tempus,egoiuftitias iudïcabo. Et quasfo» quando Dominus
tempus nonaccipit; cum eum non folum tertipore»imo
nee aeternitate ptiuate quis poffit ? Sed dies.Domini, tem-
pus Domini dicitur, quando pet eius diftridum 8c ïuftum
iudiciumhomo quiliDet,npn folum in illq vnfiierfaluudicio,
verum etiamincuiuslibjct particularise fuisadtonibus
8c omiffionibusiudicatur. Item i. C&r.ij.Ahoqutyh
(cilicet noncrittefurredio roortuorum, qutdfaciunt, qut
baptizjntur pro mortuis ? Si enim ornn'm mortal non rejurgunt,
vt quid baptixanturproillis ? Hocnequaquamintelhgipo-
teftde baptifmo, quieft primum Sacramentorutn, 8c ïa-
nua: cumSacramentenillud non fit kerabile: (edintel-
ligitur de baptifmo poenitentiae; quiquafifecundus ba-
p?Umus dicitur j co quodinnocentia baptifmalis per a-.
Äuale peccatum perdita, per pcenitentiam, quau per
fecundam tabulam poft naufragium recuperatur. Vnde
Matth.io. Poftquam Chriftus dixiffetloanni & Iacobo,
poteftis bibere calicem,quem ego bibiturwfiuni, addidit eiufdem.
fententiae verba; Baptifmo, quo ego baptizjr, baptizabimini:
Chriftusautem cumhaec verba dixerat,\dudumëratba-.
ptizatus,needumveropaflus;ergo, nónde Sacramento
baptifmatis, fed de baptifmo paffionis aiebat. Baptizan
ergo pro mortuis, eft, opera fatisfadionis exercere pro eis,
qualia funt orationes, ieiunia,elcemofynae, vigiliae, pere-,
grinationes, & prae omnibus oblatio corporis Chrifti in
facrarum miffarum celebratiorie. Et licet fideles defun-
£fci, qui ad poenas temporales font in Purgatorio deputa-
ti', iamprofe ipfis non fint in ftatu promerendi. necfibi
ipfis valeant futfrägari ; tarnen, quia cum fidelibus adhuc
in terra degentibusmembra font Chrifti corporis myfti-
c i, ipfi quidemfob certitudine, illi vero adhuc fpe Cola,
nondum fcientes,an odio,vel amore digni fint; & ideo,licet
illiin poenis fibi ipfis non poffint merêti; poteft tarnen
eisafoiscommembris piurimum fuffragari. Exemplum
in humano corpore; cuius nulla membra, nifi os folum
comedit,&tarnen de foliusoris manducatione alia membra
vegerantur,nutriuntur & foftentantur.
Sunt ergo triplicia membra corporis Chrifti tnyftici.
Quaedam pugnanc in terris,quaedam triumphant in caslo,
alia purgantur temporalibuspeenis. E t hocinnuitEcclc-
fia, quando Sacerdos in Mifla diuidit èc frangit hoftiam
Sacramenti in trespartes; quarum v nam, mittit in calicem,
in fuffragiumfpecialeillis,quae adhuc funtinPurgatorio,&
bibunt calicem paflionis. Poteft etiam per ean-
dem particulam, non incongrue fotclligi felicium iam in
regno «elorum aflumptorum congregatio, qui bibunt in
domo Domini merum, vinumqueperenniumgaudio-
rum de calice voluptatis, de quo Pfalm. z i. Et calix mew
ferunt ; imo Chriftus ob amorem fororum, & pium affe-
dum,refufeitauit fratremearum. Item, Ad or. 9. NInloppe
autemfuit quadam difeipula nomineThabita, qua Interpret ata
dicitur Donas, bac eratplene operïbus bonis & eleentofynü, quas
faciebat. Faäum eft autem indiebw, vtinfirmdta moreretur-,
quam cum lauiffent,pofiterunt eam in coenaculo. Cum antempro-
peeffe Lidda ab loppe, difeipuli audientes, quod Petrus effet in ea
miferunt duos virés ad eum, rogantes, nepigriteris venire vfquead
nos. Exurgensautem Petrus venit cum iüis-, & cum adueniffet,
duxerunt illum in ccenaculum, & circumßeterunt illum omnes vi-
duafientes, & oflendebant iüi tunicas & veftes, quas faciebat iUis
Donas. Eteäis autem omnibus foras, Petrus ponemgentiafiua ora-
uit, & conuerfus ad corpw dixit -, Tbabitafiurge. At illa aperuit
oculos, & vifo Petro, refedit. dans autem illi manum. erexit eam.
