volstrekt geeu slag te wagen, maar alleen verdedigenderwijs te han-
delen. Zoo werd de oorlog gerekt, totdat de oude bevelhebber hoorde
dat al zijne bondgenoolen hem verlaten hadden. Deze lijding ging hem
door merg en been; want zulk eene trouweloosheid had hij van zijne
landslieden niet verwacht. Nu zag hij zieh genoodzaakt om langzaam
terug le trekken, in welk voornemen de Man tschuren hem niet
stoorden. Toen hij weder in Jun nan aangekomen was en al zijne
droomen van oppermagt verijdeld zag, werd het hart des grijsaards
door kommer verteerd. Hij werd op het ziekbed geworpen, en zijne
dagen verstreken onder smartelijke herinnering aan het verledene. Hij
was oud en welbedaagd, en toen hij zijn einde zag naderen, riep hij
alle Groolen bijeen, stelde hun zijn zoon, die nog een kind was, als
zijn opvolger voor, en toen zij allen den eed van trouw gezworen
hadden, gaf hij den geest. Het karakter van dezen man is buitenge-
woon. Somtijds bezat hij eene onuilputtelijke energie; dan verroerde hij
zieh weder niet gedurende vele jaren, en plotseling vertoonde hij zieh
andermaal als de verdediger van de vrijheid des vaderlands. Hij was bij af-
wisseling vrienden vijand der Tartaren, getrouw en trouweloos aan zijne
landgenooten, sterk en wjtvak, juist 300 als zijne luim het medebragt.
Met zijn dood verdween de laatste hoop der Chinezen.
In Sse Ischuen was de magt der Chinezen nog zeer aanzienlijk. Daar
dit een bergachtig land is , durfden de Man tschuren geen beslissenden
slag wagen, en de patriotten bleven in bezit van de sterkste vestin-
gen. Maar nu hoorde men dat de vörst dood was, en het leger der
opstandeüngen verstrooide zieh zeer spoedig. De Man tschuren trokken
dus regt toe regt aan op Jun nan los en belegerden de hoofdstad. De
jonge prins hield zieh lang staande en zijne officieren streden wanliopig.
Zonder twijfel zou het Tartaarsche leger voor de muren zijn bezweken van
besmeltelijke ziekten en gebrek, indien de jonge Wu san kuei den moed
niet verloren had. In een aanval van zwaarmoedigheid verklaarde hij
dat alle inspanningen vruchleloos waren, en slechls grootere eilende
over de natie bragten. Hij verhing zieh in zijne kamer, en daar men
totliiertoe slechts gestreden had tot behoud zijner eigene, magt, kapitu-
leerden de mandarijnen oogenblikkelijk na zijnen dood, Dewraak, die
de Tartaren op deze ongelukkige stad namen, was vreesselijk. Al de
leden der familie van Wu san kuei werden nevens zijn eigen gebeenle
naar Pe king gebragt. De vriendelijke en vrolijke' Kang hi was door
het geluk zijner wapenen in een dwingeland veranderd. De verwarnen
van den prins werden zonder uitzondering op de smaadvolste wijze ter
dood gebragt, en daarmede nog niet voldaan, liet de keizer zijne beende-
ren tot asch verbranden, en strooide die den vier winden toe, om ze naar
elke hemelstreek te doen verstuiven. —* Dit was onedel en Tarlaarsch.
De onderkoning van Canton had zieh intusschen in al zijne eereposlen
bevestigd. Hij was een groot vriend van de Europeanen en dreef een
belangrijken handel met de Spanjaarden en andere naties, waardoor
hij zieh niet slechts verrijkte , maar vrii wat magt en invloed verwierf.
Kang hi ,verbood hem dit, niet omdatliij met de vreemdelingen niet
tevreden was, maar omdat hij argwaan koesterde omtrent zijn dienaar.
Deze bekreunde zieh daaraan niet, en onderhield ondanks het Tartaarsche
tegenwigt een groot aanlal troepen. Nu brak er een opsland uit
in Kuang s i, onder de bergbewoners, en Kang hi beval hem de
afvalligen met zijn geheele leger te overrompelen. Hij draalde en zond
ten laatste slechts een klein korps derwaarts, lerwijl hijzelf naar
Canton terugkeerde. «Dit is landverraad,» riep Kang hi uit, «zulk een
man mag niet langer onder mij de provincie besturen.» Aanslonds
vaardigde hij twee zijner getrouwste hovelingen met de zijden koord
a f; «geeft deze aan den stadhouder,» zoo sprak hij, «en zegt hem,
dat hij daarvan in uwe tegenwoordigheid gebruik moet maken.» De
afgezanten waren zeer sluw, en rigtlen het zoo in dat zij ’savonds
zeer laat Canton bereikten. Tegen middernacht begaven zij zieh naar
den generaal der Man tschuren, wien zij met den last hunnes meesters
bekend maakten. Deze had het paleis des sladhouders, eer de dag nog
aanbrak, reeds met zijne Tartaren bezet. Nu spoedden de boden zieh
naar het slaapvertrek van den 'stadhouder, weklen hem, en naauwelijks
had hij de oogen geopend, of zij hielden hem het keizerlijk bevelschrift
voor. Hij las het met de grootste kalmte, trok zijne staatsiekleeding
aan en verhing zieh in de audientiezaal, zonder zieh 00k slechts eene
klagt te laten ontglippen. Dit was het loon van de Man tschuren
voor zijne verknochtheid en trouw, toen nog geen man van invloed
zieh onder hunne vanen had geschaard. Deze daad strekt Kang hi
tot eeuwige schände. Maar hij was niet de eenige die met zijn leven
boette. Niet minder dan honderd officieren werden door dezelfde
boodschappers omgebragt, omdat zij vooringenomenheid met hun
gestorven meester getoond hadden. Met bloed bevlekt keerden zij
huiswaarts, om het hof door hunne schandelijke daad in verrukking
te brengen.