Cmpmiif
D. A'èlredt
C a p. XXXII .
Lut. tl. 34.
lTbeJfaL+
Lego
Paulin.
Tim. x.9.
Demo do hi mane. vite tradere incipient, quafit in naturali ordine
feruanda fobrictas oftcndit.
IGiturfres ordincs humans conuerfationis occurrunt,
primus naturalis,fecundus neceflarius, tertius volun-
tarius. Primus conced i tur> fecundus indicitur,tertius of-
fertur Primus ex poteftate, fecundus ex neceffitate , ter-
tius ex voluncate. Primo debecurgratia, fecundo miferi-
cordia,tcrtio gloria. Sed defingulis quam lucide poftu-
mus,qua:dicenda videntur exfequamur. Eft autem ordo
naturalis,vt qui nulla commifitillicita, fi vclitipfe licicis
vtatur ,licite tamen. Eft autem licit us verbi gratia efuscar-
nium,vini potus,vfus coniugij,diuitiarum pofteffio. Vt e-
nr.Mj. | nimait Apoftolus, Omnia munda mundjs,&mhil reijctendum
: Tim.4.4. quod cumgratiarutnadionepercipitur. Nam & haereticiab i-
B 1 pfo Apoftolo iudican tat,quiprobibent nubere,&iubentabjli-
:.Tim 4.3. nereacibis, quosDeuscreauitadpercipiendumcumgratiaruma-
ttionefidelibus. Verum vrhorum vfus licitus fit, modus fer-
uandus eft, tempus, locus,genus,diligentius atten dcnda.
Modum fane quendamferuandum omnibus, nec aquo-
libet,pafto quolibet excedendum, Saluatoripfe praefcri-
bens, nquit)»« grauentur cor da vefira in crapula & e
br'tetate, & curis huius vita. Etdevfuconiugij ait Paulus.
Sctat vnufqutfquefuumvas pofi dereinfandifcatione & honore,
non inpafiione defiderij. Veftium quoque vfum defcribens
*Petrus,Nff« in vefte(inqmt)pretiofa.
In licitorumigitur vlu hie modus feruandus eft, yt quis
in cibipotufque perceptione, infra crapulam &c ebrieta-
temfele con tinea t , in diuitiis feruandis anxiam follicitu-
dinem tollat,in vfu coniugis ignominiofas paffiones eui-
tet;in veftium cultu non pretium, fed necemtatem requi-
rat. Sed & tempus congruum cuilibet vfui feruandum eft,
ne verbi gratia his temporibus, quibustraditioeedefia-
fticaacibisprsecipitabftinere , ieiuniumfinerationabili
neceffitate foluatur;ne temporibus, quibus orationine-
ccflario vacandum eft,nuprialis vfus exerceatur ; ne die-
bus , quosfalubrivacationiad audiendum verbumDei
chriftiana facrauitauftoritas, curis mundialibusinfifte-
tur;ne dieb us,quib us dol or era vel posni ten tiam, veftium
mutatione praferre religio facraconftituit , folemnibus
quis veftibusabutatur.Locusitidem in omni vfu necefla-
rioprouideturjnam in ecclefiavacare epulis, vel vticon-
iuge, vel exercere negotia, quis non facrilegium iudicet?
Corinthiis (cribcs Apoftolus, in cibi potufque perceptione
tempus legltimum eos arguit non leruafie,C«?»tte»ii»ri-
bns(inquiens)vobitinvnum , tam non ejlDominicam ccenam
manducare\ vnufqutfqueenimfuamcoenamprafumitadmandu-
candutn. Non enim tempus congruum obferuabant, qui
ante perceptam Euchariftiam, communes cibos contra
feita Apoftolica prsfumebant.
