C A P Y T IX . •
Cur Dominus hoc iußitfacere in fui recordationem.
O Ed quanam de eau la hçc iufïit,& ad ali quid refpiciens,
C^hanc recordationem à nobis exegit? Ne ingrati&imfiliós,
qui adhuc currunc ad brauium, & vt femel dicam,
eos quiinhaevitaadhucviuunt, quorum finis eft incer-
tus,& eos qui exceflerunt non cum bona firmaque,& fta-
bili fpe, rêgrtum nóndumeft affecuta, ea de cauffamemi-
nic quidem mortis Domini: Meminitautem fan&orum,
quibus plena fiiaob*igitperfe<ftio,rneminit& eorum qui;
raemoies | nondum perftai ftnepto tills quidem agens | g | g g | |
neficio afFedifunt,qusdam gratia: relatio, eorum memi- ! his vero fupplicans.Quare prim? quidem oblatiomspar-
wlfc& eo rom p e rq i* benefido a& è t fe n t .. Huiusautemconferuanda:
memorial homines multas rationes ex- temconfequunmr,mfiipphcatlonc,mreemdationedo-;
coeitaiunt,fepuldira>ftatuas,columnas>diesfeftos&ce- mini, ingloria beatsfua:mams,inmcerceflioiu;£uiOo-
lel^es,cerramma,quorum omniumvnumeft iiifticutum, rum. Gratias, inquit, agimusquodmortetuavitspor-
non luiere, vcviri prsclari& pneftantivirtute, obiiuioni rasuobisapermfti,quodmatremexnoblsacceplftl,quod
mandentur.TaleeftemmquoddicitSeruator.Alij qui- tantamglorianrtromoeftalTecutus , quod habemusmdem
alia obliuionis quorum remedia, vc recordentur eo- tetceiTores qui Sint eurfdem germs , Scusqul funtemf-
rumqui ipfosbenepeioaffecerimr: vosautemin meam demnobifcumgenenstantamlibertatemimperaifti. U-
recordationem hoc fiicite, 8c quemadmodum ciuitates, ludenim, in gloriam&inrerceflionem idem eft, quod
fortium virorum pér quos vidoriam affecut? funt,vel qui pró gloria & pro interceffione, quemadmodum & mud,
eisialutemattulerunt, aurresearumredfegeflèrunt, co- Inremiflionempeccarorum,idemeftquodproremrflio-
lumnisinfcnbunraraenamin his donisnos mortem Dp- nepeccacocum. lllud autem,Pro aliquo,habetdupilcem
-mini adlcribimus, in quavniuerfa fitafoit iduerfusmali- figmficationem. Vel enim pro pnefenti, vel pro eo quod
gnumvi&oria.fec'perftacuasquidem,ciuitates folumha- fperatur/Beatiaucemvirgmisglonam.&fanaomm in-
bent figuram corporisbenefaSorum: nosauce'm ab.hacr terceffionem 8diberratem_, quisnefateffebonaprafen-
oblatiönenonhaoemusfiguramcorporisjlèdipfumcor- tiaïProprafenubusai^Aonisdonaofferre.Viihilaliud
pus eius qui fegeilirfortiffimc.Hocipfum etiam antiquis eft quam manifeftagrflsshimacbo.Prseterea autem&il-
c6nftituit,vt in figurahtcerent, id quod nunc eft in rerum lu d , In recordationem Domini, pereamiieprmsdiaa
veritate. Idenimeratpafcha, Sragniocciilo, in memo- funt, euafit tnantfeftum figmficare quandamefgaipfiim
riamreuocatcqdisilliusouis&languinisquilèruauitHèr promortefuaretributlonem&gramrumaaionem.Pro-
brais in lEgypto primogenita. Et hsc quidem eft ratio re- pterea enim ante omnia m donorum oblatione hsc ver-
• • • ■ * d ba dicuntur,quod mots ilia nobis Caufa ruit otrinium bonorum.
