B
PfiLlJJ.!
P/&/.140.4.
Prou.1%-1.
L uc£ Tudenßs
2 sS
quærunt, aliis pro quibus hæc offerunt facrificia pro fane,
ipfiàmercedc retributionis æternæ vacui remanent.Con-
fideret ergo clauftralis qaifque, qui fe ipfum intégré vouit
Domino façriftcium»ad hæc nomini fando eius iandfca facrificia
continue immoiandum, fi caufa peregrinationis.
vel etiam alterius boni operis ab iftis fendiflimis operibus
debeat aliquatenus declinare.Hæc namque funt,quç (an-
<ftos Angelos quodammodo hominibusiungüc, veetiam
eorum vocem audire defiderent,ficut inCantico fpiritua-
lis amoris lègitur: Qua habitus in hortis,amici aufcultat te,fonet.
vox tua inatiribus mis. Quid per bortos,niCi clauftra feruoru
Domini intelliguntur,vbivirtutumnutriunturblandeir-
rigationeriuulorum (cripturarum fandarum.Hæc viriiu-
fti inhabitant, qui mundum viuentesdeferuei.untvtmo-
rerentur peccato.viuerent autemDomino in voce exulta-
t ionis 8c confe flionis in Tandis fuis aflidue Dominum col-
laudantes. Amicus eilDominus nofter Ieius Chriftus,qul
dicit:l4W nondicam vosferuos ,fedamicos meos. Sunt ctiam a-
: mici fandi Angeli, quibus gaudium eft: in ccelo fuper vno
! peccatore poenitentiam agente, 8c humanis profedibus
: Temper pie ac feduloadminiftrant. Hi fandi amici vocem
laudis Deo pfallentium audire defiderant in confpedu
! quorum fe Propheta pfallere optât dicens : In confie ftu An-
! gellorumpfallamtibi. Quicunque igtturpresbyter lecularis,
velcuiuslibet ordinisclauftralis, nificogenteneceflitate
ab horum confpedu fe fiibtrahit, qui vt ab amico recedat
adexcujandasexcufationes in peccatis quærit occafionem, au-
diat quid de illo diui na fapientia dicit : Occafiones quant,qui
vultab amicofuorecedere,& omni tempore eritexecrabilù. Sicut
planta extra hortum, aut vix,aut'nunquam frudus ad ma-
turitatem poteft perducere ; fic presbyter velDiaconus
gyrouagus, aut clauftralis quilibet fine diuturna virtu-
tumexperientiapræcedente , æternæ dulcedinis frudus
aflerre nô pofTunt. Et quamuis clauftralesgyrouagi huius
feripturæ gratia me habeant odiofum (quia clauftrales rede
viuentes præ cundis iuftis æftimo fandiores )ad corre-
ptionem oberrantiu, cuiuldam fapientis proferam exem-
plum dicentis. s
Clauftralis, inquit,inquetus ôegyrouagus moreafini, fine
regimine Temper in porta monafterij vel in plateis va-
cans vanitatibus reperitur,donee in pafeua luxuriæ prola-
batur. Et vt beatus Auguftinus aflerit ,ficut bono claufirali
nemo meliorftta tnalo nemo deterior inuenitur.
C a p v t V I I .
De fan ft is Doftoribus.
B Ominator humanigenerisomnipotens Deus con-
fiderans hominem à malignis Tpiritibus multifor-
miterimpugnari, vtfragilitatem hominis mifericorditer
releuaret, per vterum Virginis totum aflumpfit quod eft
hominis,præterpeccatum,vt homo coniundusDeo,ho-
minibus fieret auxilium contra verfiitias inimici. Et quia
innumerabilibus Dæmonum fallaciis manifeftis8c oc-
cultis infidiis homo deijeitur per peccatum, ita vt quan-
doq; dum nititur vitare maiora crimina,labitur in minora
innumera: 8c de minimisgranisgrandisaceruusefficitur
per contemptum, diuerfeDns medicamina, 8c arma maiora,
8c minorihomini contulit ad curaminflidi vulneris
per peccatum,8cad refiftendum forci armato per diuinum
auxilium. Ad curam quidemvitiorum Tecundumeorum
numerum,feptem nobis contulit principalia Sacramenta.