De modi quoque tranfgreffione, eofdem ipfos incul-
pans Cubiecit .Et alius quidem efurityalius autem ebriuseft. Dc-
z.Corii.ii fade loci contemptumimproperans , Nunquiddomos(in-
u quit)»«?» habetisad manducandum & btbendum , aut ecclejiam
Dei contemnitisiP oOiiemo earum rerum, quibus vti licitum
eft, genus fubrilius difeer nendum, no quod.aliquid crea-
turarum Dei immundum,fine facrilcga impietate creda-
tu r: fed quia his,qusindsmoniorumfacrificiis nofcun-
tur exhibica,velaliisfurto , vel rapina probanturablata,
ne corum vfus impiis, vel infirmisjimpietatisvidcaturcfle
confenfus,facra nos abftinere co m pellit auftori tas. V nde
[.Como 18 Apoftolus,Si quisdixerit,Hocimmolatumefiidolis,notitecome-
dere.Tobiasquoquefan&uscumbalatumpecoris, quod
pro mercede opens vxoraduexerat , oculis quidem ca-
ptuSjfedmcnte integer aduertiftet, timens neciuiiniuria,
ubi maculam ilhcitus efusinueheret, Videte(inqmt) ne fur-
tiuwft. Haec de naturali ordine difta fint, in quibus licet
non omnia, quibus lidte vtutur homines,adnotauimus;
ex his tamen quis modus in ceteris feruandus fit,diligens
inquifitprinueniet.Iam nunc de ordine neeefiario aliqua
perftringamus.
C a p . X X X I I I .
Modumfatisfaftionis in ordine necejfariopurgatUmifque
defiribit.
ES t quippeordo neceftàrius, vt qui commifitillicita, Comptm
ab vfu quoque licitorum fefe reftringat.In qua reftri-
âione duo connderanda funt, modus fcilicetfatisfadlio-
nis,& neccffitas purgationis. Modus fatisfadbonis, vt fe*
cundum modum culpæ rigor continentiæ extendatur,
quatenus fecundum Baptiftae vocem d ign os poenitentiæ
frutftus facia mus. Seddeipfa fat isfa&ion is qualitate,cu m Mattb. 3,
adpaftoralemcuram pertineat, & à fan élis patribus libt'i
feripti, ac fententiæ præfinitæfint , pluradicerefuperfe-
deo. Verum non fatisfaftionis modus tantum conferuan-
dus eft , fed etiam purgationis neccffitas perquirenda.;
Necprofolafatisfa«ftionea licitis continendum, fed etiam
pro expellendis vel minuendis paffionibus, quævi-
tiofaconfuetudineinolefcunt , laboriofis operibusinfi-
ftendum. S un t enim exterioris hominis exercitia, interior
ris hominis inftrumenta,quibus & paffiones vitiofie, quae
ipfaminficiuntanimam,facilius abfcinduturj&interioris
faciei fordes, quafi confeftione quad am afperiori plenius
diluuntur. ' ,
Proinde fuæpurgationis follicito, primo neceffe eft v .
paffiones,quibus impugnatur,attendar; Deinde quæ fint,
quibus maxime fatigatur,infpiciat; Poftremo quæ inftrumenta,
quibus paffionibus magis obuient, fagaci circum-
fpeftioneperquirat. Quibusinfpeftis, congruum inftru-
mentum cuilibet paffioni obiiciat, & quæ magisimpu-
gnat,feruentiori inftantia,vt ipfa obruatur,infiftar. Deni-
que paffionem libidinis, facile comprimit ventris reftri'
ftiojvagum cor&inftabile,vigiliarum confirmât afflifti 03
iram,filentïum mitigat; tædium mentis,operis follicitudo
caftigat. Nec fic tamen vnius palfionis exftinftioni tota
vehementiainfiftendumeft, vtad cæteracomprimenda
inftrumentum corporale deficiat \ necimportuniuslabo-
randum eft vt non quælibetpaffio fentiatur,(ed,cum fur-
rexerit,vt fecundum rationis iudicium compefcatur. Hæc
de modo purgationis breuiter tetigifle fufficiat.Cæterum
qui vitiofum impugnationem,atq-, remédia plenius nolle
defiderat, legat librum Ioannis Caffiani, quemdeinfti-
tuendis abrenuntiantibusintitulauit, in quo corum origines,
impugnationis modum, expulfioiiis remedium lu-
culcnto ftilo digeffit.
