in zijn onderwijs altijd herhaald. Hij wekte de vorsten op, om een braaf
leven te leiden, terwijl hij hun de verzekering gaf, dat het geheele volk
zieh dan terstond verbeteren zou. Deze hoop werd nooit verwezenlijkt,
en hoewel hij zijn stelsel met groote opregtheid aanprees, stelde het
aangeboren bederf van het menschelijk hart, dat hij nimmer kende,
hem onoverkomelijke hinderpalen in den weg.
De prins van Tsi was zijn eerste heer. Deze hoorde met groote oplet-
tendheid naar hem, en betaalde den, geleerden minister eene behoor-
lijke som; want Kong fu tse was volstrekt niet onbaatzuchtig. De invloed
van het magtige voorbeeld des meesters zelven bleef intusschen zonder
gevolg, en toen de vorst niet wilde ophouden met brassen, de ministers
niet met hunne onderdrukkingen, trok Kong fu tse het land uit. Zijn
roem was thans. reeds gevestigd, en nadat hij de lagen der grooten in
de naburige staten ontkomen was, keerde hij weder naar zijne geboorte-
plaats, waar de vorst van Lu hem, uit achting, paarden en een rijtuig
ten geschenke gaf. Hiermede spoedde hij naar de hoofdstad van den
regerenden koning Ling, waar hij zieh bekend maakte met de gebruiken
van het hof en de plegtigheid, die ter eere der voorvaderen plaats
vond. Hij bezocht ook den wijsgeer Lao tse, den stichter der rationalistische
philosophie, van wien later meer. Deze berispte de eerzuchtige
pogingen van Kong fu tse, want hij zocht altijd posten te verkrijgen, en
wees hem van het verledene op het tegenwoordige; want het is de pligt
van den wijze om het tegenwoordige volmaakter te doen zijn dan het
verledene. De raad, dien Lao tse gaf, kon den wijsgeer, die alles naar
zijne praktische denkwijze beoordeelde, niet behagen; want waar zou
zijn invloed gebleven zijn, indien hij zieh niet op de ouden als zijne
borgen had kunnen beroepen; waar zijn gewin, als hij zieh niet langer
met de politiek had bemoeid. Zijne ee.nige opmerking was, dat Lao tse
niet geleek op een draak — met andere woorden, dat hij een alledaagsch
mensch was, van wien men niets kon leeren.
Nadat hij zieh ten hove met veel kennis verrijkt had, begaf hij zieh
weder naar zijn geboorteland, waar hij gelijk vroeger zijne leerlingen
onderwees, en steeds grooter aanzien verwierf. Dit bewoog ook den
jongen vorst van Ly, om hem tot minister te beroepen en de geheele
regering aan hem over te laten. Kong fu tse onderscheidde zieh door
gestrengheid, en deed zeer veel, om de openbare geldmiddelen in orde
te houden. Een edelman, die vele misdaden bedreven had, werd ter dood
veroordeeld, en dit schrikte de boosdoeners veel meer af, dan de deugden
van den staalsman hen aanmoedigden, die niets vermogten toi hunne ver-
betering. Kong fu tse dacht thans het hoogste doel van al zijn slrevcn
bereikt te hebben; maar dit geluk viel hem nooit te beurt. Men verhaalt,
dat de vorst van Tsu, die zeer wangunstig was op den bloei van den Staat
Lu, een aantal schoone meisjes en kostbaarheden aan den jongen prms
ten geschenke gaf. De eerste behaagden den jongeling veel meer dan de
lessen van den wijze, en daarom ontsloeg hij hem uit zijne dienst.
Zonderling dat Tsu, die den voortreffelijken man reeds vroeger had
leeren kennen, hem niet uitnoodigde. De wijsgeer vertoefde nu op
vijftigjarigen leeftijd in het land van Wei, waar hij, terwijl zijne aan-
hangers hem als een hooger wezen vereerden, ook vele vervolgingen en
zelfs levensgevaar moest verduren. Hij troostte zieh echter met de over-
tuiging, dat de hemel hem met verhevene deugden toegerust, en tot ge-
wigtige oogmerken bestemd had. Toen de zwaktedes ouderdoms naderde,
had hij het ongeluk van zijne vrouw te verliezen, welk sterfgeval zijn
zoon naar zijn gevoelen te lang betreurde. Deze overleed ook spoedig
daarna, en nu bleef alleen nog zijn kleinzoon Tse sse overig, die zijne
leer voorlplantte en den Tschong jong heeft verzameld eh uitgegeven.
Zelfs als grijsaard kon hij nog geen afstand doen van de Staatkunde, en
als een zijner laatste plannen noemt men de onttrooning van den toen-
maals regerenden herlog van Tsi, die zieh op onregtmatige wijze meester
had gemaakt van de regering. Zijn opperheer scheen evenwel van die
moeijelijke onderneming geen gelukkigen uitslag te verwachten.
Verzadigd van het leven, nadat hij meer dan eene halye eeuw zijne leer
verbreid en de hoven bezocht en overal om ambten gevraagd had, naderde
Kong fu tse den dood. Hij riep uit: de hooge berg is gevallen, de balk
is gebroken, de verständige verwelkt. Een droom, dien hij aan zijne
leerlingen mededeelde, slrekte hem tot een voorteeken van zijn dood, en
spoedig daarna (479) daalde hij ten grave. De prins van Lu vereerde hem
met den titel van vader; nog binnen twee eeuwen werd hij in de onder-
wereld tot den vorstenstand verheven; lang naderhand verkreeg hij den
naam van den eersten wijze, en het regerende geslacht der Ming gaf
hem den eernaam van den ouden leeraar. Reeds te voren had hij den
naam van koninklijk onderwijzer verkregen, en zijne beeldtenis wordt
altijd met eene kroon op het hoofd, in keizerlijke staatsiekleeding voor-
gesteld. Zijne geheele familie werd in den adelstand verheven; haar
hoofd heeft op bepaalde lijden eene bijeenkomst met de keizers, wanneer
de voornaamste lessen van den wijze weder ter sprake'gebragt worden.