Ad curiam vero culparum leuium dedit etiam Sacramenta
minora, vt horao,qui quotidielabiturjContinue fandi in-
ueniat medicaminisSacrameta,quibus releuetur 8coffen-
TumDeum diuinis poflit placare muneribus. Etquiailli
(olipeccaraus,ipfe nobis mifericorditer donat, vndeilli
noftrçredemptionis pretium offeramus,quifemper para-
tus eft hominü miferijs mifericordiam implorantiufub-
uenire. Dedit etiam nobisfiinda,quæfuperiusretuiimus
facrificia, quibus Diabolorefiftere, 8capudDeum beatæ
retributionispræmiaconfequamur. Hæcigitur fiwdifli-
ma Dei dona, quænobis felutem mentis 8c corporis confèrent,
8cimmortales efficiunt cundis font rebus pretio-
Mat. 13 4
fioribus præponenda, 8cinhis eft Dei feruis,Tecundum
landorum Patrum inftitutiones deuotiflimemilitadum.
Sût enim fandi Patres nobis coeleftialuminaria,fplédore
Tandarumdoótrinarum viacoeleftis patriae illuftratur,yt
ambulentin lucemChrifticolæ, nein tenebriserrorûof-
fepdant.Inter quos glpriofiffimi Gregorius, Auguftinus,
Hieronymus,8clfid°rus,quafi lucifer inter fideraTupernç
Tapientiæ luminc decorantur.Organu Spiritus fandti Gregorius
motali,ac præclara TanâarumScripturarum declaration
præminet Tummus.Malleus hæreticorum fortiffimus
Auguftinus acutifllmisfententiisveritatisfulgetprç-
cipuus.Ecclefiç Iplendor Hieronymus lucida 8c veriffima
translatione noui 8c veteris Teftamenti perfulget. Clarii-
fimus P hilofophus Catholicorum Ifidorus tam etymolo-
giis, quam rerum naturisdifTerendis,feientiarum 8c lin-!
guar urn varietate inter î)o<ftores obtinct principatum.
Tantam Dominus nofter IefusChriftus horum vnicui-
quediuerfitate gratiarum invnitate fidei contulit excel-
lentiam, vt reôfce de quocunqueillorum cceiefti tripudio
cantet Ecclefia: No» eflinuentusfimilis illi.Quid de Tandiffi-
mo dicam Ambrofio,qui omnium chanTmatumdonis ita
refulfit, vt plenus gratia »Tapientia 8c fortitudine à Chrifti
fidelibusmerito pr^dicetur.GloriofiffimosetiamDoélo-
res, Hilarium, Leandrum, Fulgentium, Ioannem 8c bea-
tiffimum Bernardum Tanifta Ecclefia veneratur »quorum
fulgetdoótrinis 8c patrociniis adiuuatur. Sunt 8c alijplu-
res Dodores Tan6ti,fulgentes ficut Splin Ecclefia Chrifti',
Tandorum Dodörum præcedentium greflu inuariabili
Tequentes veftigia fidem Catholicam verbo 8c opéré præ-
dicantes, fendiflîmæ Romans Ecclefiaelummo Pontifici
illibatam obedientiam præftantes, Tandarum Scriptura-
Tum élucidantes obfeura. Superftitiones 8chærefes veteris
8c noui Teftamenti gladiis viriliter perfequentes, qui
tanto ab hæreticis,8c Tuperftitiofis Gath olicis,qui nouita-
tibus Temper gaudent,haoentur exofi,quato per eos fiiam
cernunt p erfequi ac detegi prauitatém. Superftitiofi Ca-
tholici,nifi refipiTcant,ab hæreticisparumdiferepät,quorum
fadi fiint præcurTores dicentes, gloriofiffimos Augu-
ftinum, Gregor.8c Ifidorum 8c cærèros Patres,aut idiotas,
velimperitos PhiloTophos extitille. Quibusftultis, 8cin-
fipientibus Ecclefiæ Chrifti præclariffimus PhiloTophus
laudatis Patribus, Gregorio, Auguftino,8c cæterisDodo-
ribusTacris Tubinferendo reTpondet, dicens : Omnia, quæ 1
Tunt de Tcientia philofophicæ intétionis ipfî Tcimus: quod
autem eft noftræ lcientiæ,neTcierunt:quia nobis reuelauit