Écce quod nön vanum fit 8c inu tile.orare pro mortuis.
Item Ecclef. 7. Mortuononprobibeasgratiam. Vbi, fidi-
xeris,intelligendum effe de corpore defundi;contra;Tu,,
tarn corporibus, quam animabus defonâorum gratiafo
prohibes. Animabus; cum credis, & dicis,non eue oran-
dum pro ipfis. Corporibus; cum credis & d i c i s , æque
bonum eile, fepeliiiin agro, vel puteo, ficutin ceemete-
rio. Item Matth. 19. Arcbifynagogus(<\mapudLuc. 8.1ai-
rusdicitur,) dixitadlefium. Domine,filiameamododefunfta
eß : fed veni, importe manumfiuper eam, & viuet. Item 3 • Reg*
17. Rogauit Helias pro filio mulieris Sareptanæ defun-
<5to,&reuixit. Item, 4. Reg. 4. Mulier Sunamitis ora-
uit Helizteum pro filio fuo defuntfto & reuixit. Item; hu-
manius, vt yiderur, egit ille diues epulo lepultus in infer-
no, qui orat pro fratribus quinquè viuis adhuc, in domo
patrisfui. Luc. 1 6. ne & ipfi venirentadloeumtormen-
torum,quam Waldenfes hæretici, qui non orant pro de-
funtäis.
C ' a p . X X I I .
Defepultura in ccemeteno.
ITem dicunt hæretici Waldenfos, quod non fit melius y
corpus hominis defondi fepeliriincoemeterioj quam
inalioquocunqueagro, velloco. Contra, S.Patriarcha
IacôbinÆgyptodefundus,ibidemnoluitfepeliri : fed,
ficut habetur, Gen. 49. Pracepitßliisfuüdicens; Ego congte-
goradpopulummeum , fepelite mecumpatribus mets inßelunca
duplici ; qua eß in agro Epbron Hethai contra Mambte, in terra
Cbanaan, quamemit Abraham cum agro ab Epbron Hethaoin
poffeßionem fepulcri. lbi fepeherunteum, & Saram vxorem eius :
ibifipultuseßlfaaccum Rebecca coniugefiua : ibi & Lia condita
_________ _ — _____ iacet. Et, ('lequitur cap.;o.) feceruntfilij lacob,ßcutpracepetmbriansquam
praclarus eß. ItemPfalm.55. Inebriabuntur ab J rat eis-, ^portantes eum in tenant Cbanaan,fepelierunt eum in
vbertate domus tua,&torrentevoluptatis tuapotabis ew.Quam-1 ßelunca duplici, quam emerat Abraham cum agro inpoffeßionem
& id, alium intelledum habeat. Corpus enim Domi- / fepulcri ab Epbron Hethao contra faciem Mambre,
ccemeten:
fralialo*
fepuliurs
ni ter fradum eile, legitur ; icilicet ante mortem in flagel-
lationc & coronatione. In morte,in manuum & pedum
crudfixione: Poft mortem, in lateris apertione. ; Item,
1 . Machab. 11. Nifieosquiceciderant,refiurreäurosfl>eraret,fit-
perfluum videretur & vanum,orarepro mortuis. Et quia confide-
rabat,quod hi,qui cumpietate dormitionem acceperant, optimum
haberentrepofitam grattant. Sattel a ergo & falubrisefi cogitatio
pro defunäis exorare,vta peccatisfoluantur.
Hic, Waldenûs hærefiarcha,perpende, qui ea, quae in
Biblia ponuntur, accipis ; quantumlibet alibi orationes
proderiindis non tarn exprefle ponantur, tarnen ita clarc
& lucide tanguntur,quod clarioribus & nudioribus ver-
bisexpriminon valeant. Vbi manifefte patet frauds tua.
Quarehoç fimplieibus credentibus tuis non folum non
déclaras î Imo intelledum tuum præcludis & obferas, vt
hanc tam claram fententiam ne dum poffis,inio intellige-
rcnonvelis.