Vltimo autem loco facit fupplicationem^ petens
remillionëm peccatorum, & requiem animarum, &alia
huiufmodi. Hoc eft enim gratianimi, non quid opusfit
ftarim dicere, nec quod deeftpoftulare: fed potius ea qua
iam accepimusprimum memoria repetentes, pro eisilli
gratias agere,& ilium gloria.afficere,& fic iis qua: funt nobis
neceftaria,Dei gloriam prsferre.
C a p v t XI .
Cur dona cooperiuntur, & de iis qua dicuntur.
QVia autem, qua: in pane d id a& fad a funt, perqus
mors Domini fignificabatur, nihil aliud funt quam
typüs&figura: panis autem adhuc panis manfit, neque
quidquam aliud accepit quam vt Deo donum eflet, 8C
ideo fere typum Dominjci corporis in prima state, quo-
niamilludqijoqueab initio donum fuit, vtantedidum
eft : eade caufla miracula qusihillofa&afunt, cum re-
center efletnatus,& adhuc in prsfepi pofitus, facerdos in
panerecifat&oftendit. Supereumenimimponens Afte-
rifeum quraicitur,feu ftellulam: Etecce, inquit, ftella ve- |
niensfteritfupra,vbierat puer.Deinde& quae multis ante
feculisde ipfo a Prophetis di£ta Deo cóuenientia ne propter
carnem, & id quod apparet, homines de ea parua &
diuinitateindignaexiftimarent. Verbo Domini ccelifir-
mati funt. Dominus regnauit,decorem indutus eft. Ope-
ruitccelosvirtuseius, & fapiehtia eius piena eft terra. Et
hxc dicit,& tegitpanem,& calicem pretiofis peplis 8c vn-
dique fuffumigat.Etenim tunc tegebatur quidem Deiin-
carnatipotentiavfque ad tempus miraculorum, &tefti-
monium de ccelo. Sed qui htec de eo loquifeiebant, Dominus
regnauit, decqrem indutus eft,& omnia qua diifta
fiint Doum decentia: & ipfu m agnofeebant, & vt Deum
colebant, & quod in eo erat in tegumentum quarebant.
C a p v t X.
jQuanam poftconmemorationem in oblatione dicuntur,
&'quod donorum oblatio3eadem & gratias
agit, &fupplex petit.
QAcerdosaurem adhuc facit oblationmi, &vniufcu-
v3 iufqucpanis eV iis qui offeruntur partem auferens, facit
facrum donum, non ejfdem dicens & faciens qua ab i-
nitio, per qua mors Domini fignificabatur, quiaquafe-
rriel didla flint, de vniuerfo mylterio diiftacfleintelligun-
tur. Omnis enim donorum oblatio fit in recordationem
Domini,& per id vniuerfum mors eius annüciatur. Quanam
etiam funt quarecitantur ? In gloriam fandliflima
Dei matris, ad honorem huius vel illiusfandti: in pecca-
torum animarum remiflionem vel viuorum yel mortuo-
rum. EtquidhacfibivoluntJ GratiarumapudDeuma-
dtiönem, fupplicationis materiam 8c occafionem, caufla
donorum oblationis. Ita enim habet: Nullum donum
frafträ datur,fiuepeum qdlere, fiue hominibus gratifica-
ri oportet, fed alicuius boni gratia, quod velfadtum eft,
vel fperatur.Vel enim pro iis qua accepimus,benefa<ftori
donisgratiamreferimus: vel fi nulla adhuc fuerint, euro
’ qui dare poteft, vtaflequamur, colimus & obferuamus.