Deus per Spiritum Tuum. Âudiant Tuperftitiofi,quiphilo-
fophos mundi Platonem, Ariftotelem, 8c cæteros noftris
veris philofephis anteponunt Ecclefiæ Dodoribus.Eru-
befeant 8c filean t, quia Spiri tus qui viuificat, docuit iftos
omnem veritatem:cuius dodrina Spiritus 8c vita eft: ad a
nemo poterit peruenire,nifi ab iftis acceperit,qui Tunt
Tcij Tecretorum Dei.Jllli ficut ait Apoftolus,c«m cognouijfent
Dominum, non tanqua Dominumglorificauerunt ,fed euanuerut r
in cogitationïbusfuis. Ifti a üt, vt ait TponTa in Canticis Tpiri- H'
tualis amoris. Quafierunteum&inuenerunt : tenueruntneedi-
miferunt, donee cumeoæternæ quietis cubiculumintra-
uerunt. Hi Tunt Dei Patris amatores fapientiæ,in quibus
totiusnoneftatis veræ Tcientiæ&fenditatis Tumma confi- H
ftit.Qmjrum prudentiæ ac feientiç,nulla eft omniû philo-
(ophorum Tcientiacómparanda. Quia quantum excedic
Spiritus carnem, ratio Tenlum, fides opinionem, Tcientia
nde; poftremo creator oém creaturam : fic Ecclefiç S.Do-
dores omnium philofophorum tranfeédunt dodrinam,
8c Theologioe Tcientia omnium peritiffimoru mundi pm- -
dentiam. Deniq; quantum exceditvitämortem, tafitum
excedunt dodores Ecclefiæ philofophorum ftudia. Quia i.Cor.i.
mundifaptenttaßultitia eßapud Deum, Ted miferi,^ mifemn- 1
di mundi Tapi en tes pröpter fimplicem eloquentiam Dei ï
delpicmntTapientiam , qui tantum quæritantes peritüri
mundi gloriam facetis, 8c inflaris vanitatis fibilo ver-1
bis.maluntvideri.PequibusEcclefiçC^Phîlolophus*
pemilliraus a Spiritu (ando doftus Ifidorus dicit
QuideiapientialaudariaffedtanrdoquenteniProphetami
attendant : vs. qui faf tenteseftû in oculisveftris , & corai»
vobimmpfis prudentes. A fcntiendo (entania dicitu^l
aeper
r L.].defrim.
I bono.ca3.
I Lj.defim
trb.10.}.
ac per hoc arrogantes, qui hne humilitate dicunt, de Tola
teientiadicunt,noh de Tapientia. Illeenim iapit, qui rede
8c fecundum Deum Tapit. In Tuam diçuntut contume-
liam dodores, fi dum fintabeisdidaTapienier , nimium
tarnen eloquenter. Horret epim Tapientiæ Tpiritus verbo-
rumambitum ac facundiales eloquentiæ inflatis fermo-
nibus perornatum.Iiem idem. Quidam plus meditati de-:
ledanturG.entilium dida propter tumentem 8c ornatum
Tetmonem , quagnTcripturam Tandarn proptereloquium
humile.Sedquidprodeftin mundanisdodrinis profice-
re 8cinanefeere in diuinis? Gentiliumdida exteriusver-
borum eloquentia m ce n t,i n t e rius vacua virtutis Tapien tia
manent. Éloquia autemTacraexterius incompta verbis
apparent,intrinfeeusautem myfteriorum coeleftium Tapientia
fulgent.Faftidiofis atq; loquapibus feripturæ Tandæ,
minus propter Termonem fimplicem placent.Gétilienim
eloquentiæcomparatæ videntur illis indignæ. Sæpe reperitur
compofitafalfitas, quæ homihem fins erroribusilli-
ciat , 8c per linguae ôrnamentalaqueos duiccs alpergit.
Quanto itiaiorafueruntmundançfeiéntiælitteraturçftu-
dia , tanto animus arrogantiæfallu inflatus maioriintu-
meTcitiadantia.
Item idem. Nunquam confequuntur legendoperfe-
dam Tcientiam arrogantes. ContentioTorum ftudium no
pro vericate,fed pro appetitu laudis certat, tantaqué eft in
hisperuerfitas, vt verrtati cedere nefeiant, ipTamque re-
dam dodrinam euacuare contendant.
