A
fjd. 17.
Tftl.iù:
W§ HE/
ä.40.
bona ini -
cium via:
Domini.
164
caftitas: via gratia per quam Dominus. gratis dfignantcr
vcniatjcui Propheta cantat,D£«£ meus impollutaviaeius: Jm-
polliuaeaftitasvirginisqtiavenitinvteruih illius:impoilata
necelTe eft fit caftitas hominis, quiaveniat in animam
illius. Foelix confcientia,cui conuenit voxilla, Deuspracin-
xit me. virtute continents, &pofuit immaculatam viam meant.
Veruntamen ne decattitatehne virtndtns^js^lorieris,
quad iara viam immaculatam'Domino paraueris : icito
quia nihilorainus neeelfe eft»vt via hscetiam re d a fit plana
fit, vtetiam tenebrofayellubricanonfit. Namviaim-
piotum tenebra &lubricum & angélus Domini perfequenseos. Et
viaimpiorumtenebrolancfciuntvblcorruunt. Putatnus
ne fratres in aliquo noftruminueniaturadhucprauuma-
liquid involttntatibus, alperum in moribus, tenebtofiim
per ignorantiam fenfus, lubricum perincdnftantiama-
<Shis ? Quomodo autem fcripturam de via paran da impie-*
, bitntis: nifi ficut Icriptum eHfaciamus vtftntppaua in directa,
j c'rafter a in vias planas ?Primo itaque ri^ceflfe'eft,Vt fi qua eft
in nobis praua Sc d jftottà voluntas,corrigatuf: Sc ad regu-
• lam diuinae voluntatis dirigatur. Àlitçt videbimur d i ce re,
Ezech. 18. ficuc impij dicunt, EioneftrettaviaDominfSed ftatim refel-
lit no s irr efragab ilis veritas,& increpat terribilis feueritas.
Nuiiquid non via rnea reftafunt, & non tnagis via vejlra praua
Voluntas \jynt j Qui igitur viam Domino parace feftinas, primo o-
mnium bona fit voluntas: quoniam in maleuolam animam
nonintroibitfapientia. Cum âutem hoc modo pofuerispra-
j uain dire£ta,fcito quia non minus necefle eft vt alpera fint
in vias planas, v t fcilicet om.nem. morum complanes a-
fperitacem, & in quandam vitx locialis fternas squab ta-
tem, ne mitis Sc luauis ille viator offenfusafperitatevis
re filial. Quidni refiliret ille mitis Sc humilis corde, qui
nonnifi fuper manluetum requiefeit&humilem: cum et-
iam humanus omnis fenfus réfugiât Sc horreat hominem
iracundum & inrradabilem î Sed & fieatenus profeçifti
in via Domini, vt&propofitumredu\iclinis, &;difciplinammanfuetudinisafiecutus
fis, profeçifti quidem, fed
non perfecifti: nifi lucerna fit pedibus tuis verbum Deiy&
lumen lèmitis tuis. In viaenim quaambulabam,^it,abfconde-
rtint laqiieiini mihi. Et filât v is qu s videntur ho minibus re-
, dte, nouiffimum autemearumducitin profundiim infer- | . . .
Prouerb.^ ni. Via enim impiorum tenebroft, vt Salomon ait:nefciuntvbi ! Domini. Siinitiüm fapientiæ, nimirum&visbons. Ipfe
conuunt. Hoc & Dominus ait,guiambulat in tenebrisjiefcit j nempe timor Domini,ipfe eft qui ftatim illud fapiens con-
quovadat. At vero mandatumlucerna eft, Sc lex lux,&via | filiumgenerat in corde viri:vtdicere polfit, Cogitaui vias
vitanncrepatiodifciplioae. Qui enim increpationesrelin- j meas, & conuertipedesmeos in teftimonia tua. Ipfe confeffio-
quir.errat. Si igiturTapis in via qua nunquam ambulafti, j nem perfuadet: quam Pfalraiftainitium boni operis elfe
Pfal.141.
C
non potes,cadens,furgens, viarn ambulafclamens tarnen '
lèmper ei,quem fequi & confequi defidçrat. Verftcegreftus
meos,infemitis tuisyvtnonmoueanturveftigUfnca. Etfiviaini-
quitatisin me eft, vtefthumanafragilitas : deduc me in
via sterna; quatenus per te qui es via Sc veritas,perueniam
ad te qui es veritas Sc vita sterna, tibi gloria per sterna fs -
culafsculorum.Amen.
SermodeeodemV.
