D. K ^clredi Sermones
hominibus,fecundus vt fölius Dei placeat obtutibus. Pri-!
mas igitur Moab vlulatad fecundum, quando ob fuper-
biævitiumin turpiaquæque de mer fus, fuum illi [i] curn
dolore confiteturerrorem. Vlalatfecundusad primum,
quändo eius plangens ruinant fuiseum gemirious, mo-
nirifque prouocac ad poenitemiam. Ica vriiuérfùsvlulat
Moab,bonus & malus,humiîis&fuperbus, conuerfus&
auerlus. ,
Igirur fratres, non ftatim eft eiuslaudandaconuerla-
tio>cuiusignoraturintcntio, (yiiafioculustuusmquamfüe-
rit jo tum reliquum corpus tenebrofum erit. Quocircâ Prop'hé-
ta fandus, eorum compefcic lætitiam, qui parum difcre-
te arrogantes quoique magnificant, omnia,quæ de fe ipfi
iaditant, vera elle credentes j iubens eis, qui fâniorë iudi-
cioiftadijudicant, vteis. quanta malafiintarrogantibus
ventura,denuncient, H»(i»quiens)^«i Utanturfuper mu-
ros co ft i Uteris,loquminïplaçaseius. Murum codi lateris, fu-
perborum 6c arrogantium interioris hominis ftatura ap-
pellac, qui non exquadratislapidibus,ideftverisvirtuti-
bus compadus, ftabilefundamcntum.fortitur,fedexluto
fordidæihtentionis,fiilfisfimulatifquevirturibus,cupiditatîs
igné duratus, præfett quidem fpeciem pietatis, fed
virtutcm eius ignorât. Lucum eft aurum,lutum eft argentum,
Lutum eftcuiuslibetvoluptatisexpletio, lutumde
homine hominis xftimatio : lutea proinde omnis, quæ
circa hæcverfaturcogitatio, lutea omnis,quæadhæcten-
dit intentid. Formattamendehisomnibusarroganscq-
gitationes in corde, coaceruat honorum, voluptatum,di-
uitiarum imagines > quibus cum fe voluntas intentioque
tradiderit, omnia opera fua facit, vt videatur ab hominiper
vniuerfum orbëm germinat virgines, & corda fidelium
defiderio pcrfeéfciohis inebriat.
’ Itaque fuper p us quis vel arrôgans, ad vineam fcriptu-
rarumaccedens, 8cindediuerfarumfententiarum tranf-
ferens plantas,in agro fui collocàt cordis, & multis medi-
tationibus colens, vineam fibi créât inflatilis cuiufdam
fcientiæ, ex qua vinum fibiexprimens, quxritcuiproférât
fpiritum fuum, & oftendat iàpientiàm fuam. Vnde
non im merito vinea haec, vinea dicitur Sabama, id eft ex-
tollensaltitudincm.Quicquid enim altumfapit,qui eiuf-
modi eft, non quiefcit fpiritus eius, donee efferaturin pu-
blicumj ita vt modo quo dam loquendi, & typo nutibul-
que oculorum proclamare videatur. Bn venter mens quafi
muftum abffcjpiractilo, quod lagunculas nouas dirumpit. Sed
vinea haec deferitur, quando fuperbus frudu, quern de
fiiafperabatfeientia, deftitucus, & opera faftidit, &ftu-
dium negligir, 8C ita totaeius dodrinamarceflic. Sequi-
tur y Domini Gentium exciderunt flagella eius. Principes Gentium
aduerfarias legimus fortitudines, vnde inDaniele
PrincipemregniPerfarum, Principem etiam regni Græcqrum.
"Sicutigitur fpiritus illi nequam Gentibusillis,ob
quaedam forte vitia, in quibus eas fuis fuggeftionibus raa-
culari maxime deledantur,earum dominos vel principes
elfe feribuntur: ita forte etiam alij fpiritus aliarum gentium
, antequarrfDomini Saluatoris fidem fufciperenc,
verbigratia Graecorum, Gallorum,Germanorum fe Dominos,
ac principesgloriabantur. Huiufmodi Gentium
principes vel Domini,,exciderunt flagella vines Sabama,
ramos videlicet ex quibus botriprocedunt, quando ne-
quam fpiritus meditationes, quibus ex vinea feientia! feri-
Iobjihy.