Hac autem dona, propter vtriinque Deo ofTerrividen-
tur, & quiaaccepimus 8c vtaccipiamus,&Deogratiasa-
gentes&eifupplicantes. Gratiasagentes, pro beneficiis
quaaccipimus:fupplicantes,vt accipiamus.Dona itaque,
Sein gratiarum adfciorie,& in fiipplicatione verfkntur:Sed
quanam funt qua iam nobis data funt? qu? vero quarun-
tur? Eademomnino,remiflio peccatorum, regnihäredi-
tas, hac enim ipfeiuflit peti ante omnia. Ea funt qua iam
accepit Ecclefia, ea funt 8c quibus fupplicat. Et quis eft
modus, quo hac bona iamaUecuta eft, & quis, quo non-
dum aflecuta eft, & vt aflequatur orat ? Primum quidem
aflecuta eft, 8c àd ea poteftatem accepit. Etenim accepit Et hac tacite fignificans Sacerdos, tedlis,donis,dicit. Te-
poteftatem vtfilij Déifièrent, & hoc eft folum commune ge nos in tegumento alarum tuarum & fuffumiga t vndi-
donum,qdod Chriftiafiis omnibus per mortem Seruato- que. Hàc cum fic dixit, &fecit&prauit vt omnia huius
risdatumeft. Hoc eft enim diuinumbaptifma,&aliafa- quod peragitur facri-, fibirite&exinftitutofiiccecramenta,
per qua à Deo adoptamur, & regni coelorum
haredes cfncimur. Deinde ipfius quoque regni aâ:u fuit
hares,in innumerabilibus, qui funt ex fuo choro, quos in
ccélimifîtcolpoiam, quosprimogenitorum in coelis'de-
feriptorum Ecclefiam vocauitbeatusPaulüs.Ita ergo Ec-
clcfia hac magna bonaefjb confêcuta. Propter fuos autem
dant, venitad altare, & ftansante fâ-
cram menfam incipit fà-
crificium.
; \ - G a p ï t X I I .
Deglorificationeinprincipio. -
SAcrificium autem incipit à glotificatione.Benedidlum
eflregimPatris &Filij ÓcSpiritusfanëri.Qu.? adDeum
fitallocutio, gfl gratiarum a<&io yglorifteatior, cônfeflip,
petitip. Prima auté omnium eft glorificatio, maxime qui-
dcm,quod peccatorum grati aniifii éft, ad Dominum àp-
cedentes nonfuaftatim inmedium addu cere,fed q uæ fo--
lius Domini pure fimt.T.ale quid auté eft glorifiçatio.Qui
eaim, petit, fua volens pulehriora, facere, feipfum pradice^
lor &itiediator,vtciasQpcrans oratio m'ulmm valrat,
licutcUxitlacobusApoftolüs.Opcraratenimoratioinfti
quando ïlli ctiam omnino pro qtiibusprecesfiunr exlc
omniaconmlcrinc,morumbonirateni,prcces,lenirateni,
&icqaitarem, & quocurique abo feiunt Deum ddc<äari.
vdu*eitautemeommprimaprotimisperitiol Frofuper-
napace,&lalureammarumno(lraruih. Cumpriusdo-
cuiliet quomodpfihabentesprareoportet, nunc etiam
docerquidfitprimum petendum, fupernafcilicet pax, &
anjmaiumfalus, Ita enim iuffit Chriftus petere pnmum
regnum Dei,& ïuftinam^Regnum enim ialus animarum: . - . I t 1 biperna^utempax, péiiuftitiamfigiiiÉc%r. Dequadixit
catidrquigrati^agitjclarum.e^quod^qpriisboinsgau- Paulus^axDeiqu^ru'peremineromneinmentem.quam
S.uljFa S^dasagit. Quiautemglpnfa- j DominusreUqu.tdifqipulis.aibend&adPatrem Pacem
cat,jetpip dimiflo dqluis omnibus, ïpfilip prppter ïpfum^ dicés.relinquovóbis.pacemmeamdo vobis Sicucenim
j aeipfiusDominipoteni!am&glPriatnglorificat.Prater-,illichonieniuftiti1ï,non%nificatfplaeiusquodieouum
eappläetiainnatura dereip^pbabilirasdiicprimapi glon- ; eftjdiftribudpnem, ïêdabfóiuce oninegenus virtuds • ita
gcationemexigit-Protinusenim adDeum accedcntes ac- ; hic etiam nomen pads eil quid vniuerifle eit enim om
celEbilem eiu£ gloriam, Scpotentiam, Sc magnitudinem { nium fimul virmtnm & Vniuetfie pbilofópbi® fruflus