C a p . X X X IV .
Quisfitordovoluntarius, & quis in eo feruandus
modus.
SEquiturordovolunrarius à nobis deincepsinfpiden- Compeniq
dus,de quo VCa\tnifatVoluntarie(inqait)facrificabo tibi.
Eftquippcholocauftum gratuitum , acceptabilishoftia, *•
facrificium voluntariunv, cum quis ab his , quæconcefla '
funt,per ea,quæpræceptafunt, ad ea, quæpotioris gloria:
præmia fufpirantibuspropofita funt, fpiritus libertatc
confcendit. Ad quod perfeftionis culmen, feruentiores
quoqueSaluatorinuitans , 5iv*f(inquitjpe^eftusejfejade Matt.19.xt
&vendequabahest&dapauperibus,&veni,fequereme.Etzlm; '
Suntjpadones (inquit) quifecajlrauerunt propterregnumcoelo-
rum. Quipoteftcapere capiat. ltaqucfæculiabrenunciatio,
caftitatis propofitum , cuiuslibetarftioris vitæ profeffio,
intervoluntariafacrificiacomputantur. Nam licetpoft
fæculi abrenunciationem rétro refpicienti, regni cçlorum
nonpatefcatingreftus 3 poft Votum caftitatis illicita fit
quariibet camiscorruptio, poftarftiorisvitæpropöfitum
ruina fit ad remiffiorarelabi 3 abfit tamen vt iftavitæ per-
feftio,quam voluntarie fubiit quis,non coaftus,‘inter ne-
ceflària & coaftitia, & non potius inter voluntaria numc-
returjeum & ipfa neeeffitas,quam inuito nullus impofuir,
fed cui ipfe fe defiderio perfeftionis fpontc fubiecit ,• voluntaria
diçenda fit,non coaóèitia.1
Qui igiturad hæc excelfa & fublimia fefe cótulerit,primo
voti vel propofiti fui normam,in quibus,& in quantis coftet,
diligenter infpiciat;Deinde interioris&exterioris hoftabilitatem,
Conuerfionem mortim,& Ôbedientiam fe
cundumregulam fanfti Benedifti.
Sedmirorcumdehis,quænonitamregutam, quam i^
pfamiuuantiaaflèrit>loqueretur,de le ft i one tacuerit. Na
cum ipfe difpenfationemadmittat,rnanifeftum eft fecundum
ipfum,earn ad régula corpus nonpertinere; Cumi-
gitur opus manuum;panis potufque quantitas 3 pulmen-
tariorum numerus;modus induendij quantitas vigilàndi;
leftifternij qualitas; filentij grauitas j leftionisprolixitas,
pfalmorum modulatio 3 ieiunij protelatio 5 hofpitumfu-
feeptio , & fi qua alia huiufm odi funt,nec règulæ corpus,
nec monafticæ profeffionis fitbftantiahabeantur; quippc
cum in eis difpenfationes & mutatio nés multæ inuenian-
tur3ita vtperplura monafteria nihil horum per omnia, fecundum
quod in regulispræfinitum eft , excrceant , vbi
quaefo în régularegulæcorpus inueniam , & monafticæ
profeffionis fubftantiam ? Nonne de his omnibus, imo
pæne his folis régula tota compaftaeft ? Sed ènim(m-
quies) ea fola quæ profitemur regulæ corpus , ac monafticæ
profeffionis fubftantiam dico , ttia videlicet ilia
quæ præfcripfimusjdeloci ergo tnufatione nulla fieri po-
teft difpenfatio î Quid eft igitur quod iam régulafafta&
promulgata, ipfe pater Benediftus Maurum mi fit in Gal-
liasî
■ Quod fi eiufmodi mutationem deferiptam in régula
legiflcm,vtiquenonéamdifpenfatiçnem t fedpotiusré-
gulæinftitutionem nominandam arbitrarer. Nunc veto
cum earn non régula praeferiptam, fed poftregulæinftitu-
tionemfaftamipuenio , curnoneamlibcredifpenfacio-
vires,experientiælibratrutinet&difcernat. Vires
dicointeriores, quibus contra tentationurabellaexerci- 1
tatione quotidiana confligat3vires exteriores,quibus cor- j
poralium laborum onera infatigabili longanimitate to-