Item Ioann, ir. Martha & Maria Magdalena orabant
pro fratreeorum Lazaro mortuo,& iam quatriduano,di-
cente Martha; Domine,fifuiffes hic,frater mew nonfuiffet mor-
tuw. Simile verbum dicebat & Maria quæ prae fletus ama-
ritudine,nonvalebatampliusdeprec^ri. SedMarthadi-
ixit: Sed&nuncfcio,quiaquacunquepopofcerisàDeo, dabit tibi
.Deus. Etharumoraaonesnon caflg,nec vacuaepermanltem,
S. Iofcph praedidi S. Iacobi filius, ne quidem of-
lafuadimittivoluitiniEgypto, licet, ^ poft eius obitum,
trecentisannis^primofuerintefFerenda. Gen. yo.infine
locutus eft Iofephjratrtbusfiuis. Poft mortem meam Dew vifita-
bit vos, & aficendere vosfaciet de terra ifta ad terrain, quam iura-
uit Abraham, ifaac & lacob. Cumque adiuraffet eos, & dixiffet,
Dew vifitabitvos, ajportate offa mea vobifeum de loco ifto; iequi*?
tur; mortuw eft expletis centum decern vita fust annis. Etconditw
aromatibw repofim eft in hculo in Agypto-. vtvidelicctfuo
tempore efferretur; quod & fadum eft Exod. 13. Et ar-
matiafcenderuntfilij ifrael de JEgypto,tulitque Moyfies offa lofipb
fecum,eo quod adiurafjetfilios ifrael dicens; Vifitabtt vos Dew , &
efferte offa mea,bine vobifeum.
Item; Vna de grauibus maledidionibus, quas Dominus
fecit propter peccata populfi erat, communiter fepe-
liri mottuos, & nonin loco dcputato.Ierem. 7. Pofuerunt
offendicula in domo, in qua inuocatu eft nomen meu,&poüuerunt
eam. Et fequitur.-Ecfe dies veniet dicit Dominus, & fepelientür in
Thophel,eo quod non fit loew. Thophc't interpretatur * Ge -
hennaprauorum; ad defignandum , quod 'Waldenfes
haeretici, qui ponunt,communiter, & non q>ecialiter efle
fepeliendum, fepeliridebeantininferno.Itcmlerem. 19.
Hoc dicit Dominw exercituum: fee conterampopulumiftum, dr
ciuitatemiftam,fiiMt conteritur vasfiguli, quod nonpoteft vltra
_______________________________ 'inftau-
*M.S.Di.
eflcnc. tie
centosan
nos poft
eius - mortem.
H
*MS.S.
2V/e.lehen
na pauoii
Iudaeis Sc principibus turbas credentes in ItsVM i d i- ;
xit; Nunquam lex noftra iudicat hominem, nifi audieritab ipfi
prim &cognouerit, quidfaciati De illo feribitur loan. 19.
Venit autem & Nuodemw, qui venit ad IE s y id. nolle pn-
mumferensmiflurammyrrba& aloes. Ecce officium verifpi-
ritualis. De Iofeph (eculari. Marc. 15. Mercatw findonem.
Matth. zy. lnuoluit illud in Sindonem mundam, dr po/uit illud
inmonumentonouo, quodexciderat in petras loan. 19; Ac-
ceperunt corpw 1 E S V , & ligauerunt linteis cum aromatibw,
ficut mos eft ludais ftpelire. Luc. 23. Et pofuit illud in monu-
mento excifi , in quo nondum quifquam pofitw fuerat. Simili-
terloan.19.
Item, Maria Magdalena commendatur a Domino*
propter opus fepulturae. Matth. 26. Bonum opw operata
eft in me mittens muiter hac vnguentum hoc in corpw meum , ad
fepeliendum me fecit. Marc. 14. Prauenit vngere corpw meum in
fipultwam. Ioann. 12. Sinite ilium, vt in diefepultutameaftr-
uet illud. Item, Tobiascommendatus eft propterfepul-
turam, Tob.12. Item2.R eg .t. Etnunciatumeft, quodviri
lobes Galaad fepelijfent Saul, dixitqueper nuncios ad eos. Benedict
vos Domino, quifeciftismifiricordtam hanc cum Domino veftro Saul,
■ drfepeliftiseum. Et nunc retr'ibuetvo bis Dominw mifiricordiam&
. veritatem : fed & ego reddam vobisgratiam, eo quodfaeritis ver-
bumiftud.
