B ®
U^uSéà.qüèvôiefonôraiAlàoeiibrtisfiuflt’ciimnis. Et
nttacfiiccialicârdeii&cantatidismecclefiapeinctiermo»
Proquó faendum, quod4b initio Diuinufn dfltanmo-'
ffinitoódeconftitumm « a t in ipfis pftltms, abfqnc hoç
qnod aliqua catttarentilr, fed cuilibetPialmorum Alleluia
cum órationé adiungebatulvEchuiufmo'dioranones
in àntiquis Pïalteriisreperiuntur elegantes.! Bina autem
vicefinaiPatresconueniebantadpiallendumividehcet
i intloctead Vilffiias, & hoüa luccrnatijad Vfipevas. Pçt-
! folùtiaàutèm luo numero plalmis , 'le£Honesex.vetéri&
iniSub Teffamenco addebanrur, fed in Sabbato.K Domi-
1 nitatinïttnidénouo. Adtertiimautem,rextam,&nor
namineorumCelUsfimiliterpfalittös.fedpauciomsqierfolilébam.
Miffiê antèmiugçÿefiïDeipnmirus&banr
cumleffiohibusVtriufqùeTeftamènti&HuangeüOiabiflue
Gantft. Ad quasCæleftinus Papa pfalmos/ïcutad a-
liaoffida, decantari inftituit. Epgitur autem in hiftona
Tripartita libre tertio, eàpitùlo öétauo, beatumvirpm
IgnatiumvidiBè Angelosin ciioantiphonatim tantaii-
tes', & aritiphönarumvFurh inEcclefia Antiochena ihlti-
tui ll’e, & exinde vfum'anriphónarum aid- Ecclefias esteras
tranfiuifle. Vnde Ifidorus libfo tertio Etymologiaram,
AiftiphoriaexGrçcointerpretaturyoxreciproca,duobus
Gönfiaétio,&T fanfitoriüm.Refponforia^veró adleétiori
es adiunguntur in vtroque Officio,& in Ambrafianb ad:
Veteras, & in vtroque ad leétipnesih Mifla. Sed-dn R ö - .
mano, inMifla,nominanturGtadualia:&inArnbro{iano,
Pfaimeli.Ec1 «|üia'Caritüs Miflalis mödicum^cöhfueuit air
terarijvideamus de'cantu V igiliarutn^L^udum,6c Velpe-
rarum.Pro quo pr^notetut qüod antiphon^ & refporifo-
ria ad vnüm dierhjVel obfèruatiöném pertinentia,y öcan-
tur hiftória.OmneS autem Nationesrati^vniforiTiiterha-
bént hiftoriastémporales,fiuè de T empore, Antiphona-
iio Romano concordances. Sed de fiinétis,fiue de diebus
fanétoru Italians EeÜefisjRdthanoWagis fecoformint:
quia proprias hiftorias fanéfcórum minus admittüt, Deinde
Éccleüs G ailit^ns,deinde Anglicans,& poftremo A-
lemannis Ecclefis ad hiftöriasianétorumprdpfias magis
fèdilatauerünt:. Sed quö adantiphoriarium Romanum,
hoefuftihertdumeft,quqdin ordine Refponfbciorum,8c
in verfibuseorubdem occurrunt fepe apud diuenasNa-?-
tiorièS,& Ecclefias yarietates. Na nee fimile^etfus com-
m uniter habentur,nec idem’ordo refpönforiorum,&an-
riphönarüm vbiqfferuatur.Imq in libris Romanis fepius.
éandem nötaui varietatèto.Ideo notandi videntur,qui in
brdi nëReb>onroriörum,aut iii verfibus fcrupulü ponunt;
ttaduntun jTamen ex hoc vnluerfaliter in Eccfcfiam
Dei cantus non fuit introdudus! fed poftmodum 5 * . hiltnHis
crit magis perfedtum. Saridfci ergo Dominici dies excelneniile
tempote-TheodofiiiuniOtis.ficutin VitabeatiAmbtoU) lentms mRomano, qnam Ambtofianoofhcio hiltorm
P . i r , { i: iirkimininpnpmnr I fnlen n ihn s (nnr decorati. Smffulaenain'CiuepQiinnieaeilemcFut,inecdefiaMédiolenfi;Canms&hymnieoepetunt ;folenmblis;funtdecorau.SmgnlienamqueDomimc*inn
frlquentati. Et tempore fucèeffiuoâ beato Amhtofio a- I Aduentu,8c a Septuagifima ylqueadPafcha. ptopnislu-
pudLatinos,&adMiiramÿ&adaüashorasdiuinas,can- ! ilonisdetbranmr, Tempuspaibhale perqumdenasv &
mspublicnscnmHymnismettîciseftintrodüftusïVnde-j temppspoftEpiphamam.&Trimtatemfecundumquanm
Gbrónicis lezitutimiod Ambrofms titum Antiphona- I atatem temporis, & deinde ab Augnfto per menles, ptoimminECcleiîa?