mentecogitamus.quodquidem,admiratlo& obftupefa- , Nequeenimi6eripote'ftvtpacemperfea:ehabeat cuiveï
aio,&qmefcnteiufmodiconfcquuntur,Kocautemglo^ j vnaaEquavirtusdefidtircdneceiTeeft vtquipacatuseft
rificatio neceflario fequimr. Procedentes autemipius be- t füturus.per omües veniar, oportét ergo feiplbs primum
nignitatem ik iiumariitatcin difamus quod .cqnfequitur iexercere ad pacem quse potetthaberi ab hominibus • de-
“gratiaruni a^ip. Pofthp^infignemeiusbemgnitatemSc indedDeapetdefuampaeera.licut&habetctiaminv-
humanitatisdiuitiascpnfideram'^oftramimpnobita- naquaqUevirtute.Êftenimtehiperantiai quiEparaturper
tem illius/ufficicns eiTe iignumducentes quod cum tales 'exercitarionemi& & ettteinneranrr. eft temperanria, qu*4peo daturani-A ,
fimus nos beneficiis affinere nunquam ceflèt^ Hoc ènim
m x » . f t m >•& Qratio, & fapiehria, & in aliiseodem
fignum, etiam ante alia, no$ dpcet qu am eft benignus 8c.
modo'. Propterea eriamSacerdos de pace ilia primolo-
humanus Deus, quod in nobis, quod ante ipfpspeulos.
quitur qu s eft in noftra poteftate, &:dnobisrc<fte geri &
Noftrorumau.tem malorum apudDeum meminiflè,hoc
admimftran poteft: & cum eaiubet adDeum facere ora-
eft quod nominatur confèffio, Quartum auternperitio.
nones, deinde de.ea qu^dDeo datur, &prp eahortatur
Confèntafteum enim eftconfiderei;quod illa quoriime-
Deumorare. Oremus, dicens, pro fiipernapace. Pacem
gemuspetertteséa cónfèquemur', poft eas conïïderatio-
autem chat , non earn folam qu^eftintednuicem quan^
I nes , in quibus Deiin nos bènignitacem 8c humanitatem
donullimalevolumus, nec vllius fumusininria: memoV
edifcimusi Qui enim iis,qui mali adhuc erant bonus fuit,
J qutdnam erit mutatis & quod primi peccata dixeriut iu-
res r fedeam etiam qua: efterga nosjpfos, quando cor noftrum
non condemnatnos. Magna eft autem pads vtili-
ftificatis, conuenientër ei quod a Pröpheta didtü eft ? Die
primus peccata tua , vt iüftinceris. In compellendo ergo
Deójprimum locum habetglorificatio.Quapropter ante
omnes pre ces & omne facriflciu ïace'rdos glorificat Deü.
Gur ergo te Deum glorificans effatur,& non fingulariter?
N 6 enim benediëtus D eus,vel benedidum Deifegnum,
fed diuifiitïper perfonas: Behedi^tnni Dei regnum, Putris
& Filij &Spirjtus fanéli. Quiaperprimam Chriftiincar-
narionem didicerunt homines, qtiod tres perfonx Deus
eft. Huius autem Dominiincarnarionis myfterium funt
facra qugceiebrantur.yhdè in eorum exordiis opprtebat
T rinitatemrefpledere,&pr^dicari.Poft glorificationem
autem,rintrpducit petitionem dicens: In pace Dominum
oremus', Illüdónim, Quid oremus yt oportet nefcimus:
& , ne muka&fupemacanealoquamur, docens^os qua:
orationè fäcienda funt.&primo docet modum% nempe
quod in pace otare oportet. Quid ergo poftglprificatio-
nem ftätiiiviiiflit petcrë ebs.qüi néque prius confèfti funt,
neqüeDeo grarias egeruntïQuiadi^m pacem dixit,ilia et-
iamcomprehenditjfi quis yelitexadfe confiderate. Neq;
enimqui noneftcontentusiis, qü* fibiin vitaeueriiunt,
po.teft in fe pacem habere,fèdqui éft gratus & in omnibus
agit gratias, vrpraricribit lex B. Pauli: nec quihon habet
puram confeienriam,fieri autc non poteft yt fitpura cpn-
fcientiafine cpnfëflione. Quiergo orat cum pace, gratias
agentem&confitentem prius haDuitanimam. Ad h?c au-
temeriampetitïoquam faciunt, eos & gratias agentes &
confitentes pftertdit. Quid enim petunt? mifcricordiam?..