F
Dan. 19.10
lja,i6 8.
bus,-ipfafquevirtutumfimilitudines, quibusnitituradi- j pturaram, vinum dodrinæarrogans quislibetexprime-
pifei quod op tâ t,ita defideriorum igne decoquit 6c ob- re confueuit,falce fuggeftionum,immundarumque cogi-
durat, vt dura fnnul & afpera, ob pefflmi huius finis con-1 tacionum,ab animo iuperbi,entis excludit. Quia Yéro bo-
fiderationem, fibi videantui cftefacillima. Fiunt tales ad i nisatfeélionibus vel cogitationibus, peffimis quibufque
vigiliascsterispromptioresi àd opera manuumparatio-1 fuccedentibus, aliquando etiam fides ipfà turbatur, in
:res, vultu cunâis feueriores, gtauiores in verbis, in'ieiu- quibus omnium virtutum forcitudo confiftit, reófcefub-
nijs feruendores. Indignantur infirmis, fimplicibus de- J iun^itiiï^Vfqueadlaferperuenerunt.lâCerenïm foTtituàoco-
trahunt,tam magna fortiaque loquuntur, vthis, qui mi- ' rum interpretatur. Cum énim nequam fpiritus animam
nusfuntinhisexercitati, omnibus eos æftimentfanélio- j pofTederit captiuatam, primumomnesvirtutesexcludit,
res. Hifuntquilstanturfupermuröscoókilateris,quibus . & fic inferens vitia etiam ipfam fidem eius labefaólare
annunciandaefuntplagæMoab. Sediamipfasplagasau- contendit. ' # -
diamus. Sequitur. Brrauemntin deferto ,vbierzt vrbs &fuburba-
QuoniamfuburbanaHefebondèfertaerunt, & vineam Saba- : na, vbi vinea, vb iIaiêr, vbidefertiim, locus fcilicct orani
ma Domini Gentium exciderunt. Hefejbon fignificat cogita- j virtutc vacuus,omni humore cliaritacis arefadtus. Et ficut
tiones, Sabama a .tollens altitudinem. Hæfuntcogitar- i tranfiensperdefèrtumnccvineis, néefegetibus, necd o -
tiones, de quibuslureusillemuruscompingitur, in quo ! mibus,necmurisimpedientibus, liberis greffibus.hucil-
innumcrabiliumaffe«ftionumcöaceruantur imagines. Eft 1 lu c q u e v a g a tu r iita e r rp n e ifp ir itU S ^ ^ ^ ï^ q ^™ 61^
D
Ezech. 16.
Gen 9. « .
11. Ö* 14*
Dent. 31
I PM 59 Sautem
quafi vrbs, ipfa, quæ de his cogitationibus, vel af*
feâionibusformatur,intention fuburbana, ipfa,quæfe-r-
cundumhancintentionem fiunt, virratesSi operas quæ
profe&o infuperbo quolibet, Deiadiutorio præfidioque
deferca,etiam fpeciem boni, qua velatavidebantur,amit-
tent. Sæpeenim cumfupeibusfuafpefruftratus, fuæca-
ruit cupidiratis affeélu, non fe yalens vlterius contiaere,
■ in manifeftam prorumpit neqnitiam, patiturq, quod per
alium' Prophetam,tali an i mæ Do minus comminatur >Bc-
ceego nudabote, & apparebitignominiatua. Defèrtaigiture-
I runt fuburbana Hefebon,deferta&vincaSabama.Plures
in icriptura facra legimus diuerfa eflè genera vini. Eft
1 quippe vinum dileâiônis, quofanébusNoe debriatus,in
figura Domini Saluatoris, abfeohdit fortia, & nudauit infirma,
dormiens irridetur, vigilans illatamfibiiniuriam
vlcifcitur. pft vinum exulratronis, quo inebriatus eft [2.]
Loth, adeo quod Sodomitanaéuadens incendia, furduo
maculaturincendio. Eftprætèreavinumfapientiæfaluta-
ris, quo fratres Iofephmeridie debtiantur, quæde vinea
ledpeurarum expreflà, vniuerfam lædficac ciuitatem Dei.