Item idem. Ideo libriTandi fimplici TermoneconTcri-
pti Tunt, vt non in Tapientia verbi,led in oftefione Ipiritus
hominesadfidem perducerentur. Hæcàbeato Ifidoro
contra arrogantes prolaca in Chriftianorum cordibusad
vitandum faftum luperbiæ recondantur. Etenim vera 8c
fimplicia debent efle eloquiaDei, vt erudiantur fim plices,
8c flium imitetur audorem. Venit Chrißus verus 8c humi-
lis,vt humilitate m 8c veritatem dpceret fideles,8cideo no
debent verba Dei depingi ftabitu meretriçio. Hæc Tunt
veritatis documenta, qu^e nobis veritatis PhiloTophi,Gre-
gorius,Attgufitnus,lfidorns,ôc çæterilàndi Dodores ecclefiæ
monftrauerunt, vt in Apoftoiids præceptis, 8c in fendo-
rum Patrum traditionibusperfiftamus, ad dexteram, vel
læuam nuilatenus déclinantes. Hæc fide crediderüt, verbo
prædicauerunt,operibus tenuerunt, 8c futuris,Tuis feri-
ptis caritatis ftudio reliquerunt. Hæc fuerunticer eorum
redum, quo ad régna coeleftiaperuenerunt. Si'igitur eos
fecutifuerimus, verbo 8c opéré imitantes, fimul çumÜlis
in gloria coronabimur. Non enimalif er crediderunt, vel
vixerunt., quam docuerunt ; 8c Tanditatis præmio gau-
dent. Nos ergo fi eorum fidera habuerimus, opera fer-
uauerimus, imitantes dodrinam, quo ipfi præcefièrunr
ad palmam eos fequemur ad gloriam. Si Vero nouos Dodores
habere cceperimus, qui noua fuadeant, 8c vel in
paruoà Patrum Tandorum veftigijs receflerimus* timen-
dumeft, ne erroris hætetici letfialiiaculo vulneremur.
Sed dicitDodorTuperftitioTus; Große, ac fimpliciterlo-
çuti fuerunt Gregorius, Auguftinus, 8calij Patres. Vn-
de quærendus eft nobis fubtilior intelledus. Ad quod
égo. Amplcdendà eft pôtius fandorum Patrum fim-
plicitas , 8cgroflitiesfandaperducensad ccelum, quam
fuperftitiofa fubrilitas.pertrahens in infernum. Et quia
( vt dicit facra Scriptura ) qui ambulat fimpliciter, ambulat
çonfidenter : nos fimplicitatem fandorum Patrum tenea-
mus,vt cum illis fimpliciter gauderein coeleftibus mereadefitm.
bon.c.ii.
C a p . V III.
Haretici contmnunt, corrumpuntque diffafan-
^ \ftorum.
TAnta eft arrogantium quorundam dodorum protêt
ua loquaci tas, vt in luis dodrinis nonnunquam
verbis fandorum Patrum detrahendo, voce blafphemiæ
dicant : Male dixit Augußinus,male fenfit Gregorius, 8c fic de
cæteris, cum aliquid inueniunt in eorum libris,quod for-
taflisnonintclligunt,autviuoTcriptoris, veleer te hæreticorum
aftutia extitit deprauatum : Qui Tandorum Pa-
trum libris, vt veram dodrinam corrumpant, 8c fuadeant
falfitatem,interferunt praua. VttdedicitbeaEusIfidorus.
Tanta eft hæreticorum calliditas, vtfalTavèrismalaq-, bonis
mifeeant, Talutaribufque rebus plerumque erroris fui
virus interférant: quofaciliuspbflintprauitatemperuetfi
dogmatis Tub fpecie perluadere veritatis. Plerumque fiib
nomineCat holicorum Dodorum hæretici Tua dida con-
Tcribunr.vt indubitanrerleda credantur. Nonnunquam
etiam blafphemias Tuas late.nti dolo in libris noftrorum
Dodorum inferunt. Dodrinam namque veram adulte-
randp corrumpunt,Tcilicet veladijciendo,quæimpiasüt,
vel auferendo quæ pia Tunt. Caute meditanda,cau to que
fenfu probanda (unt,quæleguntur , vtitixta Apoftolica
monita , 8cteneamus quæredafu.nf, 8c refpuamus quæ
contraria veritatis exiftunt. Sicque bonis inftruamurvtd
malisillæfi permaneamus.
