geschikter dan de slaven , die de Man tschuren in menigle gedurende
den oorlog verzameld , met groote gestrengheid beliandeld, en als
lastdieren verkocht liadden. Natuurlijk waren soorlgelijke menschen
tot iedere daad bereid, die bun de vrijlieid en verbetering van
hunnen toestand beloofde; boveudien wilden zij zieh wreken op
hunnen wreeden meester. Yele duizenden kwamen overeen om de
Tartaren bloedige vergelding te doen ondergaan; ieder wilde in een
bepaalden nacht zijn eigen man dooden , terwijl een vrij dappere
troep gereed stond om de wacht bij het paleis te overrompelen en
zoowel den monarch als de keizerlijke familie of te vermoorden of ge-
vantren te nemen. Hoezeer tienduizend menschen met dit verschrik-
kelijk geheim bekend waren, verried niemand h e t; want de verbittering
tegen de onderdrukkers was te groot. Reeds was de dag aangebroken,
reeds was de avond genaderd, reeds bedekte de nacht de aarde met
zijne vlerken ; eenige weinige uren later, als al de Man tschuren in
.slaap gedompeld lagen, moest de vreesselijke daad volbragt worden.
De zoon van Wu san kuei juichte dat thans het oogenblik gekomen
was, waarop hij iets ten uitvoer zou kunnen brengen, waarvoor de
nakomelingschap hem dank zeggen en zijn naam in de geschiedenis
schitteren zou. Terwijl hij zieh met deze groolsche verwachlingen
tevreden stelde, sloop de slaaf eens ministers het vertrek van zijn
meester binnen. Den geheelen dag had hij weenend doorgebragt,
maar niemand vroeg naar de oorzaak. Omstreeks ten negen ure
wierp hij zieh snikkend op de knien voor het bed van den vermoei-
den hofraad. Deze had zijne bedienden altijd liefderijk behandeld,
daarom waren zij aan hem verknocht op leven en dood; en nu
•eischte hun pligt dat zij hun weldoener moesten doorstooten. Toen
de slaaf van overgroote aandoening niet langer weenen kon, vroeg
de staatsman hem eindelijk naar de oorzaak van zijn verdriet. Toen
maakte hij de geheele zamenzwering bekend en voegde er nog b ij,
dat het uur der uitvoering reeds naderde. De minister, ontzet, sprong
dadelijk op zijn paard en reed met zijn bediende naar het paleis.
Daar wilde de lijfwacht hem niet doorläten, want het was reeds
zeer laat. Maar de minister hield v ol, dreigde met zware straffen
en werd eindelijk binnengelalen. Het viel hem gemakkelijk des kei-
zers vertrek te bereiken, want de monarch sliep zonder wacht,
zorgeloos en onbevreesd. Toen hij zijn minister met den slaaf on-
aangemeld zag binnenkomen , stond hij dadelijk o p , hoorde bedaard
naar het verhaal van den hjfeigene, vroeg vervolgens den staatsman
wat hij hem aanried te doen, en naauwelijks was er een half kwar-
tier verstreken, of de wacht was reeds verdubbeld, de bevelen lot
gevangenneming der zamengezworenen gegeven en de acht vaandels
der Man tschuren onder de wapenen. Iedereen was verbaasd over den
rnoedigen jongeling; want hij toonde niet de minste ontsteltenis, en
handelde met dezelfde bedaardheid, alsof hij op de parade was. Den
volgenden morgen werd het doodvonnis over de schuldigen uitge-
sproken. De keizer was toegevend en wilde volstrekt niet aan de
daad van een enkele een’ zweem van nationalileit toekennen. Daarom
werd alleen de zoon van Wu san kuei met enkele zijner makkers ter
dood veroordeeld, ten aanziender overigen drukte men de oogen toe,
en Iiet hun gelegenheid om zieh met de vlugt te redden.
Naauwelijks was deze brand gebluscht, toen ook reeds het berigl
van den afval der zuidelijke provincies te Pe king aankwam. De Chine-
sche mandarijnen waren innig verblijd dat er nog een held in hun
midden was, en zoodra zij van Wu san kuei’s besluit hoorden, sneden
zij hunne staarten af en riepen den bejaarden held tot keizer uit. Zoo
was binnen weinig weken het grootsle deel van zuidelijk China verloren
gegaan, renbode volgdei op renbode, om den zegepralenden in-
togt der Chinesche troepen in de binnensteden te vermelden, en den
afval des geheelen volks van de Tartaren te beschrijven.
Aan het geheele hof bleef er slechts een ongelroffen; dit was de
jongeling Kang hi, die nu bijna zijn twinligsle jaar bereikt had; alleoverige
staatslieden gaven de heerschappij der Man tschuren als hopeloos op.
Toen men nog draalde en beraadslaagde, hoe men troepen naar de
muitende provincies zenden moest, kwam de tijding dat de Mongolen
in het noorden eens geworden waren om het rijk der Man tschuren
omver te werpen. Dit was een slag, die alle volgende ondernemingen
tegen de Chinezen verlamde, alleen Kang hi bleef koelbloedig, en
nam van dit oogenblik af het geheele krijgsbestuur zelf in handen,
zonder zijne ministers te raadplegen. Gelijk men leregt in Karel XII
zijne onverschrokken dapperheid te midden der groolste gevaren
roemt, zoo moet men bij Kang hi de bedrevenheid in de Staatkunde
bewonderen.
De Mongolen liadden zeer dikwijls gezantscliappen naar Pe king af-
gevaardigd, en hunne gezanten berigtten dat de bezettingen klein waren
en de hoofdstad zieh bij den eersten slag van het zwaard zou overge