Habes 6c vinum amaritudinis, de quo Ieremias, Inebriauit
: me(inquit)amaritudineinimicus meus. Potro de vin o libidi-
I nis Icriptura non tacet,dicenteMoyf(SyDevineaSodomorum
vinea eorum, & catera. Sed & vinum compun&ionis Pfal-
mifta commémorât,OjlendiJli(inc[Hicns)populo tuo dura,po-
tajli nos vino compunttionis. Eft poftremo vinum doârinæ
Euangelicæ&Apoftolicæ,vinum profeéto nouum, quod
ab apotheca coelefti in Apoftolorum corda defeendens,
vinea fpiritalis excifa, 6c exclufisvirtutibus fides ipfa tur-
bata,quafi deferturalocum, nulloobfiftente,fecuciper-
ambulanr, &in quóslibeterrores ebriam,& nutabundam
præcipitant. De principibus ergo vel Dominis Gendum,
qui vineæ flagella fuccidunt,& vfque ad Iafcr perueniunt,
rede àickaï-Errauerunt inàeferto. Et fubiungitur,Prep4gi»«
eiusreliaafunt.ïAet^homm vineæ prpfequens,non folum
earn in foiitudinem afferit efle redadam, fed & propagines
eius, quæ aliastransférri polfent& tranfplantari,
aflerit derelidas.Diximus fuperbum quemlibet,ex diuer-
fisferipturarum fententijs, quandam fibi in animo, inftar
vineæ, formare feientiam, quæ fi fuerit fpirituum nequam
tentatione decifà, etiam propagines eius, fententiæ fcili-
c e t& meditationes, quibus póterat ipfa vinea reparari, à
Dei gratia derelidæ depereunt. Tranfieruntmare. Marea-
maritudinem fignificat poenitentiæ. Euenit autem Vt poft
fpeciem fanditatis japfus ^Uis in barathrum turpitudinis,
primum contriftetur, plpret, expauefcat, iudicet femeti-
pfum & damnet, [4]] erigat fe fupra fe,, iuret & ftatuat cu-
ftodireiudicia iuftitiæDci,niinqu‘am fè repedtumiritalia
deliberer, aeproteftetur. Deinde,cum vclillédus concu-
pifeenria, vel præuentus errore, vel vi diabolicæ tentatio-
nis opprefl'us, nequitiam iterans vires dederityoluptati,
minuitur a,ffedus b oni, materiæqueadiedîonecrefciti-
gnismaliuæ, donee vidus conftretudine, defperationis
incurrat abyflum, & fie præcepsfératur in mortem,vt nec
timoré cpmpungi,nec pudore 6onfundi,nec aliqua mentis
amaritudine, à flagitiorum fuorum poflit tufpitudine
A
LUC.Ï9• 4i*
B
D
\lfa. 1Ä.10.
In Capui X VI
reuocari. De huiufmodiigitur affedibus hominis, 6c cogitationibus
rede dicitur,TranJierunt mare.Et adiecit Pro-
pheta,^Super hooplorabo in fletuJazer,vineam Sabama.
Vox Chfiftieftloquentis in Ifaia.Ipfe eft,qui vidensciuï-
tatem Ierufalem,fleuitfuper earn, dicens. Quiaficognouijfes&ta,
quiavetiientdies inté, & coanguflabunttevndique ,& adterram
profiemfnt te, & catera. Conuenit Euangeliftæ Propheta.
Videt quippe Iefus ciuitatem ppllentemhonoribus, af-
fiuentemdiuitijs, delitijs luxuriantem, extöllifupé,rbia,
diftolui lætitia j. futuram eius calamitatem profpiciens
plorat rideritem, plangitexultantem, gemitque, quæ fibi
ventura fueran t,n,efcicntem. Videt & Propheta animam
fuis in fevirtutibus extollentem, & quanta fit in ea mo-
rum ruina poftmoduro futura prolpiéiens, tam in fua,
qUam inaliorum fandorum perfona, quibus hæcipfafæ-
peàDei fpiritu reuelahtur, plorat com padendó ; & cum
pdus ipfas vidorum plagas, quæ eis fuerant infligèndæ,
dinümeraflet, Super hoc (inquit)ploraboinfietulazar vineam
Sabama. Plorat duo Propheta, l a z e r , yineam [5] Sabama.