PArate viam Domino. Via Domini fratres quam pataré
iubemur,ambulando paratur,parando ambulatur.Et
Efi*. 4 0 .
licetmultumprofeceritis in ea, lèmper tarnen yobis rc-
ftat paranda; vt de hisi.nqusperueniftis, tendatisScex-
tendatis yos in vlteriora: quatenus per fingulos profeäüs,
Dominus cuiusaduentiii via paratur, quafinouus, aefei-
pfo femper maioroccurrat. Ideo beneiuftus orat, Legem
ponemihi Domine viam iuflificationtim tuarum, & exquiram
eam femper. Ideo for fi tan via sterna ditfta eft; quia licet pro-
uidentia femitam cuiufque inueftigauerit, terminum que
cpnftituerit quoulque proficiat, terminum tarnen qon
habet, illius in quam proficitisbonitatis natura. Itaque
fapiens im piger que yitiator, cum confiimmatus fuerit
tune incipiet: ira fcilicet obliiiifcens q u s retro film > vt
quotidie dicat fibi, Nunc ccepi. Exultât vtgygas quern nil
terreatadcurrendam viam mandatorum Dei, Idithum-
que fadtus, pigrosqui in via refident, facile tran filit in im-
petucurfusfui. Et licet nouiffimidieihoravenerit; con-
fummatusin breui expier tempora multa: vt repente d& (
nouiflimo primus, inter primos coronam accipiat. Sea
nos qui de ptofeâu v i s huius loquimur, vtinam vel ini-
tium eius apprehenderimùs. Meo namque fenfu atque
iudicio nonparumin eaproficit qui coepit, fi tarnen vere
cccpit,fiviamciuitatishabitaculiinucnit.0«4Wp4«£i/i<«f,
ait veritas, qui intfenitfnt earn : quam multi funt qui in foli-
çitu4ine errant. Prorfus omnesfolitàri},ideft,omnesfu-
perbi: quifefolosrep.utant. Nulluseorumadhucdicere
poreft, Nunc coepi,hsc mutatio dexteræ excelfi. Non è-
nim eft illis commutatio, vt definânt elle quod erant:
quia non timuetunt Deum, cum initium fapientia fit timor
Iuftus
lèmper ad
pcrfcAio-
fefe ex-
tendit.
Profîcit
non parum
Do-
mini» qui
ccepic.
Matth. 7.
PJàLiiZ.
non ipfé tibidodfcorautduâoreris; fed aurem magiftris
inclinabis, Sdncrepationibus eorum acquiefees &.confi-
lijs, Sc operam fciéntis Sc ledkioni dabis, ne (exo poenitens
♦ dicas : Curdeteftatusfum difciplinam,&increpationibus non air
quteuit cor meant nec audiuivocem docentium me, & magifiris
nonincünaui aurem meamiPenefuiin omnim#lo,in medio Eccle-
fia&Sjnagoga. Quod cnimlcientialegisliberetàlaqueis,
pfaL z8. audi confitentem Dauid, Pofueruntpeccatares laqueum mihi,
fed de mandata tuisnonerraui. Quomodoid pptùifti? Quia
hsreditate acquifiiii teftimonia tua, Sç in via teftimonîo-
) rum tuorum deledtatus fum,ficuc in omnibus diuitijs-.Me
expedtauerunt peccatores,vt perderent me; led per hoc e-
1 1 / uafi, quia teftimonia tuaintellexi. LexDei,inqakfmcordè
iufii : & per hoc non fupplantabunturgrejfus eius. Hinc&filius
eius Salomon ait; Simulatororedecipitamicum fuum,iufii autem
liberabuntur feuntià. Sed vtinam hsc via quàfalutem
vel Saluatorem fufeipere debemus,jiçut iamnonèftte-
riebfofa per ignorantiam verî; fie née lubrica fit per itt-
ates conftantiam operis. Sed ficut Balaam cadens apertos ha-
& feiente* bebatoculos; fic&nos,&videmusapertisoculisperfci*
peccamus. eptjaïnjg j cadimus per negligentiam»Volentes Sc feientes
peeçamus, Sc libentes lubricamus : nec tam lubricum v is
caufari pofiumus, quam propofitum mentis, id eft pedem
cui innitimur. Quis enim non ambulat in lubrico, dum
in mundojdum in corpore vîuit luteoî Non igitur tam via
quam pes in culpa eft,qui in via Dei minus firmus eft. Sed
*4: n un quid qui cadit non adijçiet,vt refurgat î Septieseadit iti-
fius indie,&feptiesrefurgit. Dominus enimerigttelifis, Dominus
dirïgit iufios. Nam fi dicebam motus eft pes meus, mileri-
cordia tua Domine adiuuabat me. Quando igitur aliter
docet. Incipite,inquit,Dowi«o in confèfiïone, Ipfe adpoeni-
tentiam fuperbum inclinât, vt voCem clam antis in deler-
to , viamque parad iubentis, & vnde incipiendum fito-
ftendentis audiat. Poenitentiamagiteappropinquauit e-
nimregnumcoelorum.HuicfententiaconfonatSalomo-
nis : qui manifefta.diftihitione rudes inftruit dicens : Ini-