Hæc àbeato Ifidoro dida confîderet Ledor : 8c Patribus
Tandis non maletribuat, quod dolis hæreticorum,
vel feriptorum vitio eft corruptum. Exhibeat Patribus
authenticis reuerentiam, 8c fidem, ne vnde tendit ad or-
tum, inde corruat in occafum. Malleum hæreticorum
Auguftinumfequatur, qui dicit. Egoficeis libris > qui iam
canonici appeüantur , didici hune timoremhonoremque defer te,
vt nullum eorum feribendo erraffe audeam credere. Etfi forte in
eis aliquid inuenero , quod videatur contrarium veritati, vel
mendofumeffecodicem, vel noneffeaffecütum Interpretern , quod
diftumefi, vel me minime intelUxiffe non ambigam. Ecce de
quanta temeritate redarguuntur arrogantes 8c fuperfti-
tiofi Dodores cum. Auguftinus dicit, fenonaudere cre- ■
dere aliquem canonicoru m er rafle feribendo, vt mi viua
vocedicere non verentur, male dixit Auguflinus , Gregorius,
ifidorus vel Ambrofius. Portaflîs aliqui Ledores, qui hçc venenata
verbaincauteproferunt , noriaduertunt quanta
damna auditoribus fuis fimplicibus inférant , dum eorum
latenter animosad hæreticorum erroreminufeantY
Canonicos enim Patres, quos fendos credebant,, cMo-
rumdida venerabantur, ficut Euatigelium Dei quafi per
Spiritumfandumprolata,incipiuntiam de/piCere,8cEc-
clefiafticasinftitutiones contemnere. Cauenda eft igitur
talis incautela verborumumô ( vt verius loquarj (æua Wa 1-
phemia, quæ animas interficitblandientium, ita vt nonnunquam
arrogans Dodor in errorem præci pire t , quem
nuilatenus hæreticorum aftutia,vel perfecutorius gladius
adlicitapotuit inclinare. Et quia de Canonicis Patribus
fecimus mentionem, illos efle authenticos 8c canonicos
credimus,quorum dida,vel opera fanda RomanaEccle-
fiaapprobat, 8c audoritate Apoftolica tribuit fidelibus
veneranda.
C a p. IX
Vitandifunt haretici : & eorum fraudes.
C Vftodes fendorum Sacramentorum , 8c librorum
Scripturarum Tan darü peruigiles debent omni diligentia
thelaurosincomparabiles fuæfidei creditoscufto-
dire,ne manus hæretica Tacra polluendo valeat Tuæ perdi-
tionis virus infundere, Tacra myfteria profanare 8c landæ
,legislibroscorrumpere. Quithefaurum Catholicæfidei
geftantin corde à calliditàte hæretica omni vigilantia fe
cuftqdianr,vt nullum hçretfeuS ad eos accéflum inueniat*
quia lupus rapaxdiabolus eft, 8c non venit nifivtfuretur
animâ,8c madet 8cperdat. Proinde quafi tempeftaté cius
J confabulationes 8c Tolatia fugiat Chriftianus,nifi fuerit in
‘ lege Dei valde peritus, vt eum poflit rationibus fuperare,
8c ab errore Tuæ vafaniæ reuocare.Caute tarnen agendum
eft circaipium, neforte fe fingat credere vt occulte fim-
plices poflit illaqueare. Citius manifeftandâeft fliperiori-
bus eius infenia, etiamfi interceflerit iuramétum, quia de
duobus malis minus eft eligendam,fi hærerico fidem quis
feruetjinfidelis Deo. Eft enim iniquitas fuper omne peccatum
apoftatare à fide veritatis, maxime fi in hærcfim^-
labatur. Si quis igitur tainexplicabili mali feruandi fecreci
feaftrinxeritiuramento , agat posniteritiam de petiurio
Y 4 hæreti-
Philip.V.
Epift.19. &
c. ego fills d.
19 . verum
non ujfer-
tur ad rem.