Dixerat defertum iri vineam Sabama, Dominos qiió-
que Gentium eius cxcidifTe flagella,&peruenifle vique ad
lazfer : de quibus fuperm's fads didum eft. Hæcgemitus
huius Prophetici caiifa, de qua ait, Super bocplorabo infletu
Iaz.tr vineam Sdbama. Plorabat lazer, id eft tantam fo'rtitu-
dinem, qua prins mundo, fibi , dæmonique refiftehs ani-,
ma, hominurp iudicio £<sf] cæteriseminentiorapparebat,1
vno fuperbiæ vitio depçrijflè. Plorabat & vineam Sâba-
, ma, id eft dodrinam, quæ mpltis poterat prodeffe, fi fub
j hiimilitatis vmbracülp feruaretur,iadantiæfafculodeei-
fam & redadam in foiitudinem aruifle. ;
Sequimi.lnébriabo tèlacrymamea^inqak^Hefebon & Bled-
lé. P p ló r vehemens multiplicàtlacrymas, nec quiçquam
plangendum illanrentatum telinqniti lnebriabo te (inquit)
lacrjma mealiejebon drBleale. Ifte dolëos, iftë plorans, ifte
p langens iaebriat. Euenit enim alfquando.vt plerique ob
elatiohismqrbum, iniilicitàqùæque prolapfi, fi fandos
qiàoslibct fuafcelera deteftantes, miferatiqnecommotos
perdidonemfuam, pietatis atfedu viderint deplbrare, ad
I lemetipfos reuerfi pceniteant de prætcrids, & vino com-
J purtdionisdebriati,amaritu.dinem pro voluptate,labo-
I rem pro requie, lacrymasamplèdanturprorifii. Sicilië
thefàurorum pietatis & mifer-icord!æ,qui Çhrifti latebant
1 jin pedore,cónfcius,de difeipulo furem, de CHriftiahola-
j tronem, poft Ecclcfiæ fecretà myfteriâpernitiofiffimum
j homicidam, inebriatus chadtate etiam vique ad fecreta
J folithdinis infèdatus, & ipfiim inebriatùm poenitenda,
• merfibris Chrifti, aquibüsfuefatauulfus,reftituit. Allo-
j quitur igitur Propheta Hefebon&Eleale, ideftperuerfi !
\ euiuslibet cogitacionem & elatianem , vt ficut ipfe ine- !
i briàtus eft charitatej propter eorum perditionem, ita ipfe
inebnetur compundionel
j Deinde dóloris fuf eaufam profecutus adiunxit, Quo-
niamjuper vindemiam tuam, ér fuper mejfemiuam voxcalcan-
tiumirruit. Tempore meffis,&viridemiæ, annuilaboris
frudus peicipiuntur. Calcantes nequam fpiritus dicun-
tur, qui tempore, quo anima vanitatedelufa, quæ omnia
faeitin fupérbia & hypocrifi, frudum fe operum fuorum
; percipere credit, fuperuenientes cum clamoreirruuntin
; eam,£5c yinumjquodob virtutum fimilitudinem,à fandis
I Angelis reghis putabaturcceleftibusinferendum, abea,
. ad luam crudelitatëm pafeeridam extorquent. Etauferetur
fm(\\nt)Utitia3&exultatto de carmelo. Carmelus circumci-
fionemfignificar, circumcifiö condnentiam. Quicunque
autem hominum æftimatipne pafcuhtur, maxime folent
de feruaca câftitate geftire, fed tempore me (fis & yinde-
miæ,cum omnia viderint , ob inrenrionis përuerfitâtèm,
meritocarerevirtutis, dolor & trjftitiaexultationi, læd-
tiæque fuccedunt. V nde fequitur. Et in vineis nonexultabit,
neifciübilabit. Quis?Moab nimirum,quiin vineis feiendæ,
de quibus fuperius fads egimus, 6c interius exultare,& ex-
tenus iubilare confueuerat. Etadiungit Propheta, Vinum
intorcularinon calcabit, qui calcareconfueuerat: vocemcalcan-
tiutnabfitili. Hoc in loco calcantes, qui cix vuis vineæ huius
vinum exprimere foleban t, èos fignificat, qui exfeien-
tia arrogantium aliquid fibi cónfueuerant mut nare, qui
ifai&Prophetót. 6$
& cum ipfisdodoribusfuis in ca gloriari, 8c quafi celeu-
m a can tare dulce habebant. Itaque talibus magiftris pèr-
euntibus , omnia eorum gaudia;xterno damnandafilen-
tip, propheta minatur. Hxc fuccinde fratres tranfeurri-
mus, vt omnia, quae die hefternafub allegorica, vel Pro-
phetica explanatione vno fermone enucleauimus , vno
nihilominus fermone moralirer differta, intelligibiliora
redderemus. Rcparemus nunc fenfrim filentlo, & modicum
id,quod deonere Moab reftat infpiciendum,die cra-
ftinapertrademus, ad laudem &gloriamDomininoftri
Iefu?Chrifti,qüi cum Patre & Spiritu S.viuit& regnat Deus,
per omnia fxculafsculorum.Ahien.