tium viabona facereiufia.Qmd eft enim iufta facere,nifi pet- ■
nitentiam agere; nifi de nobis ipfis quodDeodebemus
exigçre, & quod rapuimus exoluere ? Hsceft: iuftitia q u s ■
ante Dominum ambulat,viamque ei placitam patat,ficut
lcriptum eft, îtifiitia ante eum ambulabit &ponetin viagrejfus pfai
flips. Sicut enim loan nés Ielum, fie poenirentia gratiam h
prscedit : illàm fcilicet gratiam, qua poft fatisfadtionem Poeniceu-
reconciliati fufeipimur in ofeulo pacis. In hac liquident tia gra-
poenitentis via grato atque lylari ocçnrfu obuiànt fibi, tia® Prr'
lelèque ofculantur iuftitia &pax, iuftitia fcilicet hominis wy'g.
fepunientis,&paxDeiignolcentis, lætumqueaciucun-
dum celebrant in ofeulo landto foedus reconciliationis.
Denique ne parui sftimetut meriti hsG iuftitia hominis
de femetipfo facien tis indicium & iuftitiam ,ne ve oratiun-
culs & votapigrorum fe laboribus pcenitentium compa-
rarepræfumanr, quiddeipfa Salomon fentiàt , audiant.
lnitiu w.inquit, Vu bonafaçere iufta: accepta autem Deo ma-
uis quam immolare hoftias. Si ergo videtis hominem
hiiic .poenitentis profeflum regularibus ac fandtislabori-
bus quorum debitor eft fingülares oratiunculas prsfe-
rentem ; ingère ei banc lâpientisfententiara , Initium via Prou.16.
bonafaçere iufta, accepta autem magis Deo quam immolare hoftias.
Similiter fi videtis hominemaduerftus quemfrater
fuus aliquid habèt, munus feu laudum lèu facramëntq-
T.fa. 40-
Sculcicia
comraen-
, dabilis.
î, Car. f,
c
Prou. 4. ^
Cauceam-
bulandam]
inria Domini.
rum ad àltare ofterentem : répété einihilominus eundem
ferraonem, lnitiumviabonafacereiufta,vtftMtii:cconci\ie-
ris: accepta autem Deo magts quam immolare hoftias. N am &il-
lo etiara Ipedtat hsc lèntentia, vc darurus cleemolynam,
prius fi quem defraudauic,vel fimplum reftituat. Sic & tu
i quoque volunraria oris tui beneplacita nullatenus Deo
1 elle credideris, ilia fcilicet q u s in Plàlmis, vel in orationi-
1 bus lècrétis ei obtuleris: fi proptereaCanonemPfalmo--
rum ex régula conftitutum negligentius exoluer is .No n ne
firedte offeras, Sc non re âe diuidas peccafti f Rectos, in-
quit yfacitefemitaseius vosquiparatis viam Domini. O Domine
tu p^raftidiredtiones nobis, fi modo nos redteam-
bulemus in illis. Tu legem pofiiiftinobi$ viam îuftifica-
tionum tuarum , per ilium fcilicet quem huiüs fandtee in-
ftitutionis lcgislatorem dedifti. H sc viainquiens, ambulate
in ea,nequead dexteram,neque ad finiftram.Hsc via
planeficut Propheta promilerat, viadireftanobisjta vtftulti
non errent per eam. luniorfui,etenimfenui: &nonvidifibeneme-
miniftultum en an temper viam, cum vix aliqüem fapîentem
vidcrim qui redtitudinem eius tenere potuerit. V s qui fa-
pientes eftis in oculis veftris, & coram vobifmeripfis prudentes
; quos làpientia veftra deuios abducit i via falutis,
nec finit ftultitiam fequi Saluatotis. Non ignorabatille
ftul tus propter Chriftum, quid hscfapientiaterrena, âni-
malis,diabolicamalifaciar,qui dicebat, Si quisfapiens effe
videtur in hoc faculo ftultus fiat vtfit fapiens apud Deum. Qp tabi-
lis ftultitia qu s diüino iudicio reputatur fapientia, qu s
hominem nonfiniterrare de via. H sc ftultitia,nifi fallor, j
eft ilia de fiirftun fapientia, pudica, pacifica,modefta,fua-
dibilis, bonis conlenticns: d quibus omnibus quam procul
abh orreat lapiens in oculis fuis, vtinam nunquàm ex-
perientia ipfa probaftèt in oculis noftris.. Sed fi contriftat
nos arrogantia, lèu peruicacia huiufmodi lapientium,
confolatur abundantius noftrorum pax atque modeftia
ftultprum, qui quanto minusfibi creaunt, tantoluadibi-
'lioresbonisconïèntiunt.Talesitàqueftultinoncrrantfa-
çile de via Dei : lèd iuxta verbum Prophets femper audi-
unt vocem poft tergum m onentis. Hac via,ambulate in ea,
netfeaddexteram, ne^adftniftram, ne fcilicet per feruorem
excedenres moduin, aut per teporem (ubliftentes citra,
modum, legem prsfctiptam Viamque delèratis regjam.
