Toen Wan li zieh als een kind lang met zijne geschenken vermaakt
had , gelastte hij eindelijk het geregtshof om een berigt omtrent dezen
vreemdeling te geven. Het luidde als volgt:
«Wij hebben geene betrekking met het westen, waar men noch
onze weiten noch onze beginselen volgt. De beeldtenissen van den
Heer des hemels en eene maagd, die Li Ma teu (Ricci), ons heeft
aangeboden, zijn van geene waarde; de beenderen, die hij ten ge-
schenke geven wil, behooren, zoo als hij zegt, aan de onsterfe-
lijken (Feeen); maar hij bedenkt niet dat deze, wanneer zij ten
hemel gaan , ook hunne beenderen medenemen. Wij zijn dus tot het
besluit gekomen, dat men zieh met deze nieuwigheden niet moet
ophouden, en hem zoowel als zijne geschenken terugzenden.»
Ricci had reeds le veel invloed in de hoofdstad, dan dat hij zieh
door dit bevel het spoor bijster zou hebben laten maken. Zelfs een
der ministers, die voor het eerst van de onsterfelijkheid der ziel
hoorde spreken , deed belijdenis van het nieuwe geloof, nam de zen-
delingen in bescherming en gaf hun groote geschenken. Daar nu de
Jezuieten de bovenliand hadden en zieh in alles schikken, aan alles
hechten konden, wonnen zij er velen voor hun geloof, onder anderen
ook de doehter van den bovengenoemden minister, die bij de Katho-
lieken onder den naam van Candida zeer beroemd is. Zij bouwde
kerken, onderhield zieh met de priesters, was regtzinnig en welda-
dig, en versterkte den moed der kleine schare aanmerkelijk. Dus
werden er binnen körten lijd 90 kerken gesticht en bovendien nog
45 bedehuizen opgetrokken. Men stichtte broederschappen , aan de
maagd Maria gewijd, en onder al het schuim vond men eene ver-
eeniging, die wekelijks op vrijdag vergaderde, om over het lijden des
Heilands na te denken. De geleerden, die het pausdom huldigden,
hadden Ignatius tot hunnen patroon gekozen , wiens ordesregelen zij
gestreng in stand hielden. De onvermoeide Candida, eene vrouw
gelijk China er nooit weder eene aanschouwd heeft, was de ziel van
alles. Zij bekostigde het drukken der scholastieken, der levensbe-
schrijvingen van de martelaren en sprookjes, die de onvermoeide
Ricci in het Chineesch vertaalde. Zij doorkruiste zelve, in gezelschap
van haar zoon, de provincies, om nieuwe kerken op te rigten; zij
nam de vondelingen op , liet ze ten hären kosten opvoeden , en leerde
de blinden, die zieh in China met waarzeggen bezig hielden, de
grondtrekken van het pausdom , om het op alle straten en in alle
hoeken bekend te maken. Zij was eene vrouw van bijzondere schoon-
heid en daarbij van een mannelijk karakter, hoog geeerd door Wan l i ,
die haar een prächtig kleed ten geschenke gaf. Maar in plaals van dit
te gebruiken, vermaakte zij er een stuk van aan een altaar, het overige
geborduurde gedeelte verkocht z ij, om de opbrengst aan de armen
te geven.
Ricci, die met groote geeslvermogens was begaafd , ontving on-
telbare bezoeken van menschen uit alle standen met de grootste
beleefdheid en innemendheid, zoodat ieder als verrukt den vreemden
priester verliet. — Maar het aantal zijner bekeerlingen verwekte hem
ook veel benijders; men belasterde hem in het paleis als een zeer
gevaarlijk mensch; de heidensche priesters verlangden dat hij de
regering van den hemel aan zijn God zoude overlaten , terwijl zij
voldoende zorg wilden dragen voor de aardsche regering. Indien zijne
vijanden niet in ongenade vervallen waren, dan zou deze vurige
zendeling genoodzaakt geworden zijn om de hoofdstad le verlalen.
Maar men klaagde hen ten hove aan, en zijzelven werden gedwongen
om de gevangenis te betreden. Weldra wekte men echter bij den
zwakken Wan li het vermoeden op dat Cataneo, die juist te Macao
was, zieh tot keizer wilde opwerpen. Aanstonds werd de sluiting der
kolonie bevolen, en een generaal ontving den last om de vesting-
werken te bestormen. Deze held bleef lang besluiteloos; naderhand
zag men de dwaasheid van dit gerucht in en onthield zieh van alle
vijandelijke aanvallen.
Ricci had een huis Ae Pe king gekocht en daar eene kerk gebouwd,
die aan den heiligen Joseph was gewijd. Hier schreef hij zijne ver-
schillende boeken, die de bewondering der wereld opwekten. Na alles
voor het Romanismus opgeofferd en met ligehaam en ziel de heer-
schappij van den paus en zijne kerk verdedigd te hebben, stierf hij
(1610). Hij was een der grootste mannen, die ooit naar China gezon-
den zijn. De keizer zelf was over zijn dood getroffen, en de stad
Pe king betreurde den dood van een vreemdeling. De beschermheer
was nu ten grave gedaald, en de talrijke zendelingen zagen zieh door
een bevelschrift van het geregtshof voor de gebruiken en plegtigheden
spoedig uit hunne kerken verdreven en genoodzaakt om naar Canton
te vertrekken. Wanneer men bedenkt, hoeveel deze menschen hebben
uitgestaan, om de Chinezen een aantal gebeden bij den rozenkrans
te laten prevelen en hunne afgoden tegen beeiden van het westen te