leret. Licet autem in quemlibet ftatum proficienti, necef-
fariusfit&intcrioris & exterioris hominislabor, corpo-,
ralia tamen ipfamanimam fpecialirer à paffionum fordi-
bus diluunt}fpiritualia autem exercitia quafi quædam cç-
leftia aromata,fpiritualîum eam odoramentorum fuaui-
tate perfundunt.Proinde quia vitiorum fqualore forden-
ti non congruit vnftionis ilia dulcedo,profefto ei, quem
adhuc carnis paffiones impugnant, neceffaria magis eft
hominis exterioris affliftip. Ipfis autem paffionib us fopi-
tis velextinftis,licet ab exterioribus modicum tempera-
re , ipfajiutemfpiritaliainftantius&feruentiusexercere:
nec fic tamen, vt profeffionis fuæ normaro præfumptuo-
fusexcedat,nectemporum diftinftiones, quæ in régula,
cui fèfubdiditjpræfcribuntur, deftrpatvcl confundat3fed
feruato cuilibet operi tempore præftituto,in ipfis fe vel fè-
datius,velfcruCntius,ficut vtilefibinorit exerceat.
C a p. XXXV.
Dijputatio contra cuiufdam epifiolam, de Monacborum régula
&profefione
Orro licet admateriam non omnimodispertinerevi- I nemappcllem,cumilleefum carnium,quemomninodeminis
JL deatur,confultum tamen arbitror , quatenus nobis,
quiMonachidicimur, confulentes, ipfius regulaenoftrae
vim diligentius infpiciamus3& cum ifcu multa de fpiritali-
bus,multa de corporalibus diflerantur,in quibus maxime
ipfius regulx v is, ac profeffionis no ftras norma cpnfiftat,
diligentiori inquifitione veftigemus. Legi cuiufdam li-
teras , quifuper hancquaeftionem,cuidamfcifcitantiita
refpondit. Non timeo dicere monaftica: conditionis re-
gulamefte,fed virtutemmonafticiordinis, imofubftan-
tiam monafticajprofeffionis.ea, quaealiisceflantibus mo*
nachumfaciunt 3 & fine quibus catera,non dico non fa-
ciunt,(ed nec fapiunt.. Sed quse funt haecillla qjiae iuraui-
mus, in quorum ftabilitatemi&obferuantiam , Deum '&
fanftos eius atteftati fu m us. Et quae funt hascJ Stabilitas
(inquit)innoftro monafterio3Conuerfiomorumnoftro-
rum,&Obedientia fecundum regulamSanfti Benedifti.
Et infra.CupioBeatiBenedifti volumen ad monachos re-
uoluere,& quae eius, quam nofttae regulae imo monaftica:
profeffionis fubftantiam ptaeferipfimus,in eo effecogno-
uero,vt neceftaria mente compleftar, vt vo ta, & in quae
iuraui,reddere prout mihi Do minus dederit, totadeuo-
tionecpntendam.Caetcraverononvt regulae noftrae corpus,
fed tanquamipfamiuuantia, ipfam nutrientia opere
complete tentabo.
Dubitaremus forte quae eflentiftacaetera, nifi poftmo-
dumipieinfinuaftet: Clauftrum feilicet non exire3 Opus
manuum exercere 3 Quantitas, velmuhiplicitas,velcerte
varietas cibi & potus, lefti ftratura, feminalium vfus non
nifi in viam direftis. Qqid enim inqUit ? numquid fi de
fubftantia monaftica: profeffionis eflent, vel ad momentum
in ea aliquidliceret difpenfari. vel aliquidex cis per-
mutari? Alioquinn6exiftentefubftantia,nec monachus
inuenior, qui monachi fubftantiam in me qeftruxero. Et
in fine traftatus 3 Sic,(inquit) frater dilig<^ide,fic quia in
his difpenfari licet, vt & ipfe beatus Benediftus difpenfat
inefu carniumomninodebilibus, in feminalium vfufal-
tem in via direftis 3 fiefinquam\)quiainhisdifpenfaH&:
mutaripoteft , ergo nonfuntdefubftantia profeffionis.'
