren tijd te zamen. Terwijl zij in het oosten Japan
aanvielen, slreden hunne scharen in het westen op den bodem van
Silesie. De schepter hunner magt bereikte de ijsgebergten van Siberie,
en in het zuiden wilden zij Java winnen. — Dit waren de Mongolen
onder Tsching gis khan, den grootsten veroveraar dien de aarde ooit aan-
schouwde. Zijn leger was aanvankelijk klein; met de kracht der lawine
vermeerderde het zieh honderdvoudig. Zijne vroegere wapenbroeders
vormden zieh onder zijne bevelen tot dappere generaals; elk hunner
was een held. Gehoorzaamheid aan den veldbeer, volharding bij lijden
en ontbering, de grootste snelheid der togten, de stiptste orde in het
geheele leger, en woeste, onweerstaanbare dapperheid waren de grond-
slagen, waarop de magt der Mongolen gevestigd was. De nadere bijzon-
derheden omtrent hunne inbezitneming van andere landen en hunne
verriglingen in het westen zullen wij bij de geschiedenis hunner dynastie
aanvoeren, doch hier willen wij slechts spreken van hunne oorlogen met
de Ein, in zoover deze slam daarin betrokken werd.
De buitengewone geeslvervoering en de onverzadelijke begeerte naar
nieuwe veroveringen was intusschen allengs in de borst van de Niu tschi
uitgebluscht. Het genot van den roof en de goederen, die zij den Chinezen
hadden afgeperst, behaagden hun veel beter dan lange en gevaarlijke
strooptogten, waarin zij dikwijls te kort schoten, en in plaals van buit
slechts wonden-en ziekten opdeden. Daarbij waren zij spoedig uilgeput,
verzuimden hunne oorlogstalenten te ontwikkelen en daalden in elk
opzigt beneden de Chinezen. De Kilanen hadden zieh bovendien van
hunne onderdrukkers vrij verklaard, en wierpen zieh nu in de armen
der Mongolen, een toenmaals zeer weinig beteekenende stam.
De Bijbel zegt: de levenden moeten erkennen, dat de Allerhoogste
magt heeft over de koningrijken der menschen, dat Hij ze geeft wien Hij
wil en de nederigsten daartoe verheft. Deze uitspraak werd ten aanzien
der Mongolen vervuld. Hun aanvoerder Tsching gis khan, van wien wij
in het vervolg meer zullen melden, was met zijne nomaden zeer veracht,
en betaalde, als vele andere woeste stammen, schalling aan de Kin.
Men had hem zeer beleedigd; want de zoon van een opperhoofd was
door het zwaard van een Kin’schen sluipmoordenaar gevallen; maar
vermits de veroveraar nog te zwak was, moest hij de wraak vooreerst in
zijn boezem smoren. Toeri daarop een gezant van de Kin kwam, om de
gewone schatling te vragen, lachte de Khan om zijne dwaasheid, want
reeds vijf jaren lang had hij zichzelven den titel van keizer gegeven. Toen
de bode op eene hadere verklaring aandrong, draaide de loekomstige
wereldgebieder hem zijn rüg toe. In plaats van hem door middel van het
zwaard tot gehoorzaamheid te dwingen, besloot men in den raad van
Tschong hei, dit was de naam van den regerenden vorst der Kin, om
Tsching gis khan heimelijk uit den weg te ruimen, zoodra hij ten hove
mögt komen. Tsching gis wist niets van dezen aanslag en was de man
niel om aan zulke verachtelijke listen te denken. Intusschen had hij het
hertogdom Hia, dat alle stormen des tijds verduurde, beoorloogd, en zou
bijna verdronken zijn bij eene overstrooming van degele rivier, toen hij
juist de belangrijkste vesting des lands belegerde. Dit ongeluk maakte hem
afkeerig van den oorlog in die slreken, en hij hield het nu voor veel
raadzamerom zichdoorde banden der liefde met dien vorst te verbinden.
Daarom huwde hij zijne dochter, een meisje, welks bezit hem voor alle
bezwaren van den oorlog rijkelijk beloonde.
Nadat Tsching gis khan zieh aan de armen der geliefde vrouw ontrukt
had, stond hij op de grenzen van den Staat der Kin. Zijn leger had door
ziekten en ontzettende inspanningen in de woestijn veel ^eleden. De
Niu tschi hadden daar berigt van ontvangen; hun voortreffelijkste gene-
raal gaf derhalve zijn’ heer den raad, om aanstonds den ontmoedigden
vijand te overvallen en de verzwakle nomaden geheel te vernieligen.
Maar de trouwelooze en bevreesde raadslieden van Tschong hei maakten
zooveel tegenwerpingen, dat men de Mongolen zieh liet herstellen, en
vervolgens een slag leverde, waarin de Kin de bloem van hun leger
verloren. Mijlen ver was het geheele land besproeid met het bloed zijner