de waarheid verborgen hebben. Hoe kan ik nu de vrijnioedigheid
hebben om tot inijne voorouders in bet schiinrnenrijk te gaan ? Gij,
die mij tot dezen ellendigen toestand gebragt hebt, moogt mijn lijk
in stukken houwen ; maar hebt medelijden met mijne onderdanen!» —j
De inkt was nog niet droog, toen de keizer zieh aan zijn eigen gordel
ophing (1644). Slechts een kamerling was getuige van de vreesselijke
daad; om zijnen heer althans de onteeriug van zijn lijk te besparen ,
kleedde hij ziehzelven in het keizerlijk gewaad, nam alle sporen der hooge
waardigheid van zijn vroegeren gebieder weg en verhiug zieh nevens
hem. Schrikkelijk was het tooneel, dat zieh aan een der Grooten van het
hof bij het binnentreden vertoonde. De prinses, die de hardvochtige
vader met zijn degen had willen doorstooten, lag in haar bloed te
wentelen. Hij snelde toe om haar te redden ; maar zij antwooedde,
dat haar vader haar bevolen had te sterven. Nu was het geen tijd van
dralen. Hij tilde het meisje o p , bragt haar in veiligheid en heelde
hare wond, zoodat zij naderhand trouwde en kinderen kreeg. —
Zeldzaam zal men in eenige geschiedenis zooveel kloekmoedigheid ,
wreedheid, wanhoop en eilende aanschouwen. — Tsong tsching is
een van de nietigste onder de nietige vorsten. Alleen op zijn eigen
welzijn bedacht, alleen voor zijn eigen genoegen levend,' was hij
slechts in het gezelschap der ellendige kamerlingen gelukkig. Hoe ge-
heel anders zou hij zelfs bij groote zwakheid van karakter gehandeld
hebben, als hij God gevreesd en onzen Heiland gekend had!
Nog op denzelfden dag deed Li tse tsching, die van deze dingen niets
wist, zijn plegtigen intogt. Te vergeefs poogde de eenige getrouw
gebleven generaal, Li kuo tsching, de straten der stad te verdedigen
legen de binnendringende vijanden. Hij werd eindelijk overweldigd en
gevangen genomen. Li tse tsching bewonderde zijne dapperheid boven-
mate en verzocht hem dienst te nemen onder zijne vanen. De held bewil-
ligde daarin, onder voorwaarde dal de lijken der souvereinen behoorlijk
begraven en de drie nog in leven zijnde prinsen gespaard werden.
Dit stond de rebel zeer gaarne to e ; de plegtigheden der begrafenis
werden met de grootste staatsie verrigt;, bij het graf zag men Li kuo
tsching, door zijn gevoel overweldigd, stroomen van tränen ver-
gieten. Toen hij vernomen had dat de kroonprins in veiligheid
was, bragt hij ziehzelven om. — Li tse tsching hield zieh nu voor
onbeperkt gebieder en vermoordde alle verwanten van de familie der
Ming. Na het paleis geplunderd te hebben , sloople hij de gebou*
wen , om geene sporen der keizerlijke familie achter te laten.
Aan den prins Wu san kuei werd een getrouw verhaal van al deze
buitengewone voorvallen gedaan. Hij meende zieh te zwak om den
rebel tegenstand te kunnen bieden, en kwam dus tot het ongelukkig
besluit om de Man tschuren te hulp te roepen, of met andere woor-
den, den lijger in den schapenstal te laten, om er den wolf uit te
jagen. Eer wij daarover spreken, zullen wij iets naders over den
Tartaarschen oorlog mededeelen.
De brief van den vorst der Man tschu , waarvan wij vroeger
melding maakten, werd door den hoogmoedigen stadhouder nooit be-
antwoord. Wel had hij zieh naar het hof begeven, maar daar scheen men
de vordering voor al te overdreven te houden, en het was inderdaad
eene brandschatting, die het hof toenmaals niet kon opbrengen. Daaren-
boven was het zoo beider als de dag, dat men met zulk eene groote
sorn , als de Man tschuren verlangden , een zeer groot leger op de been
brengen en den trots der barbaren zou kunnen vernederen. Maar bij
volslagen gemis van alle energie, wierf men geen leger aan, noch
bevredigde de Tartaren, en dus deed de vertoornde vorst plolseling
een inval in het Ghinesche rijk en nam eene menigte steden.
Men had vroeger eenige kanonnen, door Adam Schall gegoten,
naar de grenzen gebragt eh ze daar tot grooten schrik der Man tschuren
afgeschoten, die aanstonds allen wegliepen. Maar naderhand gewen-
den zij aan het gebulder en namen zelfs eenige stukken weg, die zij
toen zelven tegen den vijand gebruikten. Te Pe king koesterde men
niettemin de hoop dat alleen het gezigt dezer doodaanbrengende werk-
tuigen de Tartaren verjagen zou. Men werd in deze meening versterkt
toen het_ springen van een kanon, waarmede men de eerste proef
nam , een Europeaan en verscheiden Chinezen doodde. Daaruit maakte
men de gevolglrekking, dat het geschut, hetgeen voor vrienden
zoo gevaarlijk was, voor vijanden nog veel verderfelijker moest
zijn, en daarbij liet Tsong tsching het berusten. Wat men van het
toenmalig kabinet te denken heeft, laat zieh zeer moeijelijk op-
geven, zooveel is zeker | dat men noch op den Staat noch op het
volk acht sloeg.
De Man tschuren hadden inmiddels niet stil gezeten. In vereeni-
ging met de oostelijke Mongoolsche stammen, voerden zij de strengste
krijgstucht in ; het woeste leger verkreeg eene discipline ; het werd
in acht standaarden verdeeld, en ontving de strengste bevelen om