aheimârum,p£imiisàGtçCis traiiftuiitad j priæhifton;£mponqntm.PrætereafeftaDomminom,&:
L_ atirio:s iHic ètiam ponftrH,riIla..r ium^Lh..y™m„«neói-sn “c.ànn>enn^dnôcs n,prri-i rna VîrainiQ àloriofe .-Anpelorumn vttâQuereltâo»
mus eömpofiiit. Officium enim AmbrofiCnum ad No-
éturnos,&Matütinasjàtqiie Vexeras,Laudes,rtecnon àq
Miflàm,habetiblennèiti|&:fortem cantu^omnino alium.
à Romand, queib.bodiernadie,fonora, &forti voce fer-
, uant Clerici ciui|àtis^& dioecefîs Medidlanenfis. Et exiri-
| | apud Romanós R Gregorius & yiralianus Paps « g
'tum Romanum récepertmcqui per eps feu per aliosaH^
tendre &torio qui hodie cantatur,vbiq; extidc magis plaine
duleoratus j & ordinatus. Romanus ifte Anriphona-
• dus deinde in Franciam tempore Pipini per Stephanum
Papam delatus fuit, vt dicic Vtialafridus. Et tempore Ca-
l.roliMagniinÀlemanniapublicatus. VndeSigibertôsin
Ghromc is, Anno fepdngentèfimo reptuagëfimo quarto,
CarollisRex ofFenfus diilonanda ecclefiafticièântus in-
,terRom'anps, & Gàllbs , & iud'cansiuftius efie depuro,
•fonte,-qua detùrbato riuo,biÉere: duos-cledcos Romam
mifit^t authenricum cantu à Romanis difcerent,& Gallos
docerent.Et per hos primum Meten.Ecclèiia?&per il-
lam ômnis Gallia ad auétontatem Romani cantus reuow
c a ta e ftld é AnnofeptingenteflmononagefimoGarolus,
honeftati'ecclefiafticsomninôintentus,legendi,&p{âllendidifciplinamdiligenter
coprexit.Perpendëns enim i-
tefumGalio.sà Romanis irt cantandb dlïcrepare,Meten-,
fis vero,fold naturç leuitate pauiülum quid aifipnareipe'r
' Gantores rurfüm fibiab Àdriano Papa, à Roma diréâos,
diffonantiam câtus correxit. Hscibi. Omnisautem Can-
tuSècclefiafiié^Confiffit iriandphonis,, fuperqùas pf^l-
minonpfalluntur, qus àB. Ignadomitiumhabuefunt:
autih Refponforiis ad ledtipnes ordinatis',qus Itali feritria
fefta Virginis gloriofie ,-Angelorum, vttaque feftaS
Cruds,&Baptifts,Petri,& Pauli,4 ndr.es,& IoanniyEu^
angeliftSjStephanijLaurentijjClemehtiSjSebaftianijInnöcentum,
Ioännis,&Pauli, Mauritij martyrum, Martini,&
Nicolai Confeflbrum, A gnetis,&Cs41i2e»Agaths,
& Lucis yirginum. De fänbris P äfthalib us,& in cömmu-
ni de Apbftoli?, de Marryribus, devno:Confe£R)re,& dp
vna Virgine'V pröptiis gaudent hiftodis in A;nriphonario
anriquo Romano, quamuis aliqusfincinexplets. Et no-
fträtes ab Ecclefia Galficanajhiftbrias de länbioRemigib,
& de (andto Dionyfio,& Laudes de^SiBri6tio proprias habentcommodätas.
StephanusTungrorumEpifcopufde
inuentione S, Stephani,& de S. Lamberto,& de S. Trini-
tate proprias ordinäuit hiftorias,vtdicitSjgibertusin li^
bro de illuftribus V ir is ,q u s communiter iniftis partibus
öbferuantur.Mbnachi deS.Benediblo hiftoriam habent
fumptam^t dialogö B.Gregorij, &-fecundutomum R o manum,
& in Antiphönärio Rqmano deeäntatam. Religiofi^
AhtiphonäsnouemLeblibnumcbrnuniterferuanc
hiftoriam B. Auguftini fumptam exlibro fuarum confefi
fibnüm: fed de iftis düabus hiftoriis nihil ad fscülares.De
prsmiffis hiftoriis aliqus fumpts fünt hincindeexfacra
fcnpturafecündum verba congruentia,& dus,exPfalte-
ri b, feili cenD o m ineih irä:&,Si oblitus: alis,ex Le6doni-
busfcuPaffionibus, qus ttincleguntur: alis exSando-
rum fermonibiisfiue dibtisprout pIura Refponforia*, &
ahdphons reperiuntur,de Nariuitate Domini, & de B.