Spiritus eft ad dexteram, caro eft ad finiftram : Sc h sc fibi
colluâantiaièmper fibi aduerlântur, vt non quxcunque
vult,fiueifta, fiueillafaciamus; nefiplusiuftolèquimur
impetum lpiritus,déclinemus ad dexteram, aut fi plusiu-
fto carniindulgemus, deuièmusad finiftram. H ancdeni-
que viam iuftificationum Domini,Viam verkatis quam è-
legiftis, quanta laude prædicet Elàias, dele6bat mccüm
charitate veftrarecordari.. Eterit, inquit, i^i,ideft,in anti-
quiscubilibusdraconum in terra vtique delèrra& inuia,
femita &via, ficut hodiecernere eft,quia in fetis & in cul ris
hominibus qui fine legeviuebant, in ipfis iniienitütordo
vitæ,&difciplina. Et hac via, inquit ,jan£ta vocajiitur, quia
nimirum fan&ificatiqeft peccatorum,perditorumque fa-
lus. Quantavero virtute acreuerentialanâritatis prsmi-
neat,indeptobat Propheta, quia»*» trahfibittinqaït^oüu-
tuspeream. O miEfaia ,ibunt igitur qui poilu ti funt pera-
liam viam? Imo potius bue omnes hue veniant,hac incedant
: immundis enim prscipue Chriftus banc viam ftra-
uit, qui venit qusrere & faluum facerequodperieratin
v jjs fæculi. Quid igitur? T ranfibit p oil u tus perviamfan-
dam; Abfit* Veniatquantumlibetpollutus ad eam: non
tamen tranfibitpollutus per eam, quia cum ttanfierit,iain
pollutus non Cric. Admittit quidem via fabula poilu turn,
lèd ftatim abluitadmifium,quia diluit orane commiflum
tanquam vere baptifmus alter pcenitentium. Hic plane
hic baptizat non Ioannes,(ed Ielùs baptifmo poenitentis,
hic patet fons domus Dauid in ablutionem peccatoris Sc
menftruatæ. Propterea namque via hscpollutum admit-
tit,lèd pollutum non tranfmittit,qüia viaarâa eft,&qu ali
foramen illud anguftum eft quo ferpens in nouandus eu m
exuuijs fus ve tuftat is venire poteft, lèd eum ipfis tranfi re
non poteft, fed nouumfiiaquenuditace melius veftitum
tranfitus anguftia traijcit, ex tricans omnem quem attule-
rat fqualorem vetuftatis. Bene ergo prudentiam ferpentis1
. ^ ■ 1 1 1 . ... _ . - * t f \
îmitan rogamur: qui nec aliter irtnoüàri pofiumus,niii pef
anguftum coarrem,ur. Sane quod illius antiquiferpen tis
inlidiaseuadamus.fi per hancarélam viam huiiis nouilèr-
pentis exemplum fequaraur : Ëfaiaspromittit, qui de ea-
demviafubdit; Non erit-ibi leo &mala beftianonafeendetper
earn,nec muemetur ibi. Se cuti ergo fimus,fi de via non eXor-
bitamus. Poteft leo ille qui circuit quxrens quem deuoret,
iuxtaiterfcandalaponere,laqucosablcondere,viacores
rugitu terrere/ed perfiftentes in via Isdere non poteft,
qui p pe çui via ipfa terror Sc fu pplicium eft : Fortitudo nempe
fimplicisvia Domini, &pauor bis qui operantur malum. Si ergo
m via es, hoefolum time ne deuies, ne Dominum offen-
das qui te per viam ducit, vt dimittat te vagum in viacor-
dis tui, prster eum ne timeasalienüm. Quod fi nimis ar-
<Sta m viam caularis,profpice finem,quo te via ducit. Si e*
him omnis confiimmationis videtis finem, continuo dices
latum mandatum tuutn nimis. S i minus videre potes,cre-
de videnti Elais quioculus tui corporiseft.Ipfe vtcunque
videbar,cum id quodfequitur dicebat. Etambulabuttt banc
vtam qui Itberatifiierint&redempti d Domino,& venient in Sion
cum laude, & latitiafempiternafupercapitaeorum. Gaudium
quoque Sc lstitiam obeinebune, fugiet dolor & gemitus.