V A R I iE L E C T IO N E S .
, 1.' Cum moeroreconfitetur, C. Cam. Cura ^fcr^confitetor.
i. Loth, adep.qudd Sodo.-eua.incefa. fur. raawincendio. C. Cam.
Loth,« quod Sodo.eua.iaceD.fi|r,ma.»»ci^f«.
‘3. Afferit-dereliiftas. Tranfietunt mare.; C. Cam. Aflerit detdi-
das. Diximmfitperbum& réliqua yfque ad, Trahficrunc
mare.'
4 Erigat fe fupra fè. C. Carp. Erigat fe contra fe.
J. Sabama. Plorabat lazer. C.Cam. Sa.bzmd..[Dixerat defertum tri,
& ex:era vfque ad, Plorabat lazer. '
6. Cxceris eminentior apparebat, vno. C. Cam. Cswrisfublimior
eminebaty vno.
Sermo Trigefimm Primus.
•T)Roceffimus fratres in onere. Moab vfque äd citha-
A ram, csi ventrem fuum fandüs IlaiaS, yel qui [t] in co
loquitur ChriftuSjCredidit pqmparandunv. Super hoc (in.^
tquit) venter mens ad Moab qüafi cithara fonabit. Sermonis huius
princjpium, cum illius eft fine conti nuandum, quern
de futurotum vaticihio nudiuftertius vobifeum habui-
mus, vbiamundifapi'entibus, ^uipetMpabProphetice
exprimuntur, Chrifti Euarigelio cotufcante, ob multo-
rum cpnuerfionèm , omnem dixirnüs ablatam efle l^ti-
tiam. Ét nuncfuper hoc (inquit) venter meus ad Moab quafi cithara
fonabit. Vox Propheta! eft vel Chrifti loquenus.m
Propheta. Super [2]^ hoc (inquit} quöddixi de Moab j de
conüerfioneeius , dqdepreltioneeius, veldedamnatio-
rie eius, Super [5] hoc(in<q\x\t)venter meus ad Moab quafi cithara
fonabit. Venter Chrifti fanda<hcipoteft Eccielia, in
ventre enim vifeera eontinentur. Ä>i cor, vitalem mptum
vniuerfo corpori prxftansji bi hepar , calorem corporis
nutridns, & Vitalem fanguinenvperomnia membradif-
fundensj ibiexterainteftina fingula, fingulis oftieijs ad
nutrimentum corporis deputata. Ita in EcclcfiaDomi-
I nus ordtnauit alios quidem^Apofiolos,alios autem Prophetas3quof-
i dam autem Pafiores & Doctores in opus minifterij, in adtficatio- ,
nem corporis Chrifti.' In cithara quoque cum mulia: fint ■
chordae, & vnaquaeque proprium habeat fonura, icata*
menomnescerrispropottionibus, & numerorum ratio- ,
nibus dil'ponuntur, vtin vnam concprdiam omnes con- j
I ueniaht, &pulcherrimusfonus'fiatvnusdeomnibus. Ita
ergo,cum in Ecclefia Chrifti diuerfigradus, 6c diuerfi fine j
ordincs, diuerfa inluper habeajat dona virtutum, omnia
tarnen in vna charicate fundantur, per quam vnum pul-
^ r i H fonumde multis virtutibus difputandocom-
ponunt. Per ventrem etiam Dei, facra feriptura poteftin-
relligi, in qua fecrecaipfius, quafi in ventre vifccra conti-
néntur. Ibidiuerfaèfententiae,praeccptadiuerfaiin vnafi-
dei rationeconuenientes, dulcilfimamquandammelo-
diam ad fidelium corda, limul ac aures emutunc.
Ï Dicit ergo, Super hoc venter meus ad Moab quafi cithara fonabit.
Super his omnibus,quaedidaluntjeontraMoab,id
eft contra fapteritesmundi,landaEcclefiapuichernmum
& concordiffimum fonum.praedicationisemift^nuncdo-
cendojnuncmonendo , nuncincrepando,nuncblandi-
endo , nunc omnia dialedicje arris argumenta, Plulolo-
phicae fcilicet fed^ firmamenta,quafi murum codilateris
validiflimisrationibusdebellando. Quod enim ait. Etvt-
feera mea ad murum cofti lateris eiufde m lententiae eftrepeti-
tio.Quia tarnen fuperius expoluimus,Moab duob.modis
E
i .Gw.u .2.3
H
dici,