Virgine.Oes aüt p r sd id s hiftotisjaudoritate habere vir
dentur ex libris knriqtiis Romanis * qüorum Exemplaria
autmK.eiponioriisaaieccxonesoKimau>, ’ mecum etiahi detuli,faluis iis^de ^q ui. b.i isprsmrfji. Ca1rthu;
banturrêpedflè. Vride IfidorusHt>. Etymologiarum: fiën.autem necRefponfona, neeantiphonas admqtunt,
'ReiponibriaftaliKatiiderunt.QuiindeReipófotioscan« niliiuin^tasdnf^rafcriptUta.NcOmoucat,qUoairati'es
,tusVQcant,qiiodaliodefinentc,altei.refpotidiat,vlntcr Minotésfepiusnon habcncantijjhonasfcuRcfponiotia
tcfpoiiforia,& antiphonas hocdiffctqquodin tèfponfo-, j antiquaSeculariuma Romanis teceptat quia plura m li^
riisvnusverfumdicitjnantipl^nisante Chorialtetnant | bfis Rqtiianisreperta., abeorum vfurefe^uctunc. Item
vetftis.:Anriphon®cnim generaliterdicpintnrrmefintilli antiphóme nodtarnales mum dierum poftNralem Do,
cantus.qaasvülgariterantiphoniapp'ellaiduSifiuóinut- mini,&dcTanaOTetto&Andtea, qmbus feculatesytatoria
j«u*Benedi<aus appellat Antiphonai; fitte fecun- tiintur ,npn fuut de Anttpliönarm Romano ,inf luo «lw
dumo£Bc3unjRomanum,Inm>itns,Offettötium,8cpoll breiuores&faciliprescontmenrar/edaGallicls.compo-
'Commnnio: fiué fécüdufll officiüpi Ambtofi&nümilifal- ' fux a(ïèruntur.De beataautem Virgine Antlphona,Eccp
i„,A,;TnEf, ira;Antiphmiie.poftEuaiigelium,Offeren^,. tupnl^ht’a.^ egte ra ep fon qa iirm ^ lè i^ io te saclBcne-
— —■ • ~ ‘ v , i . rn : / ' r . . .. • < : , ■ ...... didtits,Stf
bi£his, & Magnificat de Canticisfuipptas fiecularesplu-
fés obferuarit'. ; Gum autem etiam fi refècarentur omnes
Antiphons, & Refpptïforia, de quibus certa audloritas
bon habetur : adhuc remanerent fufficientes pro Congre-
gadone pauciore. Ideo Ordo veftermulcum curiofe in-
qturere débet, q u s Refponforia & quas Antiphonas in
officio admittaris , quia in iis^mm fpiritui non eft ad dendum.
Hiftorias temporales frequentius abundant ih
Refponfo.riis, #t etiam prodiehus terialibus plura fuper-
c efcant. Sed aliqui Rèligiofi, yt Prsdicatorçs & eosfè-
quéntes fetialia refecauerunt, & Dominiealia (ècundum
ordinem repetunt feriarum. In Romano tarnen v/u primum
Dominicale nünquam repetitur in feriis,fedomni-
bus eXpletis,fi fît feria,incipitur àfècundo. Et quibus hoc
placet,videant Fratrum Minommnotas.Item,Gloriapa-
triRefpon(briorum,Rqms in libris àntiquis reperiturin-
tegre cantatum àd notam T oni,(îciitfacimits poftintroi-
,tùm. Etquiapbfterisnonplacuittotumcàntari,ideodecile
cäntatur in quolibet o<äo T onorum vique Sicut er at,
Et ita c^ntant.Canhüfienfès, Colonienfês , Leodienfes,
& plures folennes E'cclefis. Poft Gloria Patri, repetitiqde-
betefïe breuior, quam pbft vêrfum, y tetiam feruant R o mani
&C CarthufienTcs. Sunt etiamin offiçio dmino, bre-
uiaRefponforia,qusin ofiicioRomano adparuasHoras,
vt ad Primam, Tertràm, S e iten , Nonam, & Completo-
rium dicuhtiir, & de Pfaimis fumuntur, excepta Prima.
i Verficuli vero parai, quiin Ambrofiano, & inîibns anci-
| quis Capitula nominantur,fimiliterde Pfalterio fiimi de-
bent. Benedi&inum vero officium in parais Horis verfi-
culos habet, & ad Laudes, & Vefperas, & ad vnicarn le-
étionem çftiualem,Rëfponfdrium breue. AiuSkoritatc vero
Romanà , & beadPatris Benediââ Refponforia jrtec
bréuia,nec magna dici debent cum Alleluia,oifi tempore
pafehaii. Vnde idem Benedidus in Regula cap. 34. Re-
fponforia vero nunquam dicantur curn Alleluia, nifià.
