Eenige jaren later verbonden zieh vier Kapucijner monniken op leven
en dood, om het kruis in het hemelsche Rijk te planten; zij begaven
zieh derhalve naar Fo kien. Maar eer zij deze provincie bereiken
konden, leden zij schipbreuk en kwamen in een ellendigen toesland
in China aan. Gaarne zouden zij er gebleven zijn , maar de manda-
rijnen plaatslen hen aan boord van eene jonk en zonden h en , onder
veel beleefdheidsbetuigingen, naar Manilla.
De paus, die altijd ijverig bezig is om alle landen der aarde aan zijne
geestelijke heerschappij te onderwerpen, zond ook een’ vicaris, ge-
uaamd Valigano, naar Japan, die zieh eenigen'tijd te Macao ophield.
Dit was een zeer ernstig man, vol ijver voor de kerk, diedewereld
aan het kruis wenschte te onderwerpen. Maar als hij van Macao den
blik sloeg op de dorre rotsen, die deze faetorij omringen, plagt hij
uit te roepen: «o rots, wanneer zult gij u openen?» Hij liet het
echter niet bij vrorne wenschen en herhaalde missen blijven, maar
ging terstond aan het werk, en zocht eenige bekwame mannen onder
zijn gezelschap voor de Chinesche zending uit. Zijne keus bepaalde
zieh tot een drietal, waarvan de een, Ricci, een Jezui'et, zieh duur-
zarnen roem heeft verworven. Deze mannen maakten het zieh ten
pligt, eerst de taal te leeren; toen zij daarin wel bedreven waren,
zond de senaat van Macao hen als gezanten naar Canton, om daar
het besluur te verzoeken, dat men de kolonie liare Privilegien niet
zou ontnemen. Zij gedroegen zieh, zoo als de Jezuieten gewoonüjk
doen, zeer voorzigtig; onder anderen gaven zij den gouverneur een
prisma en een slingeruurwerk ten geschenke. Daar zij zeer schrander
waren, vergunde de stadhouder hen te Canton te blijven. Naderhand
trokken zij verder naar het binnenland lerug, en terwijl een hunner
in de nabijheid van Canton de mis las voor de Portugezen, verkleedde
Ricci en zijn medgezel zieh als priesters van Boeddha. Kort daarna stierf
hun beschermer , en men verzocht hen dal zij, even als de heidensche
Bonzen, hunne missen lezen en een offer voor de dooden verrigten
zouden. Aan dit verlangen konden zij natuurlijk niet voldoen, en zij
ontvingen bevel om China aanslonds te verlaten. Ricci, die nu de
leiding van alles overnam, was de man niet om zieh door kleine
hindernissen te laten afschrikken. Hij had zeer goed geleerd hoe men
met de mandarijnen rnoest orngaan; in plaats van dus aan hunne be-
velen te gehoorzamen, trok hij het deftig gewaad van een geleerden
doctor aan en begaf zieh naar de naastbij gelegen provincie Kiang si.
Na menige gevaren en het verTjdelen van vele zijner plannen, zege-
vierde hij door list en geschenken en door zijne groote talenten,
zoodat hij eindelijk te Nan king aankwam. Reeds hadden andere Jezuieten
en monniken van verschillende orden zijne plaats in het zuiden
vervangen. In die tweede hoofdstad des rijks wist hij zieh weldra bij den
stadhouder. in te dringen, toonde de groote gebreken in de Chinesche
sterrekunde aan, verwierf zieh een groot vertrouwen door zijne
uitgebreide kuudigheden, en overreedde zijn beschermer, om een
ernstigen brief aan het hof te zenden, waarin de uitstekende kennis
van den vreemdeling in de sterrekunde geroemd werd. Ricci trachtte
in de eerste plaats de hoofdstad te bezoeken; want daar hoople hij in-
druk op den keizer te maken. In gezelschap van een mandarijn, die
hem zeer genegen was, ging hij met zekeren Cataneo naar Pe king.
Maar men wilde hem daar niet laten blijven, en hij moest onverrigter
zake vertrekken.
De paus, die van dezen buitengewonen man gehoord had, liet terstond
nieuwe zendelingen naar China uitgaan, en zond zulke rijke geschenken
derwaarts, dat Ricci zieh gaarne belaslte met de taak om naar
Wan li te gaan en hem schatting te brengen. Naauwelijks was hij
te Pe king aangekomen, of een der kamerlingen bezocht hem; daar
al de geschenken hem zeer behaagden, wilde hij ze wegnemen en
voor zichzelven houden. Hier deed Ricci buitengewone inspanningen
om met den keizer bekend te worden; hij gaf hem fraaije uurwerken
en andere koslbaarheden len geschenke, onder anderen ook landkaar-
ten , en daarenboven eene afbeelding van den Verlosser en de maagd
Maria, benevens een kistje met relikwien. Wan li wist eerst niet,
wat hij met deze zonderlinge dingen doen moest. Voor het uurwerk
bouwde hij een’ toren; op de wereldkaart tuurde hij met zijne geleerden
, en toen hij China niet zag afgebeeld in het midden van alle
landen, door vier zeeen omringd, twijfelde hij zeer aan de juistheid
der geographische kennis van dezen man. Hij werd nog versterkt in
zijn wantrouwen, toen hij Amerika op het andere halfrond ontdekle.
De ouden hadden nooil van dat gedeelte der aarde gesproken; dus
moest zijn bestaan louler een verdichtsei der vreemdelingen zijn, die
dit den wijzen Chinezen op de mouw wilden spellen. Maar waarom zou
men zieh over de afgelegen landen dezer vreemdelingen bekommereu
en over hunne gesteldheid.twisten, het is immers voor het hemelsche
Rijk onverschillig of deze streken waarlijk voorhanden zijn al dan niet.