Qui lads hune finem cogitât, puto quia non folum viam
ddatat fibi, fed etiampennas, vtiam non ambuletfed volet,
aflumit fibi. Semper ergo fratres cogitate finem prs-
miorum,& cum pmni facilitate & alacritate curretis viam
mandatorum.P er ipfam vos deducat &perducatipfe,qui
eft via currentium,& brauium peruenieritiumGhriftus Ic-
fus, cui honor&gloriaperomniaIsculalsculorum. A-
men.
Sermo de Natiuitate Domini*
I ) Ver natus eft nobis. Puerdntiquus durum. Puer,forma cor-
A poris & scare r antiquus dierum, iwcomprchenfibili
Verbi sternitate. Quanquam & in ipfa fua dierum anti-
quitate, & fi puer non fit, nouus tamen femper fit, imo
non tam nouus fit, quam ipfa nouitas, in fe femper ma-
nens, &innouans omnia, 4 quo qusqueces proue reccdit
mueteratur,proutreacceditrenouatur. Etnoub quodam
modo» ynde antiquus inde nouus : quoniam quidems-
ternita? îpfius, fine initio nafeendi , fine defeduvetera-
icenduiplaeft&antiquanouitas, Sc nouaanciquitàsipfi-
us. Alia tamen eft nouitas huius temporalis natmitatis,
qua puer natus eft nobisinnouandis : qui ab sterno Deus
natus eft Angelis bcatifiçalndis. Ilia quidem natiuitas am-
pliorisgloriæ:ledifta profufioris mifericordis. Iftafiquidem
propter me, qui mifericordia indigebam, quoniam
mileria circundatus eranv, & mileria quam expiare non
poteram. OftendenobtsDomine mifericordiamtuam, qui non-
dum idonei fumus videre gloriamtuam , appareatbeni-
gnitas&humanirasSaluatotisnoftri Dei, vtperhanedi-
gni efficiamur&idonei,quibus appareat maieftas &diui-
nitas creatoris noftri Dei. Gftende nobis Domine mileri-
cordiamcuam,noftrain lutam miferia, & nouo miferendi
genere de ipla mileria milèrorum operantem remedia. Ad
hocliquidcin ars mifericordis beatitudinçm Dei Scmife-
riam hominis in vnitatem mediatoris temperauit, vc opérante
facramento vnitatis per virtutem refurredionis,
beaçitudo milèriani abforbeat, moitemqj vita deg|utiat,
& torus homo glorifieandusin diuins çonfortium haturê
trànfeat. yfque adeb autem vniuerlas infirmitates càrnis
quibus ob culpam humana fubiacet natura, abfque culpa
videlicetdignatio fufeepit diuina, vt nec infan tis recula-*
rf t.*n^ r*as,nec^*a<lu^m communis habet conditio, for-
titi vellet exordia: excepto fane quod per Spiritum fan d û
immaculatus nafeens de immaculata,vicia noftrs originis
cmendabat ^arque lècundæ natiuitatis no bis faCramentà
dedicabat.Itaq jparuulusnatus eft nobis,&Deusmaiefta-
tisexinaniensicmetipfiim,honfolumterrenômortaliüm
corpori, fed etiam infirms acpufillsinfantiuînfe feonfi-
gurauit staci.O beata infantia,cuius infirmurti SC ftultuni
fortius Sc fapientius eft omnibus hominibus , quia nimirû
Dei yirtus & Dei fapientia fua in noftris diuina operattir
humanis. Huius fiquideminfantisinfirmitas,prinapem
munditriumphat^fortéafhiarumligahcrudelë cyrannum
______capti-
. I
Serpeiitis
prudentia
unitanda.
Efa.)$.
Efa.9.
Chrifti iu-
famis ii
firmicaj
mundi ty-
rannum
ideaicic.