PafchavfqueadPenreçoften, & in hoc pun éta in parais
Refponfbriis plures aburuntur contra Romanum vfum'
fânétum& deçorem coeleftem Alleluia facientes, quod
fanéti Patres duntaxat diéto tempore fine intefmiffione
dici voluerunt,idalteri^p|pori non concedentes.
P R O P O S I T I O X I I I .
Hjm ni eccleßaftici, Capitula, Orationes,in officio obferuan-
da,authentica effi dèbent.
DËHymniscanendis , &Saluatoris &Apoftoloram
habemus exemplum, de donfecratione diftinétione,
prima,cap.De Hymnis. Nam&ipfe Dominus Hymnum
dixiflè perhibecur, teftante Matchso Apoftolo, EtHy-
mno didbc exieruntin montem Oliueri. Ec Paulus Apo-
ftolus tam ad Ephefios, quam ad Colofiènfès J l e hymnis
can tan dis fcriplit, v t fupraPropofitione oétaua & duqde-
cima. Eftautem hymnus, laus Dei cum cântico: vtëfthy-
mnus, Gloria Patri, qui in fine pfalmorum dicitur : & hymnus,
Gloriam excelfis, quem Angeli Chrifto nato cecine-
runt:& hymnus,Te Dea»/ laudamu&\zb Ambrofio &Augu-'’
ftinô cqmpofitus', vt probaturinProoemioMillélqquij,
& csterihymm metrici, quosbeariffimiDoétoresHila-
rius &Ambrofïus ethderunt,vtin diéto capite.de hymnis.
Sanétus autemThelefphoms Papa inftituit , vt in noéle
Natiuitads Domini, fièrent très ]V'(iii(s,&.in illis Hymnus
angelicus,G/örä in me//îf,diceretur,de confèc.dift.prima,
cap.N oéte fànéta.Deinde Symmachus Papa.natione Sar-
dus, & S tephanus tertius natiorie Siçulu's cônflituerunr,
vtomnidie Dofninico, & in Feftiuitatibusfanétorum A-
poftolorum&Martÿrum,diétus hymnus angeliCus,Glo-'
ria in excelfis ad Miftàm cataretur. Sic icaqji<Jem hyrtinus
fanctorum Patrurn auétoricate ad feftiuirases duntaxat eft
cqnftitutüsî&cempGre rriftidæ, vein Aduentu&in Se- :
ptttagefima intermitti debet. Nec LeoPapanonus inhu-
iufmodi intermiffionealiqùas excipit fefliuitates,de con'- j
fècratione, diftinét. prima, cap. Hiduohymni. E tquo-J
niam hymnus, Te Deum Uudamu*, parjliterrefbnat laitdeni ]
fanétæ T rinitàtis,ficut hymnus, Gloria in excelfis: ideo R o- (
nfana obferuatione introduéta eft Regula , vt hi duo hy*
mni pariliter vrius in Laudibus, & alius in Mifla debeant
çantari, &-pariter intermitti, vtppnit beatuslnno'cenrius
Papa tertius, extra decelebrattone Miflæ, capire Concilium,
in'fine,vbi idem Papaaliam datnobis auétoriracem:
vt ficut ad FeftiuitatesDomihicalcs&Sanétorum,hi duo
bymrii fuis tempqrib us decancantqr : iça eifdqm tempori-
bus, in diebus profdftis,hoc eft, pro cul à Feftiuitate, fcili-
cet in diebus priiiaris, quando très fiunt leéliones, .dléfi
duo hymnj cantarindn debent, vciuter commemorario-
nem & folennitatem differentia oftejhdanîr. Et hoc debent
obfèruape, qui diligunt decorem dbmus Dei. Nam
ficut decor eft, illos in feftiüitari bus fèruare, ita decor eft
illos dimictere in cfiebus priuaris.Quanto enim hasglbri-
ficatiories diebus priuaris magis fupprimimus, tantô illas
iucundius in Feftiuitàtibus fufeipiemus. Et iftud videtur
decere ordinem veftrum. Nam idem fèquuntur plures,re-
ligiones. Etfi ira feriptum eftjVt cantari non debéantex-
tra Dominicas& Feftiuitates,fècundumpræteptum Re-
gulæ non cantentur. De hymnis autem metricis valde cti-
randum eft,ne .caq teneur aliqui,nifi gpprobati&editi, vt
fiipra diétum eft. Reprobi autem vtplurimum nofci pdf-
fiint,vel quia nonfunt generales, vel quia metramhabent
corf upturn. Ad Priirum autem,T ertiam, Sexram,& Nonam
Hymni confueri more Romano non mutancur, &
in^minori congregatioïie fub faciliTono fèruari debent.