Hacautcm eft petitip ëorumqui rei aguntur,qui quando
omni fui defendendi rätione ablatä, nihil poilünt dicere
quo feiuftificent, 8c cauflamfuam tueantiir: hanc vocem
poftremo, adiudicememitrunt, nofi iure,fèdex eius cle-
mentiä ea quibus indigent aflequrafpedätes. Hpicautem
eft eörum qüimultam quidem iudicis eftebenignitaïem, *
''&<lementiam,, magnam autem eflè fuam impipbitatem
vitiumque teftantur.Quorum hpc quidem eft confèflio-»
nis, illudvetogratiarii'maétionis. HortaturautemSacer**
dös ab initio populumad orationem,vt qüi taliS fit qui ad
orandum eft ordinatus,& ideOfi populi propofitüs interexercitationem:
tas, vel potius e f eft omnino neceftaria. Vtperturbata e-
nim tq?ns cum Deo conueiiiat, minirne fieri poteft: prir
mumf.quidem , propter ipfam perturbaqonis naturam. f
Quemadmodum enim pax multos vnum reddit , Tta etiam
perturbatiovnum iqulraefficit. Quompdoergoad-
aptari 8c cdniienire potentvni ddimplrci Deo? Propter-
ea qnod nequeredreorare, neque aliquidboniex oratio-
ne confequi poteft, qui orat, fine pace. Siue enfin ira ho-
minemperturbac accepts iiiiuria:memoriapacem ex
anima eiecit, hccpeccatorum, quidem yeniam inueniet
exoratione , tantum abeft vtvilam gratiam.aflequatur.
Si quis peccatoruni fuorum caufa a conlcientiapungitur,
8c habet cor qubd eum accufat^ & ea perturbatione agi-
tatur, omniapudDeumlibertatepriuatuseft, vtaitdiuinum
eloquium,. & quahdoorat, finelibertatejloquitur,
hpceft, fine fide. Qui autem fine fide orat, fruftraorat,
necvllamexeo fentitvtilitatem. Propterea iubemuret-
iam cum pace Deum orare ante omnia fiipernam pacem
perere:pofteaautem etiam pro aliis liberaliter preces
^unqcre,non foliun Ecclefia,&imperio,&,vtriufque prs-
felftis, yel iisquifunDin periciilis,&rebusaduerfis oppri-
m untur, fed pro o mnibus omnino hominibus vniuerfs
terry. Propaceenim, ihqiiit, vniuerfimundi, maxime
quidem,qtnafciuntfuumDominum efle communem o*
mnium Dominum, & quod omnia ei curs fiint tanquam
fua opera & fi quis eorum curam gerat, magis eum colit,
quam fi ei facrificet. Prsterea autem,vf fenrit beatus Pau-
lus, vt nosfubeorum tranquillitate quietamvitam aga-
mus, in omnipietate, 8c honeftate. Et holi folum pro iis
quae ad anitnam conferunt, fed etiam pro bonis corpora-
libus neceflariis oramus,bpqaaeris temperie,&fruiftuum
terrs fertilitate. Vt feiamus efle omnium autorem & fup-
peditatorem Deum,dc ad ilium folum refpiciamUs, /
quoniam etiam panem abipfb p,etere quo-
, , tidianum cum aliisiufljtipfe
Chnftus.
C a p . X l t l -