Item 3. Reg.13. dicitur ad virum D e i qui venit,de
Iuda. Hac dicit Dominw, quia non obediensftiiftiori Domini, &
J comedifttpanem,drbibiftiaquaminloco,inquopracepitibi, neio-
I mederespanem, nec biberesaquam, non inferetur cadauer tuum
I in fepulchro patrum ttmum. Item Iofias Rex bonus pepercit
monumento, inquoiacebatProphera. 4. Reg. 23. Nemo
commoueat offa eiw. Ecce Waldenfis hxretice in prajdidis
habes plane melius & falubrius efie quemlibet fidelem
defundum fepeliriin coemeterio,quam in agro,vel in alio
! communi loco.
C a p . XXIII.
De incredulitate conficrationis Eultfia. i
DlcuntWaldenfes haeretici, Ecclefiam materialem
abEpifcopo Catholicodedicatam, feu confecta-
tam,non fore,quacunque alia domo, meliorem,far.£liorem, veldi-
gniorem, cumvbique DEVS poftit, ac debeat odorari, &fibi
feruiri. Refpondeo ; quod quando quis ex rationabili
caufa praepeditus non poteft ad Ecclefiam pertingere; poteft
Deum in domo adorare; Sc hoc EcclefiaCatholica
non reprobat, fed folum contemptum, quern haerefiai-
chaemagiftrieorumfuperinduxerunt,Sccredenteseorum
acceperivnt.
Quod autem Ecclefiamaterialisconfectataab Epifco-
po Catholico digniorfit aliisdomibus; Sc oblationes Sc
orationes ibi fa d s Deo (fintjacceptabiliores, hoc foffi-
cienter poteft probari ex vtroqueTeftamento. Et primo
exVeteri, Deur. 12. Caue,neofferasholocauftatuain omni loco,
quern vtdtris; fed in eo, quern elegenf Dominw, in vnatrtbuum pj
tuarum offeree hoftias, & facies quacunque pracipio tibi. Ex quo ,
habetur, quod non folum in Ecclefiaconfecrata, imo in !
parochia, imo in propria p arochial Deus velit gratius * M.s.Si
nonorari. Item Exod. 2;. Primitiasfrugum terra deftres in do- Nic.acce-
mum D E I tin. Etlfa. 2. VentteafeendatnwadmontemDomi- ptiuseftfe
tii, & ad domum Dei lacob, & doctbitnosvutsfuas,&ambulabimw cri®?iu“
in femitis eiw; quia de Sion exibit lex, & Verbum Domini de Hieru- & 0t,iatio.
falem. Eccequodptaedicatio Sc dodrinadebenequaeri,Sc nis Domi-
fieriin Ecclefia, noninmolendino, noninhorreo, non no.
inangulo. Item, Ierem.7. IrafciturDominus deinho-
noratione domus luas dicens; N unquid ergo fpeluncalatronum
fatta eft domus ifta, in qua inuocatum eft nomen meum in oculis ve-
ftris 1 Item Zach. 14 Et non erit mercator vltrain domo Domini
exercituum.
Itemadmagnamcommendationem templi materia-
lisferiptumeft.i.Paral.22.dicenteDauidadMlomonem;
Eilimi, voluntatis meafujt, Vt adificarem domum nomini Domini
met; fedfaftus eft admefermo Domini dicens; Mult urnfanguinem
effudifti, & plurima bella bellafti; non poteris adificare domum
fepeliendum. Item, Ierem.20. Tu autem Pbajfur,& omnes habit
stores tui ibitis 'mcaptiuitatem-,&in Babylonem venies,& ibi mo-
rims'. ibiquefeptlieris tu.& omnes amici tui.quibusprophetafti men-
dactum.Vbi manifefte innuitur, melius efle.fepeliri in Hie-
rufelem,quamin Babylone.
Item Hierein. 22. Adloacim filium Io fiae regem Iuda,
cu t ocuh& cor ad auaritiam, ad fanguinem innocentem effunden-
dum, & ad calumniam,&ad curfum malt operis. Propterea hac dicit
Dominus Deus adtoacimfilium lofiaregem Iuda: Nonplangent
earn', Vafrater,&vafiror,nonconcrepabuntei. VaDomine, &
va indite. Sepulturaafini fepehetur,putrefra£lus, &proieäus extra
portas Hierufdlem. Et haec eft propria Waldenfium ;
quare ? Quia, non credunt melius efle in ccemeteriofe-
peliri, quam alias vbicunque , vbi debent ipfi cum
afinis extra casmiterium fepeliri. Item, Ezech. 39. Ait
Dominus Deus. Et eritindie ilia, dabo Gog ( fopple aduerfus
quern vaticinatus eft Pcopheta in malum ) locum nomina-
tumfipulcrumin ifrael, vollem viatorum ad ortentem maxis. Ecce,
quoniaminimiciDeiinviisfepeliuntur. Itemlfa*i4. Tu
autem proieäwes de fepulcr0 tuo, quafiftirps inutilis. Item ibid.