Nam hocgeneraliter euftodiendum eft, vt quinque par-
uç horç fub humilitate feruentur,& très maioresfeftiuius
celebrentur. A d quod acccdit auéloritas beati Benediéli,
qui in 'minore cbngregarionePfalmosinparuishorisdi-
reéfàncedici permittic. Aliquorum autem congregatio
paueis temporibus illos horaram hymn os cantatfubTo-
no feftiuitatis,yltimo vërfu variaco.Etaliquorum vfus ad
Primam, Terriam, Sextam, & Nonam, tempôre Natalis
Domini,iiabet hymnum,^«<)/c4r, qui in HymnariisRomanis
repèritiu'. Sed qui quoriefie in Feftiuitàtibus Hy-
mnosconfùeiDs omittunt, &adeafdem horasdiujdiînT
hymrtum Feftitiitatis, necauéforitatem habent, neeex-
emplum,fèd niririum abutuntuç.Ideo illos fèqui non de-
betis : fed in humili congfegariône veftra,humillima de-
çantare. Qui in Complçtorio Hymnum poft Capitulum
dicunt, agunt contra auéloritatem Romanam, & Ordinem
beati Benediéti, iaqnorum Officiis ftatim poft Pfal-
ihoslocatur, ficut ih aliis quatuor parais horis Hymnus
dicitur ante Pfàlmos. Et in Ambrofiano,tâm in Çomple-
torio, quam in eifdem parais horis dicitur fîmiliter anre
Pfalmos. Præterea in Ambrofiano Officio adMatutfrias,
fèmper dicüntur duo hymni, in prindpiq & in fine. Erfi-
militërin Rdtnano & Benediérino ofncio,ad Noéliir nos
dicitur vnus hymnus,& ad Laudes alter:& hoc fèruanc o-
mnesRëligiofi& Iralici,Gallici, & Anglici. Alemanni
autem inhoedegenerant. Nam adNoéfurnds, nullum
dicunt, & adLaudes rarp.. Ex quibus videris, quos.fequi
dehèatis, Hymni aütem fubfèquentes, videhtur obfèr-
uandi.In A duenru ad Vefpèras,Conditor: Ad Noéturnos.
Verbum: Ad Laudes, Vox clara: A d Completorium,fecun-
dum aliquos, V eniredemptor, quieft Ambrbfianusde Na-
tiuitate Domini.Item deNariuitate adVefheras,vî jolis: Ad
Completbrium, Pit porta : Ad Noéturnos, C ordenatus: Ad
Lau deSyChrifieredemptor: Ad paruas horas, Agnpfcdt, vt fii^
pra.In Epiphariia.âd Vefperas ac Laud es,Ho/» tierodes: Ad
Noéturnos, A pâtre vntgenitus:ve\ A mbrofîan us, Illtnninans
altifiimiu. Domiriicis quotidianis in Sabbato, Deus creator,
qui eftAmbrofianus V^fpertinus quotidianus xruius me*
minitAugùftinuslibro7.Confeflîonuin,quandôperfb-
mnumàluétuanxioin dolore mortis Matrisrecepto fuit
euratus.Et hune hymnum fràtres Minores,& alios pluies
maleomittiint,quiaaüthenticuseft,&multumpulchér.
Ad Noéturnos in hyeme, Primo dierutn : &ad Laudes, Ae-
terrierentm conditor,am in Ambrofiano,omnidie dicirurin
prihçipio ad Maratinas.Item àd Nqéturqos in æftate,N0-
cle j urgentes: & àd Laudes,Ecceiam noftit. 1 n fècnhdisVefpe-
ris Dominica,I«c^cie4for.Feriafêcunda,inNoéturno,5o-
mm> : In Laudibus , Splendotpaterna, qui eft Ambrof. temporalis
in fine Matutinorum : Irt Vefperis,lwwe«/ê. Feria
cettia,inNo(fturtiOiCô«yôn:InLaudib.^/«(/iri:inVefperis,
Téüuris: