zieh verschoonend jegens het afhankelijke volk te gedragen. Wie een
onderdaan doodde , moest dit misdrijf met den dood boeten; andere
overtredingen, zoo als b. v. verkrachliug en gewelddadige roof werden
evenzoo zwaar gestraft. Stilte bij de marschen en den aanval, en on-
hepaalde gehoorzaamheid werd elk soldaat tot heiligsten pligt gemaakt.
Op het oogenblik, dat de waldhoorn klonk, was het leger opgezeten;
elke beweging werd op gelijke wijze aangeduid; men hoorde den klank
des lioorns en vroeg niet werwaarts de weg ging, maar volgde
onbepaald met den meesten spoed. —? De grootste ondernemingen
werden zonder medeweten der generaals begonnen , want alleen de
vorst en zijn staf hadden regt iets omtrent den oorlog te beslis-
sen. — In Europa zijn zulke verordeningen tot algemeenen regel
geworden; maar de horden van Azie en de legers.van China kenden
die niet, en hierdoor onlstond het o.verwigt der Man tschuren. Snel-
lieid was de hoofdzaak bij al hunne ondernemingen, en hierin bestond
de kracht der natie. Gewoonle kweekte bij hen het denkbeeid dat
zij onoverwinnelijk waren, en deze overtuiging bezielde hen met om
weerstaanbaren möed. Daarbij hadden zij geen bagaadje; hunne paar-
den, aan vermoeijenissen gewoon, droegen al hunne benoodigdheden,
en wanneer zij door woestijnen moesten trekken, legden zij zieh, naar
oudvaderlijke wijze, op de jagt toe , en rekten aldus hun leven
in streken , waar andere legers gewiss den dood gevonden zouden
hebben.
Tsong ti (in de Walhalla genaamd Tai tso n g— de titel zijner regering
in het Mjaa tschu We si kson er de mung) wachtte nog een
lijd lang, voordat hij met het leger over de Chinesche grenzen trok.
Toen hij zijn besluit genomen had , vaardigde hij een manifest u it,
waarin hij nogmaals al zijne bezwaren te kennen gaf; hij gewaagde
ook van de minachling die hem wedervaren was, en bedreigde einde-
lijk iederen burger en Chineschen officier met den dood, als hij zieh
niet oogenblikkelijk na de gedane opeisching overgaf. Spoedig begaf
hij zieh op marsch, nam eenige sieden in en stond reeds, eer twee
maanden verloopen waren, in de nabijheid van Pe king (1629). Nu
ontwaakte het hof uit zijnen langen slaap ; zelfs de kamerlingen be-
weerden, dat er iets grools moest worden ondernomen ; daarom
klaagden zij den trotsehen stadhouder als verrader aan, en verweten
hem dat hij in verstandhouding stond met de Tartaren. Van zulke
dingen had deze gouverneur nooit gedroomd ; veel meer waren het
de overmoed en minachting, door hem jegens de barbaren betoond,
die hem zoo gehaat gemaakt hadden. De keizer sloeg echter geloof
aan zijne levensgezellin, en zette den aangeklaagde in de'gevangenis,
nu bleek het, dat hij den brief, dien de Man tschuren hem geschreven
hadden, nooit had overhandigd. De beschuldigde bewees van zijnen kant
dat de eerste minister, wien hij den brief had ter hand gesteld, hem
niet had ingezonden. De wäre oorzaak was, dat men den inhoud te
schandelijk vond om openbaar te maken, en derhalve de mededeeling
ten hove verbood. Dit slilzwijgen moest deze man met den dood be-
koopen. Hij werd openlijk op de markt onthoofd, na negen maanden
in de gevangenis gezucht te hebben.
De Man tschuren waagden zieh thans kloekmoedig bij de poorten der
hoofdstad, waar de Chinezen evenwel sterk genoeg waren om belang-
rijken tegensland te bieden, en dus werden zij genoodzaakt spoedig
af te trekken, en voor ditmaal het verlangen naar het bezit van de
hoofdstad op te geven.
Tsong ti zag weldra in, dat het Iand niet met geweld van wapenen
’aan zijn schepter onderworpen zou kunnen worden. Hij begon zieh
dus geheel naar den smaak van het Rijk te vormen. Zijn hofstoet was
prächtig uitgedost met de geplunderde schatten; de prinsen van den
bloede schaarden zieh rondom den magtigen aanvoerder en dröegen
ter onderscheiding een gelen gordel, dien zij tot op dezen dag be-
houden hadden. De meer verwijderde broeders droegen eene roodach-
tige sjerp, en gaven daardoor hunne betrekking tot het keizerlijk huis
te kennen. De regering werd daarenboven op Chineschen voet ingerigt
en alles ten prächtigste voorbereid, terwijl alle leden van het vorstelijk
huis zoowel als de Tartaren de Chinesche taal leerden.
Nu deed de prins herhaalde oproepingen aan de Chinezen, om tot
hem over te gaan. Velen deden dit; want het geluk verzelde de wapenen
der Tartaren | en de eene stad na de andere viel hun in handen.
Maar de hoogere officieren weigerden dit aanbod aan te nemen, en men
zag enkele weinige voorbeelden van heldenmoed. Toen echter de be-
zettingen door hongersnood en siechte behandeling tot wanhoop gebragt
waren, gingen zij eindelijk tot de vijanden over, en onder die bezet-
tingen waren ook enkele generaals.' Lang had een hunner op hevigen
en stelligen toon de vleijende aanbiedingen afgewezen, maar zijn beste
officier verliet hem, en toen gaf hij zijne toestemming, dat Tartaarsche
prinsen met hem in eene tent onderhandelden. Niel alleen werd de
n . 6