Quafi cadauer putridum, non habebisfepultura wi.Itcm,Ierem. 2 6 .
Proiecit rex loachim cadauer Vria in fepulcr urn vulgi ignobilis. Item;
Tobias cum efletiuftus 8c fandus mandauit filio foo T o -
biae de matris fepultura dicens; (T ob. 4. ) Honorem habe-
bumatnuu omnibus diebw vita eius. Cum autem ip fa compleuerit
tempus vita eiw fepelias eam circa me. Item, Ecclefiaft. 6. Si
genuerit quifpiam centum über os, &vixeritmultos annos, &plu-
res dies atatis habuerit, & anima illiw nonvtatur bonis fubftan-
tiafua fepulturaque meat; de hoc ego pronuncio, qyod mclior illo
fit abortiuw.
Item, non folum ciuesHierofolymitani foam habe*
bant fepulturam, imo ex precio fanguinis Chrifti peregri-
niscomparatacft. Match. 26. Emeruntixi/&(denariis)
agrumfiguli infepulturam peregrintmtm. Item maritus Iudith
fandiflimx mulieris , fepultw eft cum Patribw fuis. Iud. 8.
Item 3 Reg. 2. Dormiuit Dauid cum Patribw fuis & fepultw eft
inciuitateDauid. De quo Petrus Ador. 1 . dicit; Et fepul-
crum eiw eft apud nos. vfquein bodierntm diem. Item 2. Para-
lipp. de fandorege Ezechia dicitur: Dormiuit E^echiascum
Patribw fuis, & fepelierunt eum fuper fepulcr a filiorum Dauid.
Item 2. Paralipp. 35. defando lofia rege feribitur; Mor-
tuweft, & fepultw in Maufileo patrumfuorum, &vhiutrfw\u-
da&H'erujalem luxerunt eum. Ieremias maxime, cuius o-
mnes cantores atque caricairices vfq; in praefentem diem
lamentationesfupeiTofiam^eplicanr. Itemloannem Ba-
ptiftam in carcere decollatum eius difeipuli non vbilibec
fepelierunt, fedincerto loco. Vnde Marc.6 . Quoaudito,
venerunt difeipuli eius, & tulerunt corpw eiw, & pofueruat illud in
monumentum.
Maximum vero teftimonium accipimus a Domino
noftro I e s v Chrifto, qui maiorem charitatem, imo
maximam, qua maiorem nemo poteff habere, habuir;
v t proamicis Sc inimicis animam foam ponerer. loan.
15. Hie tabs, ac tantus, fi nouiflimis nobis falubre,
vel v tile , vel honeftum fuiflet, ipfe vrique commu-
niter, Sc miferabiliter permififlet fepeliri corpus eius
mortuura; quod tocfuppliciis Scblafphemiis, Sc illu - :
fionibus, & flagellationibus Sc crucifixionibus Sc mi-
feriis aliis expofuit viuum. Non fic imp'ii, non fic. Sedfe-
cundum Ifaix vaticinium n. c. Eterit fepulcrum eiw go -
riofium. Et in Pfalm. 75. in pace fattweft locw eiw. Is, qui
pro nobis mortuus miferabiliter; fepultus eft gloriofe
Sc folenniter, non folum quoad fepulturam, imo, quantum
ad fepulturae modum. Non d perfonis vulgaribus,
imo etiam fecundum fieculi dignitatem, nobilibus Sc
famofis, quorum Iofeph ab Arimathia fecularis, Ni-
codemus cooperarius eius fpiritualis erat. De Iofeph
Matth. 27. Venit quidam homo diues ab Arimathia, nomine
Iofeph. Marc. 15. Venit nobilis decurio , & audaäer introiit
ad Pilatum & petiit corpw 1 E S V. Luc. 23. Vtr bonw & iu-
ftus, hie non confentfebat confilio & athbus ludtorum. Matth.
27. Quta & ipfe erat exjpeftans regnum DEL De Nicode-
mo feribitur Ioann. 3. Erat homo ex Pharifais, Nicodemw
nomine, princeps ludaovum. Qqi Ioann. 7<maledicentibus