Haecille. Verum quod de efu carnium dixit, vtrum bcati
Benedifti difpen(atio,velinftitutio dici debeat, ipfe vide-
rit.Sanefenibus& infant'ibus mifericordiam impenden-
dam,non ex difpenfatione,fed ex regulae auftoritate prae-
cepit. Rcgula(inquit Jauftoritas eis profpiciat. Sed ad
prioraredeamus. Manifeftum eft quid dixerit regulae corpus,
ac monaftica: profeffionis fubftantiam 3 Loci feilicet
bilibusregulçconcedit auftoritas,di(penfationi affignet?
nonne huiufmodi difpenfationes quotidie ab Abbatibus
noftris fieri cernimus ? Quam fæpe non dico de monafte-
rio ad monafterium , fed & de regionibus, ad regioties,
Abbatum fuorum difpenfatio ne monachi transfenmtur?
Quo modo ergo ad regulæ noftræ corpus ac monafticæ
profeffionis fubftantiam, quæ difpenfàtionem nö admit-
tit,loci ftabilitas , tam multiplici difpenfarioni obnoxia,
pertinebit ? Quid quod plerumque in Clericatum aflum-
pti,nondicoalociillius ftabflitate,fed & ab ipfius Abba-
tisfuiobedientia, auftoritate ecclefiafticaabfoluUntur?
Tantane per mutatio monachi fubftantiam deftruit? Quæ
eft igitur difpenfàtio,quæ fi dfejloci ftabilitate fiat, mona-
chumdeftruet?
Dicetfortafte, Si demonÄfterio ad monafterium,fine
Abbatis fuiconfenfu, nullo falutis fuæpericulo compel-
lènte tranfmigret. Hæccine eft difpenfatio,& non potius
præuaticatio ? Quod fipræuaricâtio non eft, conftanter
dico,quia nec tàlis mutatio monachum deftruet. Forte
ergo pcenitebit eum argumenti fui, necideo tria hæcmo-
nafticæ profeffionis fubftantiam , quoddifpenfktiohem
nonadmittant, fed quodeafolamonachus profiteatur,
affirmabit.Interim & nos hocipfum concedamus. Sitter-
go regulæ corpus,ac monachi fubftantia, Loci Stabilitas;
Morum conuerfioiObedientia fecundum rcgulam fanfti
Benedifti.Rogo demusinterim dextras, &qualisfit hçc
loci ftabilitas,næc morum conuerfio, hæc obedientia di-
ligentiusinquiramus. Vellemtaméfç,ire vtrum ficuthoc
vlcimum, ita duo ilia priora fècüdum regulam, an fimpli-
citerfine determinatione , monachum profited exifti-
met 3 Quod nullo modo quæfitu diènum arbitrarer,nifi
quofdam comperiflem,qui fic fe prof effos dican t, vt feilicet
fölamobedientiam fecundum regulam , duoaUtem
priora non fecundum regulam , fed fine aliqua determinatione
fè pr omi fifle affirment.
$ed cum alia fit régula beati Auguftini, cui Canonici;
alia fanftiBenediftijCuimonachijinterpofitafe profeffio^
ne fub mittunt : quæro inter horum profeffiones quæ ha-
beaturdiftinftio?vtriqueenim&loci ftabilitatem,&mo-
rum conuerfioném, & obedientiam profitentur. Sed fi
duo ilia priora fine determinatione promittuntur, vide-
tur quod in O bedientiæ tanrum profeffione , à cæteris re-
gulis régula diferepet fanfti Benedifti. Ergone aliaerito-
bedientia fecundum rcgulam Bénedifti 3 alia fecuftdum
regulam Auguftini? Commendat beatusBenediftus obe